آبشار كرودی كن در تنگ زندان دیدنی

آبشار كرودی كن در تنگ زندان دیدنی و بی نظیر در منطقه حفاظت شده سبزه كوه روبری قله كلار واقع شده است .آبشار كردودی كن با نام آبشار تنگ زندان هم نام برده می شود .كرودی كن در زبان محلی مركب از كلمه های كر به معنای مه و دی به معنای دود است نامی زیبا برای این آبشار ریزش آب از ارتفاع بالا و باد باعث معلق شدن ذرات ریز آب در آسمان می شود. این آبشار در ۵۵ كیلومتری شمال لردگان در استان چهار محال و بختیاری قرار دارد. این آبشار در بین دیواره های سنگی بلندی از دو طرف در میان دره ای عمیق واقع شده است.

به دلیل سختی دسترسی به این مسیر نام این دره تنگ زندان گذاشته شده كه مجموعه ای زیبا از كوهستان ،‌آبشار ، جریان آب ،گیاهان خودرو و حیات وحش است ،‌چند صباحی بیش نیست كه به شكل اتفاقی طی یك گشت هوایی نقاب از رخ زیبای بی مثال خود باز كرد و الان تنها گردشگران و كوهنوردانی كه خستگی سفری چند روزه از میان صخره ها و ناهمواریهای كوهستان را به جان می خرند ، می توانند حظ بصرازاین قطعه گمشده بهشت زمینی را در ضمیر خاطره یا چشم تنگ دوربینهای تصویربردار خود جاودانه كنند.

هزاردره كوهستانی بلند است كه به تقریب در بخش مركزی زاگرس در جنوب غرب كشور عزیز ایران واقع گردیده است. این كوهستان در شرق استان چهارمحال و بختیاری قرار گرفته و موقعیت جغرافیایی قله اصلی آن در ۳۱ درجه و ۴۶ دقیقه و ۳۵ ثانیه عرض شمالی و ۵۱ درجه و ۱ دقیقه و ۴۶ ثانیه طول شرقی واقع شده است. از نظر تقسیم بندی جغرافیای سیاسی بخش جنوبی كوهستان هزار دره در بخش مركزی شهرستان لردگان و بخش شمالی آن در شهرستان بروجن قرار گرفته است. كوه هزار دره از شمال و شمال خاوری به كوه چرو و دشت گندمان، شمال غرب به سبزكوه و در دامنه جنوبی آن رودخانه كره بس در جریان است. تنگ معروف دز یا زندان با آبشار و چشمه مشهور “كرودی كن” هزار دره را از سبزكوه جدا می كند. روستاهای پیرامون و نزدیك هزار دره از سوی شرق سرپیر، از شمال شرقی مورچگان و وستگان و از جنوب روستای دو مكان و برجویی هستند.

به نظر می رسد نام هزار دره از فراوانی دره های كوچك این كوهستان برگرفته شده است. در نزد برخی از كوچ نشینان و مردم محل هزار دره شامل دو كوه هزار دره پایین و بالا است كه برخی به اشتباه هزار دره پایین را سبزكوه می خوانند در حالیكه سبزكوه در شمال باختری هزاردره و تنگ دز واقع گردیده است. كوهستان هزار دره بیش از ۱۷ قله بالای ۳۶۰۰ متر ارتفاع دارد. بلندای قله اصلی هزار دره ۳۸۷۴ متر از سطح آبهای آزاد ارتفاع دارد .
از نظر زمین ساخت صحفه ای انطباق گسله دوپلان- سبزكوه – هزار دره با لبه جنوبی این كوهستان و همچنین گذر گسله چرو – كلار در راستای عمومی كوههای منطقه یعنی شمال باختر – جنوب خاوردر شمال شرقی كوهستان هزار دره نشان دهنده فعالیتهای شدید و فشارهای فراوان در طی حركت های نهایی زمین ساختی اواخر دوران سوم زمین شناسی (پلیوستوسن) در منطقه است كه سبب شده این كوهها را به صورت یك بلوك بالا آورده (گرابن) و در راستای خلاف جهت ساعت چرخانده و و بر روی سمت مقابل جنوبی رورانده شود. لبه های این بلوك را كوههای هزار دره ، چرو ، كلار ، سبزكوه و كوه لجی تشكیل می دهد.

