هنر نقاشی با حنا در جنوب ایران بویژه جزیره قشم را حتما بسیار دیده اید .این هنر یكی از سنتی ترین و رایج ترین آرایش هایی است كه در مراسم خاص بخصوص مراسم عروسی علاوه بر آرایش عروس در نواحی هند، پاكستان، جنوب ایران و بویژه جزیره قشم انجام می شود. گفته می‌شود یكی از قدیمی ترین آرایش های عهد باستان بوده و حنا را در گذشته نقش خدایان بر چهره مردم می دانستند. حنا گیاهی از میان رسته دولبه ای‌های جدا گلبرگ است. محمل رویشش، ایران، هند، كشورهای عربی و شمال آفریقاست و همیشه بین یك گیاه دارویی، تزئینی و حتی آئینی در نوسان بوده است. هرمزگان، كرمان به ویژه دو شهرستان بم و بهرام آباد مركز اصلی كشت حنا در ایران محسوب می شوند. در سفر به جنوب ایران می توانید بر روی دستان خود نقش حنا كنید و با دیدن آن تا چند وقت خاطره سفر در ذهنتان زنده باشد .
در نقش حنا با استفاده از انواع رنگ های حنا مانند مشكی، قهوه ای، قرمز، سبز و سفید به كشیدن طرح هایی مینیاتوری یا باستانی پرداخته شده و به دلیل اینكه عملی بی ضرر و بی خطر است توجه علاقمندان بسیاری را در سراسر دنیا به خود جلب كرده است.در مدل سنتی معمولاً به حنای سیاه اندكی لیمو عمانی و تركیبات گیاهی دیگر می‌زنند تا تیرگی‌اش بیشتر و ماندگاری‌اش طولانی‌تر شود. نقش و نگاری كه نه فقط برای زیبایی كه حتی به عنوان بخشی از مناسك آئینی اهمیت داشت.
استفاده از حنا طبیعی برای نقش حنا
لازم است بدانید كه بعضی از حناها بخصوص رنگ مشكی آن دارای تركیبات شیمیایی می باشد كه می تواند پوست شخص را دچار واكنش های شدید آلرژیك نماید. بنابراین به شما توصیه می كنیم از استفاده از این رنگ شیمیایی در نقش حنا بپرهیزید. در واقع نقش حنا، اگر واقعا نقش حنا باشد، هیچ خطری ندارد، چراكه تا امروز نه تنها هیچ حساسیت و واكنش آلرژیكی نسبت به حنا گزارش نشده، بلكه ثابت شده خاصیت ضد میكروبی و ضد قارچی هم دارد، چون كسانی كه عادت دارند دست و پای شان را حنا بگذارند به خصوص در روستاها و شهرستان ها كه این كار متداول تر است كمتر دچار مشكلات پوستی می شوند، بنابراین حنای واقعی اثرات خوبی دارد.
برای مردم قشم هنوز حنا یك جلوه آئینی و زیبایی شناختی است. حنا از دیر باز در نقاط مختلف دنیا و بالاخص ایران برای مقاصد زیبایی و دارویی مورد استفاده قرار گرفته و درجه بالایی در زیبایی به روش سنتی داراست. از طرفی استفاده از حنا كه ماده ای رنگی و مفید است و برای مدت كوتاهی بر روی پوست باقی می ماند می توان گفت كه علاقمندان به طراحی های موقت را شیفته خود ساخته است. دوام طراحی در نقش حنا نهایتا تا یك هفته بوده و به وسیله شستشوهای مكرر می تواند به طور كامل از روی پوست محو شود.
طرح های زیبای نقش حنا
دختران و زنان قشمی به راحتی و در عرض چند دقیقه حتی بی‌نیاز از نقشهای از قبل مشخص، هر نقش و نگاره ای را به سادگی بر دست و پای مشتریان می كشند. این نقش و نگاره ها، از پیچ و تاب های شگفت انگیز گل و بوته تا نقشهای امروزی تر پروانه ها و حتی اژدها و دیگر خال‌كوبی های رایج است. معمولا از نقوش سنتی در نقش حنا به صورت گسترده ای استفاده می شود. نقش های خورشید مانند با پرهای مدل دار و یا حلقه هایی ظریف كه دارای پیچ و خم چشمگیر و زیبا هستند به وفور در نقش حنا دیده می شود. گل هایی با ساقه های پیچ در پیچ و حتی طرح هایی سرخپوستی از دیگر نقوش پرطرفدار در رشته نقش حنا می باشد.
