عكاسی جذاب در طبیعت ، یكی از لذت بخش ترین قسمت های سفر است و با گرفتن تصاویر زیبا از سفر یاد و خاطره سفر بیشتر و بیشتر لذت بخش می شود .عكاسی از صخره‌ها، لایه‌های سنگی، رسوبات طبیعی و بقایای سالیان طولانی از عصر‌های زمین‌شناسی برای عاشقان عكس‌برداری، آنها را به نقاط بكری مانند دره‌ی ستارگان قشم، كال جنی طبس و تنگه‌ی شیرز كوهدشت می‌كشاند.عكاسی حرفه ای از جنگل ، رودخانه و آبشار و بادهای وحشی طلوع و غروب خورشید كار زیاد سختی نیست فقط كافیست با عكاسی آشنا شوید و نورپردازی طبیعی را بیاموزید تا بتوانید عكسهای بی نظیری خلق كنید .
طبیعت ۴ فصل ایران سرشار از قله‌های پوشیده از برف، تابش آفتاب سوزان بر روی صخره‌ها و صدای رودخانه‌های كوچكی كه بین این دالان‌ها جریان دارد است و همین تصاویر، سوژه‌ای بكر برای عكاسی و لذت بردن است.علاوه بر این همه زیبایی كه در این صخره‌ها وجود دارد نوع تابش نور و حالت‌های مختلفی كه از این تابش به‌وجود می‌آید باعث می‌شود تا عكاسان حرفه‌ای بتوانند با نور‌های طبیعی مختلف و بدون نیاز به ویرایش نور در عكس‌ها، مناظر زیبایی را ثبت كنند. طبق نظر عكاسان حرفه ای نور مهمترین قسمت عكاسی می باشد در این مطلب به بررسی بهترین نور، مناسب‌ترین زمان روز و بهترین اوقات سال برای عكاسی طبیعت و منظره پرداخته‌ایم.
نور زود‌گذر (EPHEMERAL LIGHT )
در انتهای روز كه خورشید در بین ابر‌ها تیز‌ترین زاویه را با زمین دارد و در حال غروب كردن است، می‌توان پویاترین عكس‌ها را در نقاط صخره‌ای گرفت. در این لحظات كه خیلی هم طول نمی‌كشند، نور خورشید به سرعت به بیشترین میزان خود می‌رسد و بعد هم ناپدید می‌شود.برای اینكه بتوانید این لحظه را ثبت كنید باید مسیر حركت خورشید در بین ابر‌ها را دنبال كنید. لحظه‌ای كه خورشید از پنجره‌ی میان ابر‌ها بیرون می‌آید همان لحظه‌ی موعود است. برای ثبت این لحظه از قبل كادر دوربین خود را ببندید و منتظر بمانید، این منظره به قدری زیبا است كه ارزش منتظر ماندن دارد.
نوردهی (Exposure) دوربین‌تان را چك كنید و فراموش نكنید كه به محض دیدن نور خورشید، دوربین خود را دوباره تنظیم كنید. اگر از روبه‌روی خورشید در حال عكس‌برداری هستید لازم است تا نوردهی را بیشتر كنید تا بتوانید درخشندگی بالای خورشید را ثبت كنید. لنز كثیف مقدار درخشندگی بالای خورشید را كمتر می‌كند، پس گرد و غبار‌هایی كه روی لنز هستند را تمیز كنید تا عكس بهتری بگیرید.
نور پخش شده (DIFFUSED LIGHT)
ابر‌ها در شكل‌ها و اندازه‌های مختلف در آسمان دره‌های صخره‌ای ایران وجود دارند. گاهی اوقات این ابر‌ها چندان پراكنده نیستند و فقط یك لایه‌ی نازك ابر روی خورشید را می‌گیرد. این ابر‌های پنبه‌ای باعث می‌شوند نور خورشید پخش شود و تندی تابش آن كمتر شود.اجازه دهید این لطافت تابش خورشید، كم كم جای خودش را در فضای عكس‌هایتان باز كند و حال و هوایی احساساتی به عكسهای شما بدهد. برای عكاسی در این نور باید به دنبال تركیب رنگ‌هایی باشید كه هارمونی بسیاز نزدیكی با یكدیگر دارند. هر آن چیزی كه باعث ایجاد زاویه و كنتراست رنگ می‌شود را از كادر خود بیرون بیندازید و نگران كم بودن المان‌های موجود در عكس نباشید.
