موزه مقدم تهران و درحقیقت خانه مقدم از جمله خانه‌های مجلل دوران قاجار ـ متعلق به یكی از درباریان آن زمان به نام محمد تقی خان احتساب الملك ـ بوده است.احتساب الملك دارای دو پسر به نام های حسن و محسن بود كه جهت ادامه تحصیل به اروپا رفتند. حسن در فعالیت‌های ادبی، سیاسی و اجتماعی حضور فعالی داشت و در جوانی فوت كرد.از او نمایشنامه بسیار معروف «جعفرخان از فرنگ آمده» به جا مانده است. برادر كوچكتر ـ محسن ـ پس از اتمام تحصیلات خود در رشته های نقاشی، تاریخ هنر و باستان شناسی در سال ۱۳۱۵ به وطن بازگشت و به همراه همسر فرانسوی خود «سُلما» در خانه پدری ـ محل كنونی موزه مقدم ـ ساكن گردیدند.
آنها در كنار فعالیت‌های علمی به گردآوری آثار و اشیاء تاریخی و فرهنگی پرداختند. استاد مقدم بسیاری از آثار ارزشمند جمع آوری شده مانند كاشی، قطعات سنگی تراشیده شده و غیره را با الهام از فضاهای سنتی ـ تاریخی به نحو چشمگیری در جای جای این عمارت قدیمی نصب و برخی دیگر مانند كلكسیون پارچه، چپق و قلیان، سفالینه، شیشه، تابلو نقاشی، مسكوكات، مهرها و اسناد تاریخی و غیره را با نظم و ترتیب خاصی در خانه پدری نگهداری نمود.
در سال ۱۳۵۱، زنده یاد استاد محسن مقدم ـ استاد ممتاز دانشگاه تهران ـ با توجه به علاقه وافرش به علم، تاریخ و هنر، خانه پدری خود را به همراه آثار نفیس گردآوری شده وقف دانشگاه تهران نمود.
استاد محسن مقدم در سال ۱۳۶۶ دارفانی را وداع گفت و پس از مرگِ همسر ایشان در سال۱۳۶۹ تولیت موزه مقدم در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار گرفت.
معماری بنا
از ویژگی‌های بارز خانه تاریخی مقدم تهران همگون بودن نسبی فضای معماری با آثار تاریخی موجود در آن است، فضایی كه با مساحتی برابر با ۲۱۱۷ مترمربع شامل سه حیاط بیرونی، اندرونی و سرایداری است.
هزاران قطعه شیشه‌ای و فلزی و سفال پیش از تاریخ و پس از آن، هاون فلزی، جنگ افزار، سنجاق برنزی، عطردان های شیشه‌ای و ابزار شیشه‌ای مربوط به حجامت، كاسه‌های سفالی و ظروف مسی، پیكرك های گلی الحاقی با لعاب فیروزه‌ای و لاجوردی، انواع سنگ‌های زینتی و صنعتی چون سنگ آبسیدین (نوع شیشه آتشفشانی)، عقیق، مالاكیت، لاجورد، فیروزه، چشم ببر، كوارتز، میكا، گرانیت، آزوریت، سرباره (آنچه پس از استخراج فلز از سنگ معدن و دیگر مواد افزوده شده در فرایند ذوب برجای می‌ماند)، كائولین، لیمونیت، افرا، گالن (سنگ معدن سرب)، تنها گوشه‌ای از گنج نهفته در موزه مقدم هستند.
خانه‌ای كه اكنون به عنوان موزه مقدم از آن یاد می‌شود از خانه‌های مجلل دوره قاجار و دارای بخش‌های اندرونی و بیرونی است، اما در كنار تمام اجزای این عمارت مجلل، كاشی‌های زرین فام و گرانبهایی را می‌توان یافت كه مقدم برای پاسداری از آنها، جایی مناسب را در دیوار برای آنها در نظر گرفته بود تا از آسیب در امان بمانند. برخی از این كاشی ها در دنیا منحصر به فرد هستند.
اما كلكسیون پارچه استاد مقدم نیز جزو یكی از كلكسیون های پارچه در دنیاست. این پارچه‌های قیمتی اكنون به صورت فریز شده در داخل مجموعه نگهداری می‌شود. امكان بازدید عموم از آنها وجود ندارد، جز یكی از پارچه ها كه آن هم درون قاب شیشه‌ای نگهداری می‌شود.
نحوه دسترسی
موزه مقدم در تهران، خیابان امام خمینی، بین خیابان شیخ هادی و خیابان ولیعصر، جنب بانك ملت ، پلاك ۲۴۹ واقع است.
