مسجد حاج میرزا كریم صراف شیراز

مسجد حاج میرزا كریم صراف شیراز درمحله اسحاق بیگ، ۲۰۰ متری مسجد نصیرالملك، دربافت قدیمی شیراز واقع گردیده است.این مسجد  ازآثار اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه محسوب می شود . شبستان اصلی مسجد درضلع شمالی قرار دارد كه درطی سال های اخیر سه دهانه آن فروریخته است . بقایای تزیینات ساده كاشیكاری و آجركاری دربنا مشهود است. به استناد سنگ نوشته ای كه برسردر ورودی مسجد نصب شده، مسجد دردوره قاجار تعمیر شده است . این بنا در سال ۵۴ به شماره ۱۰۸۰/۳ به ثبت تاریخی رسیده است .

معماری مسجد

در این مسجد ۲ شبستان وجود دارد كه در غرب و شمال مسجد واقع شده است. شبستان شرقی كه كوچك تر است، چهار ستون سنگی یكپارچه و سقف گنبدی آجركاری دارد و چهار طاق ایوانی با لچكی های آجری و ۲ اتاق تو در تو در آن به چشم می خورد.این شبستان بزرگتر است و ۹ ستون سنگی با طاق های گنبدی آجركاری شده دارد. كه یك فضای دنج و آرامبخش را به تصویر می كشد.در ضلع جنوبی مسجد، سه ردیف اتاق با سقف هلالی و یك هشتی به چشم می خورد كه در ورودی مسجد به آن باز می شود. در غرب مسجد چند ردیف اتاق و راهروی كوچك وجود دارد.

اجرای درون گرایی در مساجد تاریخی

معماری مساجد با فرهنگ ایرانی – اسلامی درآمیخته است. فرهنگی كه درون گرایی در آن تاثیر و اهمیت ویژه دارد.در میان بناهای تاریخی كه امروز در شیراز وجود دارد و شامل مساجد و خانه های تاریخی و حتی ارگ «كریمخانی» و حمام «وكیل» نیز می شود، شاهد اجرای این شاخه درون گرایی هستیم كه در عنصری به نام «هشتی» به اجرا درآمده است. كه در مساجد تاریخی نیز شاهد اجرای آن هستیم.هشتی یكی از عناصر معماری سنتی در ایران است كه اثری در معماری خانه های مدرن امروزی از آن نیست. در واقع به نوعی یك سالن انتظار كوچك است كه وقتی شخصی وارد بنا شود پس از كسب اجازه از صاحبخانه وارد بنای اصلی شود.

این عنصر معماری یك فضای مكث یا یك فضای تقسیم است كه بلافاصله پس از درگاه ورودی ایجاد شده است . كه توسط آن مسیر ورودی خانه به ۲ یا چند جهت تقسیم و فضاهای اندورنی و بیرونی خانه از یكدیگر جدا می ‌شود.در مساجد تاریخی شهر شیراز كه تلفیقی از هنر ایرانی و اسلامی است اغلب هشتی به زیبایی اجرا شده و یك ورودی ویژه و دارای فلسفه خاص را ایجاد كرده است.

با تشكر از دوست عزیزمون سركار خانم مریم نوروزی بابت ارسال تصاویر این مسجد .
همانطور كه از تصاویر پیداست مسجد در حال خراب شدن است امیدوارم مسئولین اقدام به مرمت این مسجد تاریخی نمایند