تالاب بین المللی كمجان باحدود ۴ هزار هكتارمساحت درفاصله ۷۰كیلومتری شمال شرق شیراز. در روستای كمجان از توابع بخش كربال شهرستان خرامه واقع شده است. تالاب بین‌المللی كمجان از جمله تالابهای مهم كشور است. در اولین كنوانسیون بین‌المللی تالابها در رامسر ثبت و به تائید رسیده است.
تاریخچه
تالاب در دهه ۶۰ به دلیل ایجاد كانال هایی توسط شركت آب و جهاد كشاورزی مدتی در لیست تالاب های در خطر نابودی قرار گرفت و به كلی نابود شد. اما چند سال قبل به همت اهالی روستای كمجان با سد كردن چندین قسمت از كانال های احداثی به طور چشم گیری احیا شد. كمجان طی آمارهای گذشته بین ۱۰ تا ۲۰ هكتار بوده كه امروز به پنج هزار هكتار رسیده و هزار هكتار آن به همت مردم احیا شده است.
تاریخچه
تالاب در دهه ۶۰ به دلیل ایجاد كانال هایی توسط شركت آب و جهاد كشاورزی مدتی در لیست تالاب های در خطر نابودی قرار گرفت و به كلی نابود شد. اما چند سال قبل به همت اهالی روستای كمجان با سد كردن چندین قسمت از كانال های احداثی به طور چشم گیری احیا شد. كمجان طی آمارهای گذشته بین ۱۰ تا ۲۰ هكتار بوده كه امروز به پنج هزار هكتار رسیده و هزار هكتار آن به همت مردم احیا شده است.
نقاط مثبت
تالاب كمجان طی هزاره‌ها در مسیر كوچ پرندگان مهاجر قرار داشت و طبق نظر مجامع جهانی و زیست محیطی یك درصد از پرندگان خاورمیانه را در خود جای می‌داده‌است.احیای تالاب توسط مردم محله آنچنان با موفقیت همراه بود. كه اهالی حاضر بودند بدون این كه از فرصت احیای تالاب برای دامداری استفاده كنند. همچنان حفظ ارزشهای زیست محیطی تالاب را در اولویت قرار دادند. به جای استفاده مرتع داری، از آن به عنوان تالاب به مفهوم واقعی بهره ببرند و اولویت مردم نیز به جای مرتع داری و تامین علوفه دام و احیای تالاب شد.
نقاط منفی
تا پیش از خشكی تالاب ضمن این‌كه این محیط با ویژگیهای منحصربه‌فردی كه داشت از لحاظ زیست محیطی منطقه‌ای ارزشمند به شمار می‌رفت. به لحاظ تامین معاش روستاهای اطراف منطقه نیز كه معاش خود را از طریق دامداری تامین می‌كردند. این تالاب اهمیت بسیار زیادی داشت.بر همین اساس گروه‌های مردمی منطقه كه به صورت فعال امور مربوط به احیای تالاب را دنبال می‌كرده با حضور در دفتر خبرگزاری مهر به تشریح اتفاقاتی كه برای كمجان طی چند سال گذشته روی داده پرداختند. چنین عنوان كردند: در اوایل دهه ۶۰ دو رشته زهكش در تالاب احداث و در پی این كار تالاب كمجان عملاً خشك شد و ارزشهای زیست محیطی خود را از دست داد.
گفته شده كه ایجاد این زهكشها به خاطر توسعه كشاورزی در منطقه صورت گرفته. اما از زمانیكه این زهكشی صورت گرفته نه تنها تالاب به زمینی خشك و شوره زار تبدیل شده بود. كه انتقال این نمكزارها به دیگر اراضی نیز مشكلاتی را ایجاد كرده بود بلكه تالاب نیز در عمل خشك شد.
احیا تالاب
مردم محل بدون درخواست كمكی از هیچ نهادی خودشان اقدام به انجام كارهایی برای احیای تالاب كردند. كه در اواخر سال ۸۸ مبادرت به ایجاد آب بندهایی در مسیر زهكشیهای ساخته شده. در دهه ۶۰ كرده كه این كار مردم محلی باعث شد كه به مرور تالاب خشكیده كمجان خودش را بازسازی كرده و تاحدودی حیات به آن بازگردد.
این كار باعث شده كه پوشش گیاهی برخی از مناطق دوباره بروید. پرنده‌ها نیز دوباره به خانه خود بازگردند. به گونه‌ای كه از شدت لانه سازی و تخمگذاری در علفزارهای منطقه تردد بدون این‌كه به لانه‌های پرنده‌ها آسیب نرسد كاری دشوار شده‌است.
