موزه حیات وحش هفت چنار تهران ، یكی ازجالب ترین موزه‌های پایتخت است كه در یكی از محله‌های قدیمی تهران به نام بریانك (در خیابان قزوین) واقع شده است. محدوده جغرافیایی منطقه بریانك از شمال به خیابان كمیل، از شرق به بزرگراه نواب و از جنوب به خیابان قزوین منتهی می‌شود. ادامه این منطقه نیز از غرب به جاده مخصوص كرج می‌رسد.
تاریخچه بنا
ساختمان موزه بنایی تاریخی متعلق به اوایل دهه قرن بیستم (دوره قاجاریه) است كه در ابتدا به عنوان كارخانه برق شروع به كار كرد و پس از چند سال به كارخانه جوراب‌بافی تبدیل شد.ساختمان موزه در نهایت استادی و ظرافت طراحی و ساخته شده و دودكش بسیار عظیمی دارد. نوع معماری و نحوه آرایش سطوح به گونه‌ایست كه نشانه‌های معماری پیشرفته غربی و تلفیق آن با معماری سنتی و غنی ایرانی در آن آشكار است و با بناهای مجاور هم‌دوره خود هماهنگی دارد.این بنا با مساحت ۲۷۰۰ مترمربع در زمینی به مساحت ۷۶۰۰ مترمربع واقع شده است.
موزه حیات وحش هفت چنار تهران
در بازدید از موزه آثار طبیعی و حیات وحش هفت چنار، بازدیدكنندگان نه‌تنها نمونه زیستگاه‌های تالابی، خشكی، كوهستانی، دریاچه‌ای و … را مشاهده می‌كنند، بلكه با طبقه‌بندی علمی حیوانات تاكسیدرمی شده، در سالن‌های مختلف، با محیط زیست و اهمیت حفاظت از آن بیشتر آشنا خواهند شد. به‌عنوان مثال، بازدیدكنندگان با مشاهده گونه‌های مختلف پرندگان و توضیحات كارشناسان، قادر خواهند بود تا پرندگان مختلف را از روی شكل منقار شناسایی كنند و تشخیص دهند كه پرنده مربوطه گوشتخوار است یا مواد غذایی خود را از تنه درخت یا سطح و زیر آب تهیه می‌كند.
علاوه بر آن، در موزه هفت چنار، بازدیدكنندگان با زیستگاه‌هایی آشنا خواهند شد كه به‌صورت طبیعی در كشور، شرایط بازدید از آن‌ها وجود ندارد. با توجه به بازدیدهایی از این دست، آحاد مردم درباره اهمیت حفاظت از گونه‌های مختلف حیوانات و زیستگاه آن‌ها اطلاعاتی به دست خواهند آورد. اغلب حیوانات تاكسیدرمی شده در این موزه، توسط شكارچیان غیرمجاز شكار شده و پس از توقیف، به‌صورت تاكسیدرمی در آمده‌اند. بنابراین، از دیگر اهداف این موزه می‌توان به اطلاع‌رسانی برای جلوگیری از شكار غیرقانونی و ایجاد كلكسیون شخصی نیز اشاره كرد.
علت نامگذاری منطقه هفت چنار به این نام، به وجود درخت چنار كهنسالی بازمی‌گردد كه قطر آن به ۷ متر می‌رسد و هفت تنه دارد. اعتقاد مردم محل بر این است كه این درخت در كنار چشمه‌ای قرار داشت و از سیراب می‌شد اما به دنبال تبدیل اراضی منطقه به محل مسكونی، چشمه خشك شده است. پس از خشك شدن چشمه، سقاخانه‌ای در مجاورت درخت ایجاد شد تا هم درخت از آن سیراب شود و هم رهگذران از آن استفاده كنند.
بخش‌های موزه آثار طبیعی و حیات وحش هفت چنار
موزه آثار طبیعی و حیات وحش هفت چنار در زمینی به مساحت ۷۶۹۳ متر مربع و زیر بنای۲۶۸۳متر مربع، دارای دو بخش شامل سالن حشرات، انواع نرمتنان، اسفنج‌ها، و مرجان‌ها، نمونه‌های پستانداران آفریقایی، پرندگان ایران، دیورامای رشته كوه‌های البرز، زاگرس و…، آكواریوم، كارگاه تاكسیدرمی، چایخانه و سفرهخانه سنتی است. قسمت عمده آثار این موزه، به‌صورت غیرزنده و تاكسیدرمی هستند و هدف از طراحی آن‌ها، آشنایی با جانوران و شناخت زیستگاه آن‌ها برای بازدیدكنندگان، به‌خصوص دانش‌آموزان است.
