مدرسه منصوریه شیراز از مدارس تاریخی این شهر است كه در محله لب آب، در بازارچه منصوریه و در جنوب شاهچراغ(ع) قرار دارد. این مدرسه در سال ۸۸۳ه.ق توسط امیر صدر الدین محمدحسین حسینی دشتكی ساخته شد و به دلیل نام فرزندش امیر غیاث الدین منصور، به منصوریه شهرت یافت. بنای مدرسه دارای دو قسمت اندرونی و بیرونی است. ورودی مدرسه شامل دو طاق هلالی تو در تو است كه درِ چوبی دو لنگه ای مدرسه در آن قرار دارد. طلق بیرونی با دو جرز و لچكیهای گره كاشی شده می باشد كه اسامی حضرت محمد(ص) و حضرت علی(ع) در گره كاشی به زیبایی در آمده است.
معماری بنا
در دو طرف درِ ورودی دو سكوی سنگی به ارتفاع ۶۰ سانتی متر تعبیه شده است. سقف و پیشانی طاق هلالی دوم كه درِ چوبی در آن قرار دارد، به گره كاشی مزیّن شده است. هشتی ورودی با سقف گنبدی آجری كوتاه به حیاط راه می یابد. در طرف شمال هشتی (چپ) اتاقی كه به وسیله در آهنی به اتاق مجاور راه دارد، قرار گرفته و در طرف جنوب (راست) هشتی راهروی قرار دارد كه با یك در چوبی به مدرس یا ایوانی با سقف گنبدی مرتفع ارتباط دارد. غرب این مدرس، شاه نشین قرار گرفته كه به ارتفاع یك پله از كف مدرس بلندتر است و در آن چهار سنگ قبر به رنگ قرمز مربوط به امیر صدر الدین محمدحسین حسینی دشتكی، امیر غیاث الدین منصور، میرزا حسن فسایی و … وجود دارد.
این شاه نشین به وسیله پنجره ای مشبك فلزی از مدرس جدا شده است. در ضلع شرقی هشتی حیاط اول مدرسه كه چهار است، قرار دارد. اطراف حیاط در دو قسمت شرقی و غربی حجره هایی قرار دارد و در وسط حیاط حوض چهار گوش قرار گرفته و در بخش جنوبی نیز مسجد مدرسه واقع شده است. این مسجد شامل دو ستون سنگی در وسط و ۶ ستون هلالی كوچك است.
محراب مسجد
محراب كوچك مسجد با گره كاشی تزیین شده و بر بالای محراب دو كتیبه سنگی نصب شده و بر روی آن نگاشته شده: «به تاریخ ۸۹۳ه.ق امیر صدرالدین محمدحسین حسینی دشتكی شیرازی در محله دشتك شیراز ساخته وقفش نمود و حاج امیر غیاث الدین منصور به سال ۱۰۸۳ه.ق منصوریه اش فرموده و حاج امیراحمد نظام الدین مكی پسر ششم قطب الدین شاه عمارتش را تجدید بنا نموده و در سال ۱۱۷۸ه.ق بعد از فتنه افغان و نادرشاه، صادق خان زند آن را مرمت نمود و در سال ۱۳۰۸ه.ق حاج میرزا حسن طبیب صحنش را بسط داد و حجره ها بر آن افزود».
در وسط ضلع شمالی، راهرویی است كه به حیاط دوم كه نوساز است، راه دارد.داخل این حیاط حوضی در وسط قرار گرفته و حجره ها به ارتفاع یك متر بلندتر از كف حیاط در اطراف قرار دارند و راهرویی باریك نیز در وسط ضلع شمالی این حیاط به فضای پشت مدرسه راه می یابد. در گوشه جنوب شرقی حیاط اصلی مدرسه، راهرو باریكی وجود دارد كه به باغچه پشت مدرسه راه می یابد. اطراف باغچه وضوخانه، سرویس های بهداشتی و چند اتاق ساخته اند. پیشانی و جرزهای مدرسه همگی با گره های كاشی و نقوش هندسی پوشیده شده است.
در ابتدا تولیت این مدرسه با فرزندان امیر صدر الدین بوده است اما پس از امیر غیاث الدین منصور كه در سال ۹۱۳ه.ق درگذشت و او را در همان مدرسه به خاك سپردند. در سال ۱۳۰۰ه.ق تولیت این مدرسه بر عهده میرزا حسن فسایی مؤلف فارسنامه ناصری قرار گرفت.
مرمت و بازسازی
وی پس از زلزله، بنای ویران شده را در سال ۱۳۰۸ مرمت كرد و عمارت قدیمی را دوباره از آجر و گچ بنا كرد. پس از درگذشتش او را در همین مدرسه به خاك سپردند. این مدرسه بار دیگر در سال ۱۳۶۰ از طرف سازمان میراث فرهنگی و با بودجه اداره اوقاف مرمت شد. هم اینك سرپرستی مدرسه منصوریه بر عهده حجه الاسلام حدائق و تولیت آن با اداره كل اوقاف و امور خیریه فارس است. در سال ۱۳۶۳ در باغچه این مدرسه ساختمانی جدید احداث گردید. این مدرسه كه هم اینك محل تحصیلی طلاب علوم دینی است. در تاریخ ۵/۱۰/۱۳۵۲ با شماره ۹۵۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نحوه دسترسی
آدرس : فارس، شیراز، بین الحرمین، كوچه منصوریه، حوزه علمیه منصوریه