سایه‌ی وسیع (OPEN SHADE)
در دل صخره‌های سر به فلك كشیده گنج‌های پنهانی به انتظار عكاسان حرفه‌ای نشسته‌اند. انعكاس تصویر ریزش آبشار‌های كوچك در داخل رودخانه‌های محلی و برخورد قطرات آب با سنگ‌های كف صخره در طی روز، می‌تواند سوژه‌ی دیگری برای عكاسان عاشق طبیعت باشد. عكس‌برداری از آبشار‌ها در نوری به غیر از نور مستقیم زیبایی بیشتری دارد، چرا كه در نور كم سایه روشن‌ها بهتر نمایش داده می‌شوند. درست است كه نور غیر مستقیمی كه به داخل دالان‌های صخره‌ای می‌تابد، روشن است اما همین نور، كنتراست كمی دارد و برای عكس برداری از لحظه‌ی پرتاب شدن قطرات آب بر روی سنگ‌ها و رودخانه بسیار مناسب است. می‌توانید از یك سه پایه كمك بگیرید و زمان نوردهی را به اندازه‌ی نیم ثانیه یا بیشتر تنظیم كنید تا آبشار در عكس شبیه پر به نظر برسد.
نور شطرنجی( CHECKERED LIGHT)
ابر‌های پراكنده باعث به وجود آمدن سایه‌های شطرنجی می‌شوند، عكاسی در این حالت می‌تواند بسیار هیجان انگیز باشد، البته به شرطی كه قبل از سفر، شرایط آب و هوا را چك كنید و قبل از برپایی طوفان و یا بارندگی محل را ترك كنید.قبل از رسیدن طوفان، ابر‌ها به صخره‌ها نزدیك می‌شوند. به دنبال صخره‌ی بلندی باشید كه سایه روشن ابر‌ها به طور كامل بر روی آن افتاده باشد.برای رسیدن لحظه‌ی موعود باید صبر كنید تا ابری مستقیما بالای سر صخره‌ای كه روی آن ایستاده اید قرار بگیرد.
نور بازتاب شده
نور انعكاس یافته، كه همچنین می تواند نور نامنظم یا نور منتشر شده نامیده شود، زمانی اتفاق می افتد كه نور مستقیم خورشید از یك سطح منعكس می شود. دره هایی كه در جنوب غربی قرار دارند برای عكاسی در این نوع نور مناسب هستند، زیرا رنگ دره به عقب بر می گردد و انعكاس آن باعث درخشش گرم به سمت دیوار می شود. كیفیت این نور را می توان نرم و زیبا توصیف كرد.
نور مه آلود و ابری
این نوع نور در روزهای مه آلود و ابری یافت می شود و بسیار نرم و متمایل به رنگ آبی می باشد. رنگ این نور از پهنای آسمان می آید، كه در وضعیت مناسب می تواند تصاویر بسیار چشمگیری را توسط آن ثبت كرد. رعایت اصول نورپردازی در عكاسی طبیعت به ویژه در روزهای مه آلود می تواند باعث خلق تصاویری دلربا شود.
نور پس زمینه
یك تصویر با نور پس زمینه معمولی، دارای یك قاب از اشعه خورشید در اطراف موضوع است و شما قادر خواهید بود كه خورشید را به عنوان یك نقطه روشن در عكس ببینید. اگر شما از اپرچر یا دیافراگم كوچك استفاده می كنید می توانید از افكت های “Sun Star ” و یا “Sun Flare” برای زیباتر شدن تصویر در این نوع نور استفاده كنید.
نور مستقیم
نور خورشید مستقیم معمولا حدود یك تا دو ساعت پس از طلوع خورشید و یك تا دو ساعت قبل از غروب خورشید وجود دارد. این نور برای ثبت عكس سیاه سفید عالی كار می كند اما گاهی اوقات می تواند برای عكاسی رنگی بیش از حد تند و شدید باشد. در هنگام نورپردازی در عكاسی طبیعت در مواجهه با نور مستقیم خورشید باید محتاطانه عمل كرد.