از مهمترین ویژگیهای كوه هزار دره وجود دره های فراوان كه هم در تشكیلات زمین شناسی آهكی و هم مارن ها چنین دره های كوچك و فراوان را می توان مشاهده كرد. در واقع مقاومت كم سنگهای مارنی در برابر فرسایش و همچنین عامل هایی دیگر (مانند حركت بهمن های برفی و آب ناشی از ذوب برفها، شیب تند دامنه ها ، كاهش پوشش گیاهی و غیره) قدرت فرایندهای فرسایشی را بیشتر كرده و چنین شكل هایی را بوجود آورده است . علاوه بر آن انحلال و ساختار زمین ساختی را نیز به عنوان عوامل شكل گیری دره های كوچك بسیار در سنگ های آهكی بایستی به آنها اضافه كرد. اختلاف ارتفاع بسیار زیاد (۲۵۰۰متر) در فاصله ای كوتاه از دیگر ویژگیهای هزار دره است. گذر خط گسله از لبه دامنه جنوبی تا جنوب غربی كوهستان هزار دره و بریدگی رودخانه كره بس در پای آن سبب گردیده شیب این دامنه بسیار تند و در بسیاری از قسمت ها به صورت دیواره ها ، پرتگاه ها و صخره های سترگ رخ بنماید. به همین خاطر صعود از دامنه های جنوبی بسیار مشكل و فنی بوده ، اما توان طبیعی بسیار مناسبی را برای ماجراجویان ماهر و خبره فراهم می كند. دامنه های شمالی این كوهستان شیب ملایم تر دارند و مسیر مناسب برای صعود عمومی از این بخش انجام می گیرد.

بهترین زمان سفر به آبشار كرودی كن

بهترین زمان سفر به منطقه تنگ زندان، از ماه اردیبهشت تا اوایل پاییز است. فصل بهار در این بازه از نظر زیبایی محیط اطراف و ریسك كمتر، زمان مناسب‌تری برای سفر به شمار می‌آید.توجه داشته باشید كه سفر به این منطقه در بقیه روزهای سال به‌علت كوتاه بودن روزهای سرد، كم‌آب بودن آبشار در فصل گرما، احتمال گم كردن راه، خطر ریزش سنگ و سنگریزه هنگام طوفان و غیره، ریسك بالایی به‌همراه دارد. برخی از طبیعت‌گردان اعتقاد دارند كه آبشار تنگ زندان در ماه خرداد، چشم‌اندازی بهشتی دارد، اما بهتر است بدانید كه عبور از دره به‌علت پرآب بودن آبشارها در این ماه از ریسك بالایی برخوردار است.

تجهیزات كوهنوردی لازم برای صعود به آبشار كرودی كن

از تجهیزات كوهنوردی مورد نیاز می‌توان به وت سوت (wetsuit)، هارنس دره‌نوردی، كارابین اضافه، درای بگ و پیرانا اشاره كرد. وسایل مورد نیاز برای صعود گروهی نیز شامل طناب پنجاه متری دو حلقه، سی متری و بیست متری دوحلقه، ست رول كوبی، تسمه، حلقه و وسایل صعود است. همراه داشتن غذاهای كم حجم اما با كالری بالا را فراموش نكنید.

نكات لازم برای بازدید از آبشار كرودی كن

منطقه دره تنگ زندان، منطقه‌ای صعب‌العبور با شیبی تند و مسیری لغزنده و پرتگاهی است، پس از همراه بردن افراد سالمند، زنان باردار و كودكان اجتناب كنید. توجه داشته باشید كه بدون كمك راهنمای محلی و استفاده از تجهیزات سنگ نوردی و فنی و آمادگی جسمانی بالا، صعود از این دره ممكن نیست.برای بازدید از این منطقه نیاز به هماهنگی با اداره محیط زیست دارید، زیرا تنگ زندان، كوه هزار دره و سبز كوه و همچنین دامنه‌های جنوبی آن تا روستای معدن جزو مناطق حفاظت‌شده هستند. اگر با گروه‌های گردشگری و كوهنوردی به این دره می‌روید، نیازی نیست كه نگران مجوز باشید.