علاوه بر این می توان از هر طرحی كه دارای ظرافت و زیبایی باشد در نقش حنا استفاده نمود. در گذشته این نقش ها بیشتر آئینی بودند و از عناصر مهم محلی- ماه و خورشید و دریا و درخت نخل بودند. امروزه اما نقش های غیر ایرانی و عربی نقش حنای قشم را متحول كرده است. آن‌ها این را از كودكی آموخته اند و در تمامی مجالس عقد و عروسی و شادی های دیگر محلی، آن را بر دست و پای خود نقش كرده اند. البته در اعیادی نظیر عید سعید قربان و عید فطر نیز، زنان در قشم، از حنا به عنوان زینت خود استفاده می كنند.
جایگاه نقش حنا در قشم
از دید مردم محلی قشم، حنا نقشی بهشتی است و نمادی از عشق و شادی و مهربانی است. در مراسم ویژه از جمله شب های حنابندان حنا نقشی مهم تر ایفا می كند. اینگونه مرسوم است كه بستن حنا به دست عروس خوش یمنی و نیك بختی او را تضمین می كند. در قدیم در قشم حنابندان آن قدر مهم بود كه سه شب جشن و پایكوبی برای خانواده های عروس و داماد داشته باشد. این روزها حنایی كه در قشم استفاده می‌شود نه مثل گذشته از هند، كه از امارات می‌آید. این حنا معمولاً در بسته‌بندی‌های مخصوص و با سری قیفی شكل برای سهولت استفاده فروخته می شوند و برای استفاده از آن‌ها حتماً نیاز به یك بانوی قشمی هنرمند و ماهر وجود دارد.
این زنان در گوشه و كنار شهر قشم، كنار سواحل جزایر ناز و در آستانه خیلی از بازارهای بزرگ و كوچك جزیره قشم چشم به راه مسافران و غیربومی ها هستند. هزینه نقش حنای قشم بین حدود سی تا پنجاه هزار تومان است و می تواند تا یك هفته هم روی دست یا پای شما باقی بماند. اگر نگران حساسیت های پوستی احتمالی هستید قبل از آنكه تصمیم بگیرید نقش حنا بزنید، كمی از حنای را گوشه دستتان امتحان كنید. اگر آثار خارش یا قرمزی طی چند دقیقه ظاهر نشد، پس لذت یك تتوی بی ضرر و ارزان را تجربه خواهید كرد. تجربه ای لذت بخش كه اگر دوباره رهسپار جزیره قشم شوید، دوست دارید آن را مجدد انجام دهید و برای یك هفته، زینتی جذاب و زیبا روی دستتان داشته باشید.
مواد و لوازم مورد نیاز نقش حنا
همانطور كه گفتیم ماده اصلی مورد استفاده در ایجاد انواع نقش، انواع حنا است كه در رنگ های مختلف موجود است. پس از انتخاب رنگ حنای مورد نظر آن را با مقدار مناسبی آب تركیب كرد و به وسیله یك قیف كاغذی یا پارچه ای كه روزنه ای بسیار ریز و ظریف در نوك آن دارد شروع به كشیدن نقوش ظریف بر روی پوست كرد. در قشم اینكار این كار توسط افرادی كه مسلط به طراحی های سنتی و اشكال ظریف هستند انجام می شود. اما می توان گفت هر شخصی كه به نوعی علاقمند به این رشته باشد می تواند با تمرینات مكرر به چنین تسلطی دست یابد. روش ساخت قیف بسیار ساده است.