نور صبحگاهی و عصرگاهی
این نور، گرم و افقی است و در هنگام طلوع و غروب خورشید منتشر می شود. به این نور به این جهت افقی گفته می شود كه به وسیله اشعه های خورشید در زاویه ای كه در حال طلوع یا غروب می باشد به وجود می آید. این یك نور كامل برای عكاسی می باشد زیرا از كنتراست كم و رنگ گرم تشكیل شده است. به نظر می رسد كه اشیائی كه مستقیما توسط این نور روشن می شوند، از درون خود درخشش خاصی را با جزئیات دقیق منتشر می كنند. یاد بگیرید كه به طور منظم از این نور استفاده كنید و زیرا به كارگیری صحیح این نور شما را شگفت زده خواهد كرد.
سایه باز
در عكاسی منظره، سایه باز شامل مناطقی است كه نور مستقیم خورشید در آنجا وجود ندارد. این نور بسیار نرم است و اكثرا در مناطق جنگلی وجود دارد. بهترین قسمت در مورد این نوع نور این است كه شما می توانید با رعایت اصول نورپردازی در عكاسی طبیعت در این حالت، تمام روز به عكاسی بپردازید و هنوز هم از این نور نرم و آرام لذت ببرید.زمانی كه نور میانه روز تنها منبع نوری شماست، دنبال سایه ای باشید تا سوژه خود را در آنجا قرار دهید. نور غیر مستقیم در سایه ها بسیار متعادل تر و بهتر است. فقط حواستان باشد كه در قسمت هایی از سوژه شما نور مستقیم نتابیده باشد، چرا كه در این صورت قسمت هایی از سوژه شما به شكلی نا مناسب روشن و یا حتی بیش از حد روشن خواهد شد.
یكی دیگر از موارد دیگری كه در عكاسی در میانه روز می توانید از آن استفاده كنید استفاده از فلاش برای پر كردن سایه ها است. حتی فلاش خود دوربین می تواند در چنین مواقعی به شما كمك كند! استفاده از رفلكتور و یا یك تلطیف كننده هم می تواند به نرم تر شدن سایه های ایجاد شده بر روی سوژه به شما كمك كند.
نور تركیبی – مستقیم و پراكنده
عكس زیر یك مثال از نور تركیبی می باشد كه هر دو نوع نور مستقیم و انتشار یافته در آن وجود دارد. این منظره در منطقه Mt. Whitney در شرق سیرا، در مجاورت بلندترین كوه در ایالات متحده وجود دارد. عكاس برای ثبت این عكس با رعایت اصول نورپردازی در عكاسی طبیعت، چندین ساعت برای دریافت این نور منتظر ماند و نهایتا پاداش انتظار خود را دریافت كرد.
نور منشوری
شاید شما فكر كنید كه نور منشوری در طبیعت وجود ندارد اما عكس زیر مثال خوبی از وجود چنین نوری در طبیعت می باشد. این تصویر در هنگام غروب خورشید در ساحل بزرگ “سور” گرفته شده است. در این عكس ردیف خودروهایی با چراغ های روشن را می بینید كه با یك دوربین نصب شده بر روی سه پایه و عكاسی طولانی مدت گرفته شده است.
فصل مناسب عكاسی
بسته به این كه كجا هستید فصل مناسب برای عكاسی متفات است. برای مثال در مناطق سرد سیر، نیمه تابستان بهترین زمان برای عكاسی منظره است زیرا دامنه‌ها و ارتفاعات از گل‌های وحشی پر می‌شود. در بعضی مناطق تابستان‌ها بسیار گرم و طاقت‌فرسا و در مناطقی نیز زمستان‌ها به شدت سرد و پر از برف و یخ است، این شرایط، عكاسی را سخت و گاهی خطرناك می‌كند. اما فصل بهار و پاییز می‌تواند بهترین زمان برای عكاسی منظره در هر مكانی باشد. پاییز زمانی است كه نباید آن را برای عكاسی از دست داد، بخصوص در مناطقی كه پوشش گیاهی آنها درختان همیشه سبز نیست. تغییر رنگ برگ درختان و گیاهان مناظر فوق‌العاده‌ای ایجاد می‌كند. برای مثال برگ درخت صنوبر قبل از ریزش چندین بار تغییر دارد: از سبز تیره به سبز روشن، زرد و قرمز. در مواردی اگر باد نوزد برگ‌ها به رنگ قهوه ای نیز دیده می‌شوند.
