آرامگاه میرزا كوچك خان جنگلی

آرامگاه میرزا كوچك خان جنگلی یكی از جاهای دیدنی رشت است. این مقبره در جنوب شهر رشت واقع شده است. این بنای تاریخی ساده و در عین حال زیبا، آرامگاه رهبر انقلاب مشروطه و رهبر جنبش جنگلی بود. كه به پشتیبانی استقلال ایران از بیگانگان جنگید. میرزا كوچك خان یكی از شخصیت های بزرگ تاریخ و افتخارات ایران زمین است كه با مبارزات آزادیخواهانه و جنبش ضد استعماری اش كه جان عزیز خود را نیز در این راه و برای رفاه حال مردم ایران از دست داد. موجب شد تا او به نماد گیلان برای ایرانیان مبدل شود.

میرزا كوچك خان جنگلی كه بود ؟

یونس استادسرایی مشهور به میرزا كوچك خان جنگلی (۱۲۵۷ – ۱۱ آذر ۱۳۰۰ هجری خورشیدی) مبارز انقلاب مشروطه و رهبر جنبش جنگل بود. كه در اعتراض به نقض تمامیت ارضی و استقلال ایران از سوی بیگانگان بعد از مشروطه قیام كرد.

میرزا یونس معروف به میرزا كوچك فرزند میرزا بزرگ در سال ۱۲۵۷ ه. ش. در محله قدیمی استادسرا شهر رشت در خانواده‌ای متوسط و مذهبی چشم به جهان گشود. وی سنین آغاز عمر را در مدرسه علمیه حاج حسن (صالح آباد) و مدرسه جامع شهر رشت به آموختن صرف و نحو و تحصیلات دینی گذرانید. پس از آن به قزوین رفته و در مدرسه‌ی صالحیه تحصیل دروس حوزوی را ادامه داد. چندی هم در مدرسه محمودیهٔ تهران به همین منظور اقامت گزید. پایه آموزش حوزوی می‌توانست وی را در سلك روحانیان درآورَد، اما حوادث و انقلابات كشور مسیر افكارش را تغییر داد و او را به راهی دیگر كشاند.

میرزا كوچك‌خان دارای دو خواهر به نام‌های كربلایی خانم و سارا خانم و دو برادر به نام‌های میرزا محمدعلی خان و میرزا رحیم خان بود. كه هردو بعد از میرزا وفات یافتند. بنا به گفته اطرافیان، او مردی قوی بنیه، زاغ چشم و دارای سیمایی متبسم بود. و از نظر اجتماعی مردی باادب، فروتن، خوش برخورد، مومن به اصول اخلاقی، صریح اللهجه، طرفدار عدل و آزادی و حامی مظلومان بود. میرزا كوچك‌خان اهل ورزش بود و از مصرف مشروبات الكلی و دخانیات خودداری می‌كرد. میرزا در سنین آخر عمر همسری برگزید.

نهضت جنگل

نهضت جنگل به رهبری روحانی مبارز، میرزا كوچك خان جنگلی (۱۲۵۷-۱۳۰۰ه. ش.). و با اندیشه اتحاد دنیای اسلام مدت ها به مبارزه علیه استبداد محمدعلی شاه قاجار و استعمار دولت های خارجی روس و انگلیس پرداخت. اما نفوذ هواداران كمونیست در سران نهضت و خیانتشان علیه نهضت جنگل، باعث شد تا میرزا و یاران وفادارش در حمله نیروهای دولتی رضاخان به اعماق جنگل پناه ببرند. سرانجام میرزا در اثر سرما و برف و بوران كوه های گیلوا، جان به جان آفرین تسلیم كرد. دشمنانش سر او را از بدن جدا كردند و برای رضاخان به ارمغان آوردند.

