شهر كلاچای یكی از شهرهای استان گیلان در شمال ایران است.این شهر با جمعیت حدود ۱۲۳۷۹نفر (سرشماری ۱۳۹۵) در بخش كلاچای شهرستان رودسر قرار دارد. برنج، چای، مركبات، كیوی، انواع ماهی‌های استخوانی خزر از محصولات این شهر و باغات مركبات و مزارع برنج، سواحل زیبا و مجتمع ساحلی نگین شمال از چشم‌اندازهای زیبای این شهر است.كلاچای از دیر باز بعنوان بازار داد و ستد محصولات كشاورزان منطقه بوده و پنجشنبه بازار كلاچای مهمترین بازار محلی شرق گیلان است كه در آن مردم از شهرها و روستاهای مجاور به عرضه و خرید و فروش محصولات خود می‌پردازند. شغل اصلی ساكنان آن كشاورزی و صیادی بوده و محصولات عمده آن برنج، چای و مركبات و كیوی و انواع ماهی است.
موقعیت جغرافیایی
شهر كلاچای از شمال به دریای خزر، از شرق به چابكسر، از جنوب به ارتفاعات جنگلهای البرز كوه و رحیم آباد و از غرب به رودسر محدود است. این شهر در طول جغرافیایی ۱۸ ۰۴ ۳۷ و عرض جغرافیایی ۵۷ ۲۳ ۵۰ قرار داشته و ارتفاع آن از سطح دریا حدود ۲۰- متر است.
وجه تسمیه
به عقیده بعضی از قدیمی‌ها به علت وجود بازار پر رونق و وفور نعمت به لحاظ تولیدات دامی و جالیزی نام آن طلاچای بوده‌است. اما برخی آن را كله چه به معنی مركز بوته‌های كوچك می‌دانند. احتمال محتمل تراینكه : نام كلاچای در واقع همان گل لای جای است (یعنی جای گل ولای ) بدین صورت كه گل ولای رسوب گذاری شده توسط رود خانه پلرود در این محل، سبب نام گلاجای كه بعدها كلاچای شده است.
آب و هوا
آب و هوای كلاچای به لحاظ ساحلی بودن ملایم و مرطوب است و در طول سال كمترین یخبندان را دارد.
خاك
كلاچای دارای خاك شنی و ماسه‌ای و رسوبات حاشیه رودخانه‌های پلرود و گزافرود و خشكرود بهترین مكان برای كشت برنج است و برنج منطقه كلاچای بهترین برنج ایران است.
صنایع دستی
بعلت داشتن آب فراوان و جنگل و چوب بیشتر محصولات چوبی و برخی هم صنایع پوشاك میباشد.نظیر: شانه‌های چوبی-گوشت كوب-خراطی-قند شكن-انواع داس-انواع لوازم شكار و ماهیگیری-درب و پنجره‌های چوبی-چوراب و كلاه پشمی-عصا-گلدان و….از سایر صنایع میتوان موارد زیر را اشاره كرد؛سفالگری ، نمد مالی ، چادر شب بافی ، حصیر بافی ، طناب بافی ، آهنگری و…
آموزشی و فرهنگی
قبل از گشایش مدارس اغلب كودكان در مساجد و مكتب خانه‌ها در نزد ملاهای محلی درس می‌خواندند كه بیشتر جنبه مرثیه و مداحی و تاریخی داشته‌است. اولین مدرسه (خیام)در سال ۱۳۰۲ در دهستان بی بالان كلاچای تأسیس شد. در سال ۱۳۱۹ در گیل كلایه كلاچای(مدرسه عنصری) و در سال ۱۳۳۵ در مركز شهر كلاچای (مدرسه امیر كبیر)تأسیس گردیدند. نمایندگی آموزش و پرورش در سال ۱۳۴۳ تشكیل شد و در سال ۱۳۷۷ آموزش و پرورش مستقل منطقه‌ای به همت و تلاش فرهنگیان و بزرگان منطقه كلاچای شكل گرفت. دانش آموزان كلاچای برای چهارمین سال متوالی رتبه اول تعداد قبولی كنكور در استان گیلان را به خود اختصاص دادند.در این شهر در حال حاضر یك دانشگاه پیام نور و یك مركز سما دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت دارد.این شهر دارای یك كتابخانه عمومی است كه در سال۱۳۶۲ تأسیس گردید. یك سینما كه در سال ۱۳۴۸ گشایش یافت.
از قدیمی ترین ورزشهای مردم منطقه كشتی گیله مردی بوده است كه قهرمانان زیادی از این دیار بوده اند. در حال حاضر نیز هر سال تابستان در مكانهای مختلف بین پهلوانهای گیلان و مازندران برگزار و جوایزی به برندگان اعطاء میگردد. كلاچای دارای ۶ زمین ورزشی و ۴سالن میباشد. كه با توجه به سیل عظیم مشتاقان ورزش و جمعیت جوان منطقه امكانات محدود جوابگوی نیاز آنها نیست. ورزشكاران و تیمهای ورزشی این شهر در رشته های مختلف دارای مقامهایی در سطح استان و كشور میباشند. نظیر والیبال ساحلی – ورزشهای بومی و محلی – فوتبال – ورزشهای رزمی و…
جاذبه های گردشگری
از مراكز زیارتی و گردشگری كلاچای میتوان به: بقاع متبركه امیربنده بی بالان و ماچیان و سایر امامزاده های شهر و بخش كلاچای چشم اندازهای طبیعی ساحل زیبای شهر كلاچای. مناظر مزارع برنج كلاچای بخصوص در شش ماهه اول مناظر باغات چای و مركبات جنگل دهقان ماچیان. ارتفاعات كوهپایه‌ای مناطق جنگلی واجارگاه، جاده واجارگاه به روستای زیبای بزكــویه، پارك شهر و مجتمع ساحلی و سالم‌سازی نگین شمال و… اشاره كرد. هتلها و مجتمع های اقامتی: هتل سپاهان(كلاچــــای، كیلومتر ۲ جاده ساحلی كلاچای به رامسر). هتل ارشیا(كلاچــــای، شهرك ساحلی ارغوان،روبروی نگین شمال) مجتمع اقامتی توریستی نگین شمال.
غذاهای محلی كلاچای
كلاچای همچون دیگر شهرهای استان گیلان غذاهایی خوشمزه و لذیذ دارد كه مسافران با سفر به آنجا، طعم آنها را می‌چشند. یكی از محبوب‌ترین غذاهای كلاچای ترش واش نام دارد كه از تركیب بادمجان، سینه مرغ، سبزی و سیر تهیه می‌شود و به شما توصیه می‌كنیم تا طعم آن را بچشید. میرزا قاسمی از دیگر مشهورترین غذاهای استان گیلان و كلاچای است كه قدمت آن به دوره ناصرالدین شاه برمی‌گردد و با طعم خوبی كه دارد، در سراسر كشور شناخته شده است. این غذا كه با بادمجان، گوجه، سیر و تخم مرغ درست می‌شود، طعم و بویی خوب دارد و پرطرفدار است. سیرقلیه و اناربیج از دیگر غذاهای محلی كلاچای محسوب می‌شوند كه امتحان كردن آنها به گردشگر ماجراجویی پیشنهاد می‌شود.
قلعه كوتی كلاچای
قلعه كوتی كلاچای مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در كلاچای، جنوب جاده ترانزیت واقع شده و این اثر در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۷۱۰ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
