قلعه مهرستان ، قلعه تاریخی زابلی كه نام سابق آن است در حاشیه جنوبی شهر مهرستان و در كنار زمین های كشاورزی واقع شده و قدمت آن به دوره اسلامی برمی گردد و بیش از ۴۰۰سال قدمت دارد. قلعه زابلی از دو قسمت حاكم نشین و عامه نشین تشكیل یافته و توسط میر بكر (bakker) ساخته شده است ، قسمت اصلی بنا در ۲ طبقه و برخی از قسمت ها از سه طبقه تشكیل و دارای حیاط مركزی بوده است. قلعه بر روی تپه ای دست ساز همانند قلعه سب بناشده و چاه آب نیز با هدف تامین آب ساكنان در وسط قلعه حفر شده است. مساحت این قلعه در حدود هزار متر بوده و پوشش سقفی آن تنه درخت خرما است. این قلعه در سال ۱۲۹۱هجری شمسی توسط انوشیروان باركزائی (برادر كوچكتر دوست محمد خان، حاكم بلوچستان) به تصرف در می آید كه حاكم آن فردی بنام شاه جهان بوده است، پس از سال ۱۳۰۷ هجری شمسی و تسلط نیروهای دولتی در منطقه این قلعه همچون سایر قلعه های بلوچستان رو به تخریب و نابودی نهاد. گفتنی است نام قدیمی زابلی مگس بوده است كه هنوز هم مردم به این نام آنرا می نامند.
تاریخچه قلعه مهرستان
در دوره قاجار كه دوره جدیدی از گسترش قدرت مركزی در بلوچستان بود این منطقه بر سر راه بازرگانی بمپور به خاران قرار داشته است و بازرگانانی كه می خواستند از كرمان به خاران بودند از این منطقه عبور می كردند. در رساله جغرافیا و تاریخ بلوچستان كه در دوره قاجار تألیف گردیده از این منطقه بعنوان یكی از بخشهای مهم بلوچستان یاد شده است. در این رساله از تولید محصولات كشاورزی نظیر پنبه گندم، ذرت، باقلا، ماش، كنجد و … ذكر شده است و همچنین از وجود باغات انار و سیب و درختانی مانند سرو، كاج و همچنین وجود نخیلات زیاد یاد شده است، همچنین نویسنده از وجود قلعه ای با برج و باروی بلند و بسیار محكم خبر داده است. در این دوره صنعت بافندگی نیز رشد داشته به طوریكه بعد از كشاورزی مهمترین شغل در این منطقه بوده است؛ قرار گرفتن كوه بیرك در شمال زابلی كه در آن معادن مس و سرب وجود دارد موجب شده است كه این ناحیه از قدیم یكی از مهمترین مراكز استخراج و ذوب فلزات در منطقه باشد. در سال ۱۳۱۹ق/۱۹۰۲م به دنبال كاهش قدرت قاجارها در بلوچستان ، انگلیسها تصمیم گرفتند نظارت بر اوضاع بلوچستان را شدت بخشند. بنابراین به بهانه حمله سرداران بلوچ به بلوچستان تحت الحمایه انگلیسیها عملیاتی در بلوچستان انجام دادند و اردوگاه هایی در برخی از مناطق بلوچستان كه دارای اهمیت نظامی بیشتری بود ،ایجاد كردند. زابلی یكی از این مناطق بود. البته بعدها با حضور علاءالملك حاكم كرمان و بلوچستان و مذاكراتی كه با انگلیسیها انجام گرفت توافق شد تا قلعه زابلی تخریب شود و شاه جهان حاكم این ناحیه تعهد نمود كه دیگر این قلعه را بازسازی نكند و به خاك فخیمه انگلیس (بلوچستان تحت حمایتش) تخطی و تعدی نكند