معماری بنا

بنای یادبود وی، بین بقعه و گورستان سلیمان دارآب با معماری سنتی و به صورت هشت ضلعی منظم، یكی از اشكال هندسی معماری متداول ایرانی، ساخته شده است. ستون‌های زیبا و سرستون‌های چوبی در اطراف مقبره، رنگ و بوی باستانی به مقبره داده است . عناصر تشكیل دهنده این بنا بیشتر آجر، كاشی، خاك‌رس و چوب است. و از مصالح محلی آن دیار محسوب می‌شود و تركیب آنها با محیط سبز و درختان باستانی اطراف رنگ و بوی خاطره‌انگیزی را برای همه فراهم می‌كند. فضاسازی این آرامگاه شاید با روحیه لیبرال و شخصیت مبارز میرزا كوچك خان سازگاری دارد.

در اطراف مقبره این بزرگ مرد، قهرمان تاریخی مبارزات گیلان و ایران، اجساد مبارزان جنبش جنگل دفن شده‌اند .كه نام آنها بر روی مزار آنها حك شده است. در كنار مقبره میرزا كوچك خان مقبره یك شاعر مشهور و محبوب این منطقه، شیون فومنی و همچنین مشاهیر دیگر این منطقه نیز قابل مشاهده می‌باشند.

نحوه دسترسی

برای دسترسی به گورستان سلیمان داراب باید به یخ سازی رشت رفته و از آنجا به فلكه رازی و سپس به خیابان میرزا كوچك خان جنگلی و نهایتا به گورستان خواهید رسید.
برخی از مشاهیر مدفون در گورستان سلیمان داراب عبارت‌اند از : محمدی انشایی، میرزا حسین خان كسمایی، ابراهیم فخرایی، اسماعیل جنگلی، شیون فومنی، جهانگیر سرتیپ پور، ولی الله اردشیری، دكتر عطاءالله فریدونی، و دكتر محمود بهزاد، نصرت رحمانی، فرهنگ دلجوی توحیدی …

میرزا كوچك خان جنگلی مردی قوی بنیه، با چشمانی روشن و دارای چهره ای متبسم بود

طبق گفته‌ی اطرافیان، او مردی قوی بنیه، با چشمانی روشن و دارای چهره ای متبسم بود و از نظر اجتماعی مردی با ادب، فروتن، خوش برخورد، مومن به اصول اخلاقی، طرفدار عدل و آزادی و حامی مظلومان بود. وی در بین مردم به خوش‌رویی، ادب، فروتنی مشهور بوده و امروزه همگان از او به خوش‌نامی یاد می‌كنند.

این فرد بزرگ و مبارز از جمله مبارزان انقلاب مشروطه بود كه جنبش جنگل را هدایت می‌كرد و به مبارزه علیه نیروهای خارجی كه طی جنگ جهانی اول وارد ایران شده بودند، می‌پرداخت هدف اصلی میرزا كوچك خان جنگلی آزادسازی گیلان از دست نیروهای اشغالگر روسیه بود.

پس از مقاومت چشمگیر جنبش جنگل در مقابل قزاق‌ها، این جنبش مجبور به عقب نشینی شد و میرزا به سمت كوه‌های خلخال در استان اردبیل گریخت، اماگرفتار بوران و طوفان شد و سرانجام زیر فشار سرما و برف در روز ۱۱ آذر ۱۳۰۰، درحالی كه تنها یار وفادارش، گائوك آلمانی معروف به هوشنگ را به كول گرفته بود، از پای درآمدند.

خانه میرزا كوچك خان جنگلی

خانه میرزا كوچك خان حدود 300 مترمربع در دو ظبقه است

مساحت این خانه حدود سیصد متر مربع می باشد و از دو طبقه تشكیل شده است كه در هر طبقه چهار اتاق، ایوان و دو پلكان در دو طرف خانه برای ورود به ایوان و اتاق‌ های بالا وجود دارد. 

در طبقه پایین این خانه، نمایشگاهی دائمی از كتاب های مربوط به تاریخ گیلان و نهضت جنگل وجود دارد و همچنین آرشیو كاملی از روزنامه جنگل نگهداری می‌شود و طبقه بالا محل زندگی خانواده میرزاخان جنگلی بوده است و وسایل قدیمی خانه شامل ظرف و ظروف، عكس‌ها و حتی گهواره چوبی میرزا در اتاق‌های مختلف چیده شده‌اند. در گوشه و كنار خانه هم روی دیوارها، عكس‌ ها و اسنادی از دوران مبارزات نهضت جنگل قرار گرفته است.