جنس قیف مورد نظر معمولا از كاغذ كادوهای زرورقی بوده و به شكلی ساده می توان یك قیف معمولی ساخت و پس از آماده ساختن حنا به ایجاد طرح هایی زیبا بر روی پوست بدن پرداخت. دقت كنید كه در نقش حنا باید به شكلی بسیار ظریف عمل كرده و خطوط و نقاط نقاشی شده بر پوست به شكلی كاملا مینیاتوری و زیبا كشیده شوند تا اثر هنری زیبایی را بوجود آورد. به همین دلیل می توان برای شروع كار از یك قوطی خالی لاك طراحی در طراحی ناخن كه قبلا شستشو داده شده استفاده كرد. قلم لاك طراحی به اندازه ای ظریف است كه می تواند به راحتی از پس هنر ظریف و زیبای طراحی ناخن بر آمده و نقش های بسیار ریز را طراحی كند. به دلیل وجود چنین ظرافتی می توان از این وسیله به عنوان اپلیكاتور نقش حنا استفاده نمود كه كنترل حنا در آن بسیار ساده است.
حناحنای سفید ایده ای زیبا و جدید
جدیدا از رنگ سفید هم برای اجرای نقش حنا استفاده می كنند كه دوام آن همانند باقی رنگ ها بوده و با ایجاد زیبایی و جذابیتی دو چندان می تواند در لا به لای طرح های ظریف نقش حنا جلوه گری كند. از این رنگ می توان هم به صورت تك رنگ استفاده نمود و هم به صورت رنگ مكمل در طرحی با رنگ های تیره و یا ملایم مانند قهوه ای روشن استفاده كرد. اما برای ایجاد زیباترین حالت توصیه می كنیم كه از حنای سفید به صورت تك رنگ استفاده نمایید تا طرح شما شیك و منحصر به فرد باشد و جلوه ای زیبا به دستانتان دهد.
نواحی از پوست كه می توان نقش حنا زد
معمولا نقش های مختلف حنا در دو ناحیه دست و پا انجام می شود. در دست ها می تواند كلیه انگشتان را در بر گرفته و شامل پشت یا روی دست هم باشد. انواع انگشتر یا گل های مختلف را می توان در نقش حنا بر پوست پشت دست یا انگشتان ترسیم نمود. برای استفاده از نقش حنا بر روی پا در حالت سنتی معمولا ناحیه روی پا از مچ به پایین را در بر می گیرد. برای این ناحیه بهتر است از طرح هایی با نقوش گسترده و شلوغ استفاده نمود. در سایر نقاط بدن هم مانند بازو یا كتف می توان از نقش حنا استفاده كرد اما استفاده از نقش حنا در این نواحی زیاد مرسوم نیست.
حناحنای سفید ایده ای زیبا و جدید
جدیدا از رنگ سفید هم برای اجرای نقش حنا استفاده می كنند كه دوام آن همانند باقی رنگ ها بوده و با ایجاد زیبایی و جذابیتی دو چندان می تواند در لا به لای طرح های ظریف نقش حنا جلوه گری كند. از این رنگ می توان هم به صورت تك رنگ استفاده نمود و هم به صورت رنگ مكمل در طرحی با رنگ های تیره و یا ملایم مانند قهوه ای روشن استفاده كرد. اما برای ایجاد زیباترین حالت توصیه می كنیم كه از حنای سفید به صورت تك رنگ استفاده نمایید تا طرح شما شیك و منحصر به فرد باشد و جلوه ای زیبا به دستانتان دهد.
نواحی از پوست كه می توان نقش حنا زد
معمولا نقش های مختلف حنا در دو ناحیه دست و پا انجام می شود. در دست ها می تواند كلیه انگشتان را در بر گرفته و شامل پشت یا روی دست هم باشد. انواع انگشتر یا گل های مختلف را می توان در نقش حنا بر پوست پشت دست یا انگشتان ترسیم نمود. برای استفاده از نقش حنا بر روی پا در حالت سنتی معمولا ناحیه روی پا از مچ به پایین را در بر می گیرد. برای این ناحیه بهتر است از طرح هایی با نقوش گسترده و شلوغ استفاده نمود. در سایر نقاط بدن هم مانند بازو یا كتف می توان از نقش حنا استفاده كرد اما استفاده از نقش حنا در این نواحی زیاد مرسوم نیست.
