موزه مفاخر اراك ، یكی از جاذبه‌های فرهنگی و گنجینه‌ای كوچك از بزرگان این استان است .این موزه در عمارت حاج حسین خاكباز محسنی (اراكی) دایر شده است. این عمارت در اواخر دوره قاجاریه توسط سید حسین خاكباز یكی از فرزندان حاج آقا محسن اراكی ساخته شده است.این بنا در خیابان شهید بهشتی اراك واقع شده است ، در سال ۱۳۷۹ با شماره ۳۳۳۸ در فهرست آثار ملی ثبت و در سال ۱۳۸۸ برای علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر ایران اسلامی تبدیل به موزه مفاخر شده است.
تاریخچه بنا
احداث بنای موزه مفاخر استان مركزی در اواخر دوره قاجاریه شروع و نقشه این ساختمان توسط یك مهندس روسی تهیه شده است. اجرای كار توسط استاد مراد چمنی اراكی انجام گرفت. ساخت آن ۴ سال طول كشید كه در سال ۱۳۰۸ خورشیدی به اتمام رسید.ساختمان بنا توسط مرحوم حاج حسین خاكباز احداث شد. حاج حسین خاكباز كوچك‌ترین فرزند ذكور حاج آقا محسن در سال ۱۳۱۵ قمری معادل ۱۲۷۶ شمسی به دنیا آمد و در سال ۱۳۷۴ شمسی بدرود حیات گفت.موزه مفاخر استان مركزی روزانه پذیرای مهمانان، مردم و گردشگران است و بابی به سوی فرهنگ، تمدن و هویت سرزمین آفتاب به روی مخاطبان و بازدیدكنندگان گشوده است.
معماری بنا
نوع بنا كوشكی با تزیینات آجری خاص دوره قاجاریه است و دارای ۲ ایوان شرقی و غربی است. همچنین این ساختمان دارای ۱۱ اتاق، حمامی خزینه‌ای قدیمی كه در گوشه حیاط ساخته شده است . دو قنات، یكی در محوطه به نام قنات ده و دیگری در زیر آب انبار به نام قنات خان حاكم است.قنات ده موقوفه مرحوم حاج آقا محسن اراكی و قنات خان حاكم توسط میرزا علی اكبر خان تفرشی موسوم به دوام الدوله كه حاكم عراق عجم یعنی اراك فعلی و توابع در زمان ناصرالدین شاه بود، احداث شده است.
این بنا در سال ۱۳۷۹ توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مركزی به شماره ۳۳۳۸ در تاریخ ۲۵ اسفندماه ۱۳۷۹ ثبت آثار ملی شده است و در سال ۱۳۸۴ با همكاری استانداری استان مركزی و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ورثه مرحوم خاكباز و تلاش و مساعدت شهروندان فرهنگ‌دوست استان خریداری و با هدف ایجاد موزه مرمت شد كه عملیات مرمتی از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ ادامه یافت و در بهمن ماه ۱۳۸۸ به عنوان موزه مفاخر استان مركزی افتتاح شد.
معرفی بزرگان و مفاخر
این موزه به سبب نصب و نمایش سردیس و زندگی‌نامه بزرگان استان به عنوان یك منبع و مرجع مفید برای معرفی این بزرگان شناخته می‌شود. به طوری كه در این موزه سردیس‌ها به همراه آثار چاپ شده و اسناد. عكس‌ها و گزارش‌های متعلق به بنیان‌گذار كبیر انقلاب اسلامی (ره)، امیركبیر، قائم‌مقام فراهانی، پروین اعتصامی. كربلایی كاظم كریمی ساروقی، ملا مهدی نراقی، ملا احمد نراقی، میرزا حسن آشتیانی، سلمان ساوجی و پروفسور حسابی به نمایش درآمده است.
دكتر محمد قریب، آیت الله حاج شیخ محمد علی اراكی، علی‌اكبرخان فراهانی، استاد فتحعلی واشقانی فراهانی، شهید مصطفی چمران. شهید محلاتی، میرزا عیسی فراهانی، آقا ضیاءالدین عراقی. استاد ابراهیم دهگان و فخرالدین عراقی از دیگر مفاخر و بزرگان استان مركزی هستند كه در این موزه می‌توان با زندگی و آثار آن‌ها آشنا شد.
معرفی تالارهای موزه مفاخر
این مجموعه موزه‌ای دارای بخش‌های مختلفی از جمله تالار امام خمینی، تالار مفاخر مذهبی و دینی، تالار مفاخر علمی و فرهنگی، تالار امیركبیر، تالار قائم مقام فراهانی. تالار مفاخر در قید حیات، تالار سرداران شهید، مركز اسناد و مفاخر، كارگاه مرمت و عكاسی، حمام قدیمی و خصوصی خانواده خاكباز. آب انبار و قنات، نگارخانه و فروشگاه عرضه محصولات فرهنگی و هنری و نگارخانه زنده یاد محمد مهدی هدایتی است.
نحوه دسترسی
آدرس : استان مركزی، اراك، خیابان بهشتی
