منطقه حفاظت شده ارژن در استان فارس، بین N2930 عرض شمالی و E5147 طول شرقی، واقع شده است. مساحت آن ۵۹ هزار و ۷۸۴ هكتار است.این منطقه كه به عنوان ذخیره گاه زیست كره از سوی یونسكو انتخاب شده در ۶۰ كیلومتری غرب شیراز قرار گرفته و ۵۲۸۰۰ هكتار مساحت دارد. این منطقه شامل دشت وسیع ارژن و تالاب بین المللی پریشان است. گونه های غالب گیاهی منطقه را نی، جگن، بلوط و بادام تشكیل میدهد. گونه های مهم جانوری آن شامل پرندگان آبزی و كنار آبزی از جمله پلیكان پا خاكستری، اردك سر سفید و عقاب شاهی است.تعدادی گوزن زرد ایرانی نیز به این منطقه آورده شده اند. این منطقه به دلیل آنكه زیستگاه مناسبی برای زمستان گذرانی و زادآوری بسیاری از پرندگان است دارای اهمیت بین المللی است. این منطقه را زیستگاه شیر ایرانی، كه منقرض شده است، میدانند.
این منطقه در سال ۱۳۵۱ با وسعت ۱۹۱ هزار هكتار به عنوان پارك بین المللی انتخاب گردید. در سال ۱۳۵۳ با كاهش وسعت به ۶۵ هزار هكتار به عنوان منطقه ی حفاظت شده است . از طرف سازمان ملل به عنوان ذخیره گاه زیست كره ی ارژن و پریشان معرفی گردید.
پوشش گیاهی و گونه های جانوری
پوشش گیاهی: نی، جگن، بوریا، كوشیا، درختان بلوط، بادام، زالزالك، داغداغان
پستانداران: گربه وحشی، گرگ
پرندگان: اردك سرسبز، خوتكا، نوك پهن، آنقوت، گیلار، فیلوش، چنگر، یلوه آبی، حواصیل، اگرتها، اكراس، اكراس سیاه، طاووسك. پلیكان خاكستری ، اردك مرمری، اردك سرسفید، عقاب شاهی، اردك سرسفید، فلامینگو، د‌رنا. كفچه نوك، كاكایی سرسیاه.
ویژگی های منطقه
در بلند ترین ارتفاعات ذخیره گاه زیست كره ی ارژن و پریشان ( قله ی چاه برفی با ۲۹۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا ) درختان سرو كوهی به صورت پراكنده روییده اند. از كمی پایین تر از قله، جنگل بلوط شرع شده و بخش عمده ی منطقه را پوشانده است. كم ارتفاع ترین بخش منطقه دشت های اطراف تالاب پریشان است كه تنها ۸۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد كه گونه ی غالب در آن در گذشته كنار بوده و امروزه جز در مناطقی محدود، اثری از آن به چشم نمی خورد . در حد فاصل تالاب ارژن و پریشان منطقه ای به وسعت حدودا” ۶۰۰۰ هكتار كه غالبا” از جنگلهای انبوه بلوط پوشیده شده به عنوان محدوده ی امن منطقه ی حفاظت شده ی ارژن و پریشان انتخاب و از سال ۱۳۵۷ توجه ویژه ای به آن شد.
به طوری كه از هر گونه فعالیت كشاورزی و دامداری و فعالیت های انسانی در آن جلوگیری به عمل آمد. تا این كه در سال ۱۳۷۲ حدودا” ۱۰۰ هكتار از این منطقه ی زیبا محصور و تعداد ۲۰ راس گوزن زرد ایرانی كه ازگونه های آندمیك و در خطر انقراض ایران است؛ در آن نگهداری شد، كه مراحل توسعه ی آن در سالهای اخیر اجراشده است. دشت ارژن بامساحت تقریبی ۹۰ كیلومتر مربع وارتفاع ۱۹۹۰متر در ۶۰ كیلومتری غرب شیراز بین طول جغرافیایی ۵۴ و۵۱ تا ۲ و ۵۲ شرقی وعرض جغرافیایی ۲۳ و ۲۹ تا ۴۵ و ۲۹ شمالی واقع است.