بهار نیز به خاطر درختان پر از شكوفه و زمین غرق در گل‌های رنگارنگ زمان فوق‌العاده‌ای برای عكاسی منظره و طبیعت است.درك انواع نور یكی از نكات كلیدی در عكاسی خوب است، چرا كه همه چیز در عكاسی به نور ختم می شود. برای اكثر عكاسان، بیشترین نور قابل دسترس، منبعی رایگان یا همان نور طبیعی است.یادگیری استفاده بهینه از نور طبیعی نیازمند حس بینایی خوب و تمرین بسیار است، اما زمانی كه یاد بگیرید چگونه می توانید به بهترین شكل از نور های در دسترس استفاده كنید، خواهید دید كه چقدر عكاسی شما تقویت خواهد شد.
حتی اگر نور طبیعی را تمام نور های موجود در طبیعت فرض كنیم، باز هم منبع نور اصلی خورشید است كه با سایر نور ها بسیار متفاوت است و با استفاده از آن نتیجه بسیار متفاوتی خواهید گرفت. برای بعضی از عكاسان نور طبیعی به معنای نور محیط است، اما منظور ما از نور طبیعی در این مطلب نوری است كه از خورشید تابیده می شود.
زمان روز عكاسی با نور طبیعی
وقتی نور طبیعی را بررسی كنیم، می توانیم با در نظر گرفتن سایه ها شروع كنیم، خواهیم دید كه نور طبیعی می تواند خشن یا نرم باشد و همچنین با دقت بر نور خواهیم دید كه نور طبیعی طیف های رنگی متفاوتی دار. گاهی اوقات رنگ های نور طبیعی سرد تر و گاهی گرم تر هستند. همه و همه این تغییرات بستگی به زمان روز دارد.
نرم ترین سایه ها در اوایل روز، و یا در اواخر روز رخ می دهند. دلیل این امر این است كه نور خورشید زمانی كه می خواهد طلوع كند به شكل متفاوتی به زمین (و سوژه های شما) می تابد. زمانی كه خورشید كاملاً بالا آمده باشد، نور بیشتری وجود دارد، اما در كنار نور زیاد از نرمی نور كاسته می شود. هر چه خورشید پایین تر بیاید و به خط افق نزدیك تر شود، دوباره نور نرم تر می شود.اگر شما از منظره ای در ابتدای روز عكس بگیرید، با عكسی از همان منظره كه در میانه روز و زمانی كه خورشید در بالای آسمان است گرفته شده، بسیار متفاوت خواهد بود.
با توجه به چیزی كه می خواهید از آن عكس بگیرید یا حسی كه می خواهید عكس به بیننده منتقل كند، می توانید با توجه به نور موجود برای این عكس برنامه ریزی كنید. صحبت های ما به این معنی نیست كه تنها نور ابتدا و انتهای روز برای عكاسی مناسب است. بلكه شما باید حواستان به ساعت روز و موقعیت خورشید در عكسی كه می خواهید بگیرید باشد.
طلوع و غروب
اصولاً نور موقع طلوع و غروب خورشید نور نرمی است، نور گرمی كه برای عكاسی از منظره بسیار مناسب است.این نورپردازی جهت دار است، درست زمانی كه خورشید از خط افق بالا می آید و نور هیجان انگیز تری در منظره ایجاد می كند.از این ساعات معمولاً با نام «ساعات طلایی» یاد می كنند، زمانی كه نور نرم تر و گرم تر است. تن رنگی گرم معمولاً در بیشتر عكس ها ظاهر جذاب تر و هیجان انگیز تری دارد، در كنار آن رنگ هایی كه در آسمان دیده می شود هم به جذابیت بیشتر عكس كمك می كند.
در كنار عكاسی از منظره، از نور زمان طلوع و غروب خورشید می توان برای عكاسی پرتره با استفاده از نور طبیعی هم استفاده كرد. برای عكاسان پرتره، این تن ها و نور ها واقعاً رویایی و دل نشین هستند. اگرچه، باید درك مناسبی از نور و جهت آن داشته باشید تا بتوانید سوژه خود را به شكلی مناسب در مقابل نور قرار دهید تا نتیجه ای رویایی داشته باشید.
نكته ای كه باید به آن توجه داشته باشیم این است كه در چنین زمانی، شدت نور خیلی كمتر از روز است، بنابراین برای داشتن نور مناسب در عكس باید انتخاب مناسبی از دیافراگم، و مقدار بالاتری از ISO داشته باشیم و شاید مجبور شویم از سه پایه و سرعت شاتر پایین تر نیز استفاده كنیم.
