روستای دیل گچساران از توابع بخش مركزی شهرستان گچساران است كه با مختصات جغرافیایی ۵۰ درجه و ۴۶ دقیقه طول شرقی و ۳۰ درجه و ۳۳ دقیقه عرض شمالی ، در ۲۷ كیلومتری شمال غربی دو گنبدان و ۱۸۴ كیلومتری یاسوج قرار دارد . این روستا از جنوب به كوه كاردی و از شمال شرقی به كوه ولی گنج محدود می‌شود . ارتفاع روستای دیل از سطح دریا ۸۵۰ متر است و آب و هوای آن در فصل بهار مطبوع و دلپذیر ، در تابستان گرم و خشك و در زمستان بارانی و معتدل می‌باشد .
این روستا دارای هفت محله بنامهای میانكوه – رادك – اسلام اباد – ده بزرگ – تكیه – ده برج وده بی بی كریمه است .كه آستانه مقدس امامزاده بی بی كریمه – امامزاده علی واقع در بخش چرزو – امامزاده بی بی رشیده – بی بی كیهانه – امامزاده میرحمزه – وقدمگاه امام رضا (ع) امام زاده ابراهیم(ع) معروف به آقای شهدا وامامزادگان دیگری نیزدر این روستا واقع گردیده است كه وجود این امامزادگان لطف وصفایی خاص به این روستا بخشیده است.
قدمگاه امام رضا
قدمگاه امام رضا(ع) روستای دیل در كتاب دایره‌المعارف شجره آل رسول جلد سوم نوشته سیدعلی موسوی‌نژاد آمده است .استقبال و ادای احترام به ساحت مقدس این قدمگاه مورد توجه همگان است.این بقعه دارای عمارتی به ابعاد دو در دو متر است كه در وسط آن قبری به ارتفاع یك متر با گچ ایجاد شده است ودر جلو اطاق پیش‌ایوان كوچكی در دهه اخیر الحاق شده كه بر بالای آن گنبدی كوتاه استوار است.
بنای اولیه این زیارتگاه حصار دایره شكل سنگ‌چینی به شعاع دو متر بوده كه در وسط آن قله‌ای از سنگ انباشته شده است.نقل كرده‌اند كه درسال ۱۳۳۶ توسط اولاد ملاعلی‌رضا از تیره محمد باقری دیل عمارت گچی ساده‌ای روی آن برپا شد كه از آن زمان تاكنون از آن نگهداری می شود.
مردم روستا
روستای دیل بزرگترین روستای در میان دهستان بویراحمد گرمسیری با بیش از ۴۰۰۰ نفر جمعیت می باشد. مردم روستای دیل به زبان فارسی و با لهجه محلی شیرین « دیلی » صحبت می‌كنند. مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. روستای دیل همجوار روستاهای آرو ، مارین و آبریگون بوده و از طبیعت بسیار زیبا و چشم اندازهای خیره كننده ای بهره مند است
شغـــل بیشتر مــردم این روستـا كشاورزی می باشد و دارای محصولاتی چون لیمـوشیرین- لیمـوترش – انــار- انگـور – انجیـر- زرد آلو و…. می باشد .
روستای دیل در یك ناحیه میان كوهی استقرار یافته و بافت مسكونی متراكمی دارد.بافت قدیمی روستا و قلعه شاه بهمن از عوامل شكل‌گیری و گسترش كالبدی روستا به شمار می‌آیند . معابر عمومی روستا كم عرض و پیچ در پیچ هستند. در ساخت بیشتر خانه‌های جدید روستا از مصالح مقاوم استفاده شده است. خانه‌های قدیمی با مصالحی مانند خشت، گل و تیرچوبی ساخته شده‌اند و در و پنجره‌های كوچك و چوبی دارند.
آثار تاریخی روستا
از آثار تاریخی این روستا می توان اشاره كرد به آثاری چون گنبدان گبر در چرزو – تنگ آسیاب – تكیه – قلعه برج – ده بزرگ و قلعه شاه بهمن . كه از بین این آثار قلعه بهـمن وگنبــدان گبر قدمت بسیار زیادی دارد. كه قدمت گنبدان گبر و قلعه شاه بهمن به دوره ساسانیان در عصر رستم وسهراب بر می گردد .
گفتنی است، شهرستان گرمسیری گچساران با بیش از ۱۲۴ هزار نفر جمعیت شهری و روستایی در ۱۵۵ كیلومتری یاسوج مركز استان كهگیلویه و بویراحمد واقع است.