منابع آبی
باوجود محصور بودن دشت ارژن توسط ارتفاعات وبسته بودن سیستم آب های سطحی و همچنین تغذیه ی سطحی و زیر سطحی. به دلیل فرایند تبخیر و نیز خردشدگی سازندهای سخت و فرارآب از درزوشكاف ها، انباشتگی ماندآب كه گاه ۱ متر عمق دارد موقت می باشد. تالاب بین المللی پریشان یك تالاب آب شیرین دائمی است كه در حدفاصل عرض های شمالی ۲۸ ۰۰ ۲۹ تا۲۹ ۳۲ ۳۰و طول های شرقی۵۱۴۴۰۰ تا۵۱۵۱۰۰ واقع بوده است . ارتفاع آن از سطح آب های آزاد ۸۲۰ متر است. تالاب پریشان با وسعت ۴۷۰۰ هكتار و حوضه ی آب ریزی به مساحت۵/۲۶۶ كیلو مترمربع. در ۱۲كیلومتری جنوب شرقی شهر كازرون ودر حاشیه ی ارتفاعات زاگرس واقع شده است.
عمق متوسط تالاب ۵ .۱متر بوده و در عمیق ترین قسمت ها ۵ متر می باشد. این تالاب چندین نام را یدك می كشد. از جمله در كنوانسیون رامسر به عنوان تالاب بین المللی ثبت گردیده و در مجموعه ی مناطق حفاظت شده توسط یونسكو و پروژه ی انسان و كره مسكون (MAB) به عنوان ذخیره گاه بیوسفر انتخاب شده است. در سازمان سازمان حفاظت از تالاب ها مهم جهت پرندگان مهاجر می باشد.
جاذبه های اكوتوریستی
-درختان بلوط ارتفاعات میانكتل و دشت برم گونه ی غالب این منطقه بوده است . در فصل رویش منظره ی بسیار بدیعی از جنگل های زاگرس را به معرض دید علاقه مندان طبیعت قرار می دهد.
-نرگس زار فامور در جنوب شرقی تالاب در فصل پاییز و زمستان دشتی مملو از گل های نرگس است
آبشارهای دشت ارژن با ارتفاعی بالغ بر ۵۰ متر در شرق منطقه و در دامنه ی ارتفاعات كوه بیل واقع شده اند به طوری كه از فواصل بسیار دور نیز قبل رویت می باشند.
– منظره ی ویژه در ارتفاعات كوه بیل مشرف به تالاب ارژن و دارای گسل نرمال .
-كاروانسرای قدیمی واقع در جاده ی میانكتل كه مربوط به دوره ی قاجار می باشد .
اماكن مذهبی
– امام زاده عبدالله در روستای وارك (دشت برم )
– امام زاده پیرابوالحسن در روستای ابوالحسنی
– امام زاده پیربنكی در جاده ی كتل پیرزن
– امام زاده بی بی حوری در شرق تالاب پریشان دامنه ی كوه عربان
– راه های قدیمی وتاریخی موجود درمنطقه
– جاده ی قدیمی شیراز _ بوشهر معروف به كتل پیرزن كه هنوز قابل استفاده بوده و در برخی از نقاط آن جاده به شكل زیبایی برروی پرتگاه ها طراحی شده است .
وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی
بیشتر ساكنان منطقه كشاورز و باغدار بوده و عشایر نیز در منطقه به دامداری مشغولند. در مواقع پرآبی تالاب حاشیه نشینان به صورت محلی به صید ماهی نیز می پرداختند.
تعارضات مهم منطقه :
تصرف اراضی خریداری شده و ملی در تالاب ارژن
خشك شدن تالاب پریشان و تصرف اراضی تالابی