آرامگاه میرزاكوچك خان جنگلی

آرامگاه میرزا كوچك خان جنگلی یكی از محبوب‌ترین جاذبه های رشت است

شهر رشت به غذاهای خوشمزه و میدان شهرداری‌اش معروف است اما علاوه بر این‌ها، رشت و به طور كلی خطه گیلان یك قهرمان ملی به نام میرزا كوچك خان جنگلی دارد كه آوازه‌اش را تقریباً تمام ایرانیان شنیده‌اند و امروزه آرامگاه میرزا كوچك خان جنگلی به یكی از محبوب‌ترین جاذبه های رشت تبدیل شده است.

آرامگاه میرزا كوچك خان جنگلی معروف به سردار جنگل در جنوب شهر رشت و در محله‌ی سلیمان داراب، در میان بقعه و گورستان سلیمان داراب واقع شده است و از جمله مكان های دیدنی شهرستان رشت به شمار می آید. 

در كنار آرامگاه، مسجد سلیمان داراب قرار دارد. در این مسجد، آرامگاه یكی از عارف‌های گیلانی به نام سلیمان ابن دارائی عبسی شامی قرار دارد.

در كنار آرامگاه میرزا كوچك خان جنگلی اجساد بسیاری از مجاهدان جنگل و مزار شاعر محبوب استان گیلان، شیون فومنی می‌باشد. برخی مشاهیر دیگر مانند ابراهیم فخرایی، نصرت رحمانی، دكتر محمود بهزاد، میرزا حسین خان كسمایی و جهانگیر سرتیپ پور نیز می‌باشد.

آرامگاه میرزاكوچك خان جنگلی از نظر هندسی

آرامگاه میرزا كوچك خان جنگلی به شكل هشت ضلعی است

این بنا به شكل هشت ضلعی و با الهام گرفتن از معماری استان گیلان و معماری اسلامی و در مساحت ۴۰ متر مربع و ارتفاع ۹ متر است.

عناصر تشكیل دهنده آن عمدتا آجر، كاشی، سفال و چوب است كه همگی از مصالح بومی به شمار می رود و تلفیق آن با فضای سبز درختان كهنسال اطراف بنا یادآور جنگل و متناسب با روحیات آزاد منشانه آن شخصیت مبارز است.

اجرا و نظارت بر روی ساخت مقبره ی میرزا كوچك خان جنگلی 

طرح مقبره با توجه با اصول معماری سنتی توسط دفتر فنی حفاظت آثار باستانی گیلان تهیه و به مرور به اجرا در آمد. در مرحله بعد طرح احداث مجموعه فرهنگی میرزا كوچك مد نظر قرار گرفت. در سال ۱۳۷۱ نیز توسط میراث فرهنگی گیلان، دیوار كشی و احداث سردری شایسته مقام میرزا انجام شد.

بنای یادبود میرزا كوچك خان چنگلی به گونه ای ساده اما زیبا و با توجه به اصول معماری سنتی در سال های بعد از انقلاب ساخته شد. بازسازی آرامگاه این بزرگ مرد تاریخ مبارزات گیلان و ایران، در سال ۱۳۶۰ هجری شمسی مطرح شد.

محل دقیق ارامگاه میرزا كوچك خان جنگلی برای بازدید افراد 

برای اینكه بتوانید در آرامگاه میرزا كوچك خان جنگلی حاضر شوید، باید به شهر رشت بروید. رشت مركز استان گیلان بوده و یكی از بهترین شهرهای كشور برای گردشگری می‌باشد. بعد از اینكه خودتان را به شهر زیبای رشت رساندید، بایستی در مسیر جنوبی این شهر حركت كرده و خود را به یخ‌سازی رشت برسانید. بعد از آن هم باید به میدان رازی بروید و از این میدان هم به سمت خیابان میرزا كوچك خان جنگلی حركت كنید. در نهایت به گورستان سلیمان محله داراب رشت می‌رسید و می‌توانید از آرامگاه سردار رشید جنگل دیدن فرمایید.