هوای گرگ و میش قبل از غروب و سپیده دم
زمانی كه شدت نور در این ساعات كمتر شده است، عكس گرفتن به صورتی كه نور متعادل تر و سایه های نرم تری داشته باشید ساده تر است.زمان هایی كه چنین نوری وجود داشته باشد معمولاً به ساعات «آبی» معروف است، چرا كه آسمان نور عمیق تر و آبی رنگی خواهد داشت كه تن رنگی سرد تری به عكس می دهد.آسمانی كه با خورشید پنهان زیر خط افق روشن شده است، نور بسیار یك دستی تولید می كند. این نور ارزشمند بسیار نرم است، بنابراین در تنظیمات دوربین خود توجه كنید و حواستان باشد در صورت عكاسی اتوماتیك سرعت شاتر آنقدر پایین نباشد كه لرزش دست شما باعث تار شدن عكس شود.ساعت آبی نور بسیار مناسبی برای عكاسی سیلوئت (ضد نور) و عكاسی از منظره دارد.
نور میانه روز
زمانی كه خورشید مستقیما بالای سر باشد (نور مستقیمی داشته باشد)، این نور مستقیم بسیار خشن است و می تواند سایه های بسیار تیره ای تولید كند.وقتی می خواهید از یك نفر عكس بگیرید، چنین نوری سایه های بسیار خشنی در چهره مدل ایجاد می كند و به طور كلی این نور، بدترین نور برای عكاسی پرتره است. اما زمانی كه از منظره عكس می گیرید یا عكس های خیابانی این نور قوی به شما رنگ های طبیعی با تن رنگی بسیار زیبایی خواهد داد.در بعضی مواقع، ممكن است نورسنجی دوربین به دلیل شدت نور و سایه ها و در حقیقت بالا بودن كنتراست به اشتباه نوردهی را طوری تنظیم كند كه باعث بیش از حد روشن شدن عكس بشود.گاهی اوقات نمی شود این نور شدید را نادیده گرفت، چرا كه خیلی اتفاقات در میانه روز می افتد. اگر می خواهید یا مجبور هستید كه در میانه روز عكس بگیرید، چند نكته وجود دارد كه باید به آنها توجه داشته باشید.
سایه های باز
زمانی كه نور میانه روز تنها منبع نوری شماست، دنبال سایه ای باشید تا سوژه خود را در آنجا قرار دهید. نور غیر مستقیم در سایه ها بسیار متعادل تر و بهتر است. فقط حواستان باشد كه در قسمت هایی از سوژه شما نور مستقیم نتابیده باشد، چرا كه در این صورت قسمت هایی از سوژه شما به شكلی نا مناسب روشن و یا حتی بیش از حد روشن خواهد شد.یكی دیگر از موارد دیگری كه در عكاسی در میانه روز می توانید از آن استفاده كنید استفاده از فلاش برای پر كردن سایه ها است. حتی فلاش خود دوربین می تواند در چنین مواقعی به شما كمك كند! استفاده از رفلكتور و یا یك تلطیف كننده هم می تواند به نرم تر شدن سایه های ایجاد شده بر روی سوژه به شما كمك كند.
روز های ابری و روز های آفتابی
زمانی كه در فضای باز عكاسی می كنید، متوجه خواهید شد كه در هوای ابری رنگ های سرد تر و نرم تری خواهید داشت. در بعضی مواقع، این می تواند یك گزینه مثبت باشد (برای مثال برای عكاسی پرتره در میانه روز)، اما در سایر موارد چنین نوری باعث تخت شدن عكس و در نهایت خسته كننده شدن عكس خواهد شد.هوای ابری باعث می شود كه دیگر ما نگران سایه ها نباشیم، اما باید حواسمان به تراز سفیدی هم باشد، و اینكه تن های رنگی در هوای ابری سرد تر هستند.
با داشتن موارد ذكر شده در ذهن، درك كردن و به كار گرفتن نور باید نكات بعدی دیگری باشند كه بر آنها مسلط می شوید تا در نهایت بتوانید با استفاده از آنها قدرت عكاسی خود را تقویت كنید. این امر نیازمند تمرین و مشاهده بسیار است. بهترین راه برای تقویت عكاسی شما این است كه بیرون بروید و عكس بگیرید.