میل امام املش

میل امام املش كه در میان مردم منطقه به برج امام و همچنین آتشكده ی دوران ساسانی مع. دسترسی به آن از روستای سمام امكان پذیر است. این اثر در تاریخ ۲ آبان ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۶۴۶ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

میل امام بلندترین نقطه كوه سومان سرا، در ارتفاع ۲۰۰۰ متری سطح دریا قرار دارد.ستوده درباره ی این قلعه نوشته است: در مشرق آبادی اَمام در فاصله ایكه به خط مستقیم در حدود یك كیلومتر بر فراز قله ای سنگی و خاكی میله ایاز سنگ نتراشیده و گچ بنا شده است. شكل این میل، استوانه ای است كه كمیروی مخروط قرار دارد و … روی سراسر بدنه ی خارجی را با گچ غربالی و درشتسفید كرده بودند تا از دور نمایان شود، این برج را باید جزء برج هایراهنما دانست.

در فرهنگ جغرافیای ایران آمده است كه در اطراف این میل بقایای ابنیه ی قدیمی از قبیل آجر و سفال مشاهده شده است. از این رو این برج، آتشكده و یا برج خبری بوده است. البته بعضی از ریش سپیدان محل هم معتقدند این محل در گذشته آتشكده بوده. از این نوع برج در اكثر نقاط كشور یافت می شود.

معماری بنا

بر بالای تپه طبیعی، بقایایی از میل امام به ارتفاع ۶۷۰ سانتی متر دیده می شود. (نزدیك به ۷ متر) قطر پایه های آن بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ سانتی متنر مربع متغیر است. قط محیط بنا در قسمت فوقانی كم تر است و در سمت غربی با توجه به شیب كوه ارتفاع بیشتری دارد. قطر داخلی برج ۱۶۰ سانتی متر و ضخامت دیواره ی برج در قسمت فوقانی ۱۱۴ سانتی متر است. در ورودی برج، سوراخ هایی تعبیه شده كه احتمالا برای نصب تیر های چوبی سقف بوده است. در ارتفاع ۳۵۰ سانتی متری در جهات شمالی – جنوبی، دیوار برج باریك تر شده و بر آمدگی سكو مانندی دارد كه احتمالا برای استقرار دیده بان بوده است.

به نظر می رسد ارتفاع برج در گذشته بیش تر از ۶۷۰ سانتی متر بوده و بخشی از آن تخریب شده است، بقایای آن در سطح تپه پراكنده است. در داخل این میل در ارتفاع ۱۹۰ سانتی متری، تیر هایی موازی كف بنا نصب كرده بودند كه بر اثر حفاری های غیر مجاز از بین رفته اند ولی جای بعضی از آن ها كاملا مشخص است. دیوار های خارجی بنا را با گچ سفید اندود كرده بودند تا بتوانند برای یافتن مسیر از میل به عنوان راهنما استفاده كنند. مصالح عمده ی این بنا سنگ لاشه، آجر، ساروج و گچ است.

با توجه به موقعیت این برج و اشراف آن بر ارتفاعات منطقه و روستا های هم جوار، می توان گفت از این میل برای دیدبانی و راهنمایی مسافران استفاده می كردند و شاید اطلاق نام میل امام بر آن، همین دلیل بوده است. هم چنین این احتمال وجود دارد كه در دوره های مختلف از این میل برای ارسال پیام با دود، آتش و … استفاده می شده است.

نحوه دسترسی

آدرس :استان گیلان، شهرستان املش، یك كیلومتری شمال شرق روستای امام