نمونه‌های غیرزنده
در این موزه، نمونه‌های غیرزنده بی‌مهرگان شامل اسفنج‌ها، نرمتنان، خارتنان، سخت‌پوستان و حشرات در معرض دید عموم قرار داده شده است. توتیا، ستاره دریایی، دلار سنگی، انواع خرچنگ‌های آب شیرین و شور، شاه میگو، خرچنگ عنكبوتی، انواع پروانه‌های ایران، سوسك‌ها، ملخ‌ها، سنجاقك‌ها و زنبورهای اتاله شده، بخشی از مجموعه این بخش را تشكیل می‌دهند.
همچنین، نمونه‌های غیرزنده ماهی‌های غضروفی و استخوانی مانند سفره‌ماهی‌ها، بادكنك‌ماهی‌ها و انواع كوسه‌‌ماهی‌ها در این مجموعه وجود دارد.
خزندگان
از خزندگان موجود در این موزه می‌توان به راسته مارها، سوسمارها و لاك‌پشت‌ها اشاره كرد.
پستانداران
انواع مختلف پستانداران وحشی علفخوار و گوشتخوار به‌صورت تاكسیدرمی شده در این مجموعه نگهداری می‌شوند. تاكسیدرمی این حیوانات به‌صورت تمام بدن، سر و گردن، تخته پوست، شاخ و جمجمه است. از جمله حیوانات تاكسیدرمی این مجموعه می‌توان به انواع قوچ، كل، شوكا، مرال، خرس قهوه‌ای، آهو و جبیر، شیر، پلنگ، یوز پلنگ آسیایی، بوفالو، گورخر ایرانی و انواع آنتیلوپ‌ها اشاره كرد.
آكواریوم
آكواریوم موزه آثار طبیعی و حیات وحش هفت چنار، به‌شكل غاری پر پیچ‌و‌خم ساخته شده است كه انواع ماهی‌های آب شیرین از رودخانه‌های سراسر دنیا، در آن زندگی می‌كنند. از جمله ماهی‌های موجود در این آكواریوم می‌توان به ماهی‌های گوشتخوار، گربه‌ماهی‌ها، پیرانا، اسكار، پنگوسی و سمندر آب شیرین اشاره كرد.
پرندگان
پرندگان مختلفی از خانواده‌های مختلف آبزی و خشكی‌زی در این موزه به‌صورت تاكسیدرمی قرار داده شده‌اند كه از آن جمله می‌توان به خانواده كلاغ، خانواده مرغابی، خانواده قرقاول، پرندگان شكاری و انواع گنجشك‌سانان اشاره كرد.
حیات طبیعی
علاوه بر سالن‌های مذكور، در بخش حیات طبیعی موزه، نمونه‌هایی از پرندگان زنده مانند انواع اردك‌ها، قوها، غازها، فلامینگو، كبك، قرقاول، طوطی، طاووس و یك میمون رزوس نیز وجود دارد.
زمین‌شناسی و آثار طبیعی
بخش زمین‌شناسی موزه آثار طبیعی و حیات وحش هفت‌چنار، دارای مجموعه‌های مختلف از سنگ‌ها و كانی‌های مختلف با منشا آذرین، رسوبی و دگرگونی است. علاوه بر آن، فرمول شیمیایی هر سنگ به‌همراه كاربرد و معادن مربوطه، در كنار آن ذكر شده است. فسیل بی‌مهرگان از ادوار گذشته، از دیگر اشیا موجود در این بخش است.
كارگاه تاكسیدرمی
علاوه بر حیوانات تاكسیدرمی، بازدیدكنندگان این موزه می‌توانند در سالن تاكسیدرمی، با طریقه علمی و عملی تاكسیدرمی پرندگان و پستاندارن آشنا شوند. همچنین، نحوه اتاله كردن یا خشك كردن حشرات نیز در این موزه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
كتابخانه
كتابخانه موزه هفت چنار، با مجموعه‌ای ۴۵۰۰ جلدی از كتب تخصصی و عمومی، قابل استفاده برای علاقه‌مندان، در صورت عضویت است.
سفرهخانه و رستوران سنتی
سفرهخانه و رستوران هفت چنار، دارای معماری سنتی ایرانی است و در آن، انواع غذاها و خوراك‌های ایرانی، طبخ و سرو می‌شود. بازدیدكنندگان این موزه می‌توانند پس از بررسی آثار و سالن‌های موجود، در محیط آرام این سفرهخانه، به بحث و تبادل نظر درباره مشاهدات خود بپردازند.
نحوه دسترسی
آدرس :تهران، شمال میدان بریانك، ضلع شرقی خیابان دعوتی
برای دسترسی با مترو، خط شماره هفت را سوار و در ایستگاه بریانك پیاده شوید. از این ایستگاه تا موزه ۹۰۰ متر فاصله است كه می‌توانید آن را پیاده طی كنید. برای استفاده از خودروی شخصی، كمبود فضای پارك را در نظر داشته باشید.
