شهر تنكمان شهری است نوپا با تاریخچه ای كهن واقع درجنوب شرقی شهرستان نظرآباد با طول جغرافیایی ۵۰ درجه و۳۷ دقیقه وباعرض جغرافیایی ۳۵ درجه و۵۵ دقیقه می باشد.تمدن های شهر تنكمان به سه تمدن قدیم كه قدیمی ترین تمدن اطراف تنكمان تپه ای به ارتفاع حداكثر یك متروبه قطر۵۰ متردر۲ كیلومتری غرب تنكمان وجود داشته كه بعدها هموارگردیده ودرآن كشاورزی نمی شود وحدود۲۰۰ متری جنوب جاده تنكمان –شیخ حسن كه درمزرعه تنكمان واقع است دراین تپه كاوش های علمی وقانونی انجام نشده ودراوایل دهه دراثركاوش های غیرمجاز دراین محل ظروف سفالی وقطعات شكسته سفالی به دست آمده كه این ظروف بسیارظریف بوده وبا چرخ سفالگری ساخته شده واز جهاتی با ظروف به دست آمده از تپه (لوشه لان ) اسماعیل آباد وازجهاتی دیگر باظروف به دست آمده از(خوروین) مشابهت دارند درضمن یك خمره سفالی بدون نقش دراین تپه به دست آمده كه درموزه آزادی نگهداری می شود.
دیگری تمدن میانه می باشد كه آثاربه جا مانده از تمدنی بوده درشرق تنكمان كه در مزرعه شرف الدین میزیستند وقدمت آن به دوره پس ازاسلام بر میگردد. این تمدن از ایلان تپه تا حسینیه فعلی واقع در جنوب غربی تنكمان بصورت زمینهای ناهموار و تپه های كم ارتفاع و متناوب واقع است.
و تمدن كنونی كه سابقه این تمدن به دوران نادرشاه می رسد. نادرشاه از شش طایفه و از هر كدام چند خانواده را به صورت گروگان در این محل سكونت داده است. گویا دلیل این كار این بوده است كه این طایفه در پرداخت مالیات و تحویل سرباز به قشون نادر شاه بی میلی نشان می داده اند. این طایفه ها به نوعی با مردم روستاهای ورچند همدان و حصارالویر بستگی دارند، نام طایفه ها و محل سكونت اولیه آنها و بستگی ذكر شده در كتاب تنكمان آمده است.
مردم بومی شهر تنكمان را تنگه امان می گفتند(تنگ: كوچه ، معبر و امان :زینهار دادن كسی به جان) بدین معنی كه معبر و محلی كه در آنجا به این مردم امان داده شده است. مردم تنكمان خود را خلج می دانند و اصالت خود را با مردم ساوجبلاغ كه اكثراً افشاریه هستند متفاوت می دانند. تنگه امان در اثر استعمال به تنكمان تبدیل شده است.
