مجموعه قلعه جلالی و حصار سلجوقی كاشان در انتهای خیابان علوی و در نزدیكی های آثار دیگری همچون خانه های بروجردی و طباطبائی و بقعه سلطان امیر احمد (ع) واقع شده است . در طرفین خیابان، دو دیوار بلند كاهگلی به چشم می خورد كه از بقایای حصار معروف عهد سلجوقی است. این دژ تسخیر ناپذیر آن دوران در اواسط قرن پنجم هجری به همت یكی ازرجال نامدار و سخاوتمند در دولت سلجوقیان به نام خواجه مجدالدین ابوالقاسم كاشانی ساخته شده است . اسناد معتبر تاریخی نشان می دهد كه این دژ بلند، مستحكم و حصین چند بار اهالی كاشان را از دست حملات سخت لشگریان مهاجم و از قتل عام های وحشیانه و غارت عمومی نجات داده است.
در كنار این دژ، قلعه ای عظیم خود نمائی می كند كه به دستور سلطان جلال الدین ملك شاه سلجوقی (جلوس ۴۶۵ ق) ساخته شده است. این بنای عظیم خشت و گلی مدتها از اهالی كاشان حراست می نموده است. و مدتی هم ارگ و مركز حكومتی كاشان بوده است.در داخل و خارج قلعه دو بنای گنبدی شكل وجود دارد كه موسوم است به «یخچال». بدین صورت كه با نگهداری یخهای زمستانی در این یخچالها، جوابگوی نیاز اهالی در تابستان گرم كویر بوده است.
معماری قلعه
قلعه جلالی درست در كنار حصار سلجوقی قرار دارد. و طبق نوشته هایی كه در كتب تاریخی ثبت شده. این قلعه متصل به باروی شهر بنا شده. به گونه ای كه دیوار جنوبی آن باروی شهر بوده و دور تا دور آن خندقی حفر كرده بودند. ۴ برج از طول و ۴ برج از عرض هم آن را محاصره كرده بودند و برخلاف دیگر قلعه ها و حصارها كه دارای مجموعه ای از عمارت ها و بناها هستند. در داخل حصار سلجوقی اثری از بناهای دیگر نبود و مردم به كار زراعت مشغول بودند.
در قلعه جلالی و حصار سلجوقی از چه چیزهایی می توان بازدید كرد؟
اولین چیزی كه نگاه همه گردشگران را به سمت خود جلب می كند ۲ بنای گنبدی شكلی است كه در قسمت بیرونی و درونی قلعه جلالی واقع شده اند. به یخچال های حصار سلجوقی معروفند. در زمان های گذشته آب این ۲ یخچال از چشمه های كوه كركس تامین می شدند . اهالی شهر كاشان گوشت، لبنیات و یخشان را در این یخچال ها نگهداری می كردند.
خوشبختانه قلعه جلالی و حصار سلجوقی در اوایل دهه ۷۰ و همچنین اوایل دهه ۹۰ توسط سازمان میراث فرهنگی كاشان مرمت شدند. حال چندان بدی ندارند. وقتی از ورودی آن به داخل حصار قدم می گذارید با زمینی زراعی روبرو می شوید كه دورتا دور آن را دیوار كاهگلی گرفته و در دو سمت آن یخچال های قدیمی قرار گرفته اند. انگار كه به یك باره از خیابان امروزی وارد دنیای چند قرن پیش شده باشید.
نحوه دسترسی
برای بازدید از این مجموعه باید به سمت غرب كاشان و خیابان علوی بروید. در انتهای این خیابان و طرفین آن دیوار كاهگلی این بنا را می بینید. در كنار این حصار پاركی وجود دارد كه باید از داخل به سمت قلعه رفت.
