شهر تیران و كرون

مركز شهرستان تیران و كرون در ۵۱ درجه ۰۹ دقیقه طول جغرافیایی و۳۲ درجه و ۴۲دقیقه عرض جغرافیایی و ارتفاع ۱۶۴۰ متری از سطح دریا واقع شده است. این شهرستان در۴۵ كیلومتری اصفهان واقع شده است. تیران و كرون از شمال غرب به شهرستان های فریدن و فریدونشهر و از جنوب غربی به استان چهارمحال بختیاری و از شرق به شهرستان های اصفهان، خمینی شهر، فریدونشهر محدود می گردد. این شهرستان دارای هوایی نسبتا معتدل و زمستان های سرد است.

عبور جاده‌های اصفهان به استان‌های مركزی و خوزستان و لرستان و غرب كشور و همچنین جاده استان چهار محال و بختیاری در جنوب شهرستان باعث رونق شهرستان گردیده‌است. ایجاد كارخانه‌های سنگبری متعدد در رضوان شهر از توابع شهرستان تیران و همچنین توسعه منطقه صنعتی شهر تیران باعث ایجاد هزاران شغل برای مردم منطقه گردیده‌است.

تقسیمات كشوری

بخش مركزی: (تیران-عزیزآباد-رضوانشهر-آبپونه-حسن آبادآبریزه-ورپشت-تندران-كوهان-خرمنان-جعفرآباد)
بخش كرون: (مهدی آباد محمدیه-میرآباد-گنهران-دره بید-كردعلیا-دولت آباد-كردسفلا-قلعه ناظر-دوتو-عسگران-الور-حسن آبادعلیا-ابگرم-قهریزجان-بودان-سوران)

در حدود ۶۰ روستا و دو شهر رضوان شهر و عسگران از توابع این شهرستان می‌باشد.

كشاورزی

از محصولات كشاورزی آن به بادام ،گردو ، انگور ، انار می‌توان اشاره نمود.

تاریخی

نام این شهر در قدیم طهران بوده‌است و به همین دلیل پسوند فامیل بسیاری از افراد این شهر تهرانی می‌باشد كه شاید بسیاری جواب دقیق آن را ندانند.تیران متشكل از دو كلمه «تیر» به معنی درخت و بیشه و «آن» محل آن می‌باشد. كرون نیز از «كر» به معنی توانا و«ون» نسبت آن می‌باشد.

در دورۀ قاجاریه كرون از بلوكات اصفهان به شمار می‌رفته، و شامل دو قسمت علیا و سفلی بوده كه مساحتی حدود ۴ × ۱۲ فرسخ را دربر می‌گرفته است. آبادیهای معروف كرون علیا دهق، علوی و حُسنی بوده است؛ تیران و عسگران نیز از آبادیهای معروف كرون سفلی به شمار می‌رفته است. در منابع دورۀ‎ قاجاریه نام‎این شهر به صورت ‎طهران، تیران و آهنگران نیز ضبط شده است در ۱۳۷۷ ش، شهرستان تیران و كرون به مركزیت شهر تیران تشكیل شد كه مشتمل بر دو بخش، چهار دهستان (رضوانیه، وَرْپُشت، كرون سفلا و كرون علیا) و شهر تیران بود (ایران . وزارت كشور. معاونت سیاسی و اجتماعی ، ۱۳۷۷ ش، ص ۱۲). سپس در خرداد ۱۳۷۹ آبادی عسكران تبدیل به شهر شد و به عنوان مركز بخش كرون، در تركیب شهرستان تیران و كرون در آمد (همو، ۱۳۸۲ش، ص ۲۰).

گردشگری

۱- از مكان‌های معروف این شهر می‌توان به امامزاده احمد حنفیه نوه امام علی و فرزند محمد حنفیه، امامزاده عبداله بن موسی كاظم كوهان، منطقه نمونه گردشگری چشمه مرغاب، حیات وحش قمشلو، امامزاده احمد رضا و سد خمیران اشاره كرد.از دیگر نقاط دیدنی این شهرستان می توان به دربند، بنگله بند، تاقاراب، چشمه مرغاب،جوق شاه و باغات درب سنگی اشاره نمود.

۲- منطقه ی حفاظت شده ی قمشلو: این حیات وحش یكی از مهمترین و با ارزش ترین زیستگا ه های احیای گونه قوچ وحشی است و هم اینك به غیر از گله های قوچ و میش وحشی پستانداران دیگری از قبیل آهو، كل، بز وحشی، پلنگ، گربه وحشی، گرگ، روباه، كفتار، شغال، خرگوش ، جوجه تیغی، تشی و نیز خزندگانی نظیر مار، مارمولك، بزمجه، لاك پشت و پرندگانی شكاری مانند عقاب طلایی، شاهین، بالابان، بحری، كركس، قرق و پرندگان دیگر از جمله كبك، تیهو، كوكر، باقرقره، كبوتر، از وحوش این پناهگاه هستند.

این زیستگاه از قدیمی ترین ایام، محل تفرجگاه پادشاهان بوده است و به همین مناسبت است كه بعضی از آنان مانند شاه عباس اول و مسعود میرزا ظل السلطان در این منطقه قصرهایی را ساخته كه یكی از قصرها و پارك ها متعلق به ظل السلطان است كه بر اثر سكونت در این ناحیه شكل یك دهكده را به خود گرفته است. این عمارت و باغ از آثار تماشایی دوران حكومت مسعود میرزا است.

۳- چشمه مرغاب : چشمه ی آبی كه منبع تامین آب شهرستان تیران است و به سد شهید منتظری(خمیران)می ریزد.

۴- آبشار كرد

۵- منطقه ی حفاظت شده ی دالانكوه

۶- دربند و چاه طبیعی دیو

۷- امامزاده احمدرضا

۸- روستای احمدرضا و پرواز تفریحی

۹- سد خمیران

۱۰- لاسمیون

۱۱- قلعه تاریخی قمیشلو

قلعه تاریخی قمیشلو در ۱۲ كیلومتری شمال شرقی شهر تیران با مساحت تقریبی ۹ هزار متر مربع در مركز پهنه گسترده پارك ملی قمیشلو (وسعت ۸۶ هزار هكتار) واقع شده است.

قدمت ساخت قلعه به ۱۴۰الی ۱۶۰ سال قبل بر می گردد

مشاهیر

از افراد موفق این شهر می توان ایت الله مظاهری (مرجع تقلید و رییس حوزه علویه اصفهان) و ایت الله سید محمد باقر امامی مجتهد وامام جمعه فقید شهر اشاره كرد.