حیوانات وحشی بسیاری چون پلنگ، گرگ، مار و خرس در دره تنگ زندان وجود دارند كه با توجه به پر تردد بودن مسیر، احتمال برخورد با آن‌ها كم است.اگر از تهران به منطقه حفاظت‌شده سبزكوه سفر می‌كنید، برای صعود از این دره و بازدید از این آبشار به حدود سه روز زمان نیاز دارید.
در بیشتر نقاط مسیر، آنتن موبایل وجود ندارد و آخرین نقطه‌ای كه آنتن دارید در روستای معدن است.برای نزدیك شدن به آبشار باید پوشش كامل ضد آب، پانچو یا بارانی داشته باشید. دقت كنید كه سبزه‌ها و خزه‌های نزدیك آبشار كه ذرات معلق آب در فضا باعث رویش آن‌ها می‌شوند، این منطقه را بسیار لغزنده می‌كنند.
در دره‌های عمیق، هوا زود تاریك می‌شود و به همین دلیل، شب‌مانی در این دره ضروری است.مسیر دسترسی به آبشار، مسیری است كه هر آن ممكن است ریزش كند، به همین علت ممكن است مسیر روبه‌روی شما مسدود باشد.برای ادامه مسیر جریان آب، تمام افراد گروه باید شنا بلد باشند.اگر قصد دارید از مسیر روستای معدن برگردید، به آب زیادی احتیاج پیدا خواهید كرد.

نحوه دسترسی به آبشار كرودی كن

برای رسیدن به منطقه حفاظت‌شده سبزكوه، دو مسیر كلی وجود دارند كه در انتها در یك جاده خاكی به هم می‌رسند. مسیر اول به‌ترتیب از فرخ شهر، بروجن، گندمان، گردنه مروارید در جاده لردگان، كنارك صفلی و منارك علیا، مورچگان و وستگان می‌گذرد و مسیر دوم به‌ترتیب با عبور از شهرك، طاقانك، شمس آباد، خراجی، شلمزار، گهرو و وستگان به آن جاده خاكی منتهی می‌شود. این جاده خاكی در انتهای آبادی وستگان و قبل از پل، درست در كنار آخرین خانه آبادی در سمت چپ قرار گرفته است. كل مسیر از بروجن تا وستگان، ۳۰ كیلومتر است.

رانندگی در جاده خاكی را ادامه دهید تا به یك رودخانه فصلی برسید كه در فصل تابستان، كم‌آب و گاهی خشك است. پس از عبور از رودخانه به باغ‌های سیب در روی یك تپه و روبه‌روی جاده می‌رسید كه باید از آن هم عبور كنید. ۱۸ كیلومتر پس از رانندگی در جاده خاكی به تابلوی زردرنگ منطقه حفاظت‌شده سبزكوه می‌رسید. در كنار این تابلو، یك مسیر به‌سمت چپ وجود دارد كه باید وارد آن شوید و حدود ۲۳ كیلومتر با ماشین ادامه دهید.

برای اطمینان از انتخاب مسیر درست، به كنار جاده دقت كنید، زیرا حدود یك كیلومتر پس از ورود به جاده منطقه حفاظت‌شده سبزكوه، باید تعاونی روستایی عشایری را ببینید. حدود پنج دقیقه پس از رانندگی در این مسیر نیز، یك چشمه در سمت چپ را خواهید دید. شما باید از منطقه عشایری چهارطاق نیز عبور كنید.

دقت داشته باشید كه در طول مسیر و به‌خصوص انتهای مسیر، راه‌های انحرافی بسیاری وجود دارند كه مخصوص ماشین‌های عشایری هستند، اما شما باید در همان مسیر اصلی بمانید و در تمام دوراهی‌های مسیر به ‌سمت راست بروید تا مسیر خاكی تمام شود. پس از اتمام جاده خاكی از ماشین پیاده شوید و بقیه مسیر را به‌صورت پیاده طی كنید.

پس از پیاده شدن از ماشین، یك كوه در سمت چپ خود و دامنه‌های كم شیب را در سمت راست خود می‌بینید. از بین دو این قسمت و با كمی تمایل به‌سمت راست حركت كنید تا به بالای تپه اول در سمت راست خود برسید. سپس به‌سمت پایین رفته و با حركت به‌سمت راست از تپه دوم بالا بروید. به‌سمت پایین تپه حركت كنید و به سوی انتهای دره به‌سمت چپ بروید تا به یك راه كوچك و پر شیب برسید. این راه كوچك، ابتدای مسیر دره اصلی است و راه پر پیچ‌و‌خم و پر شیب تنگ زندان از همین جا آغاز می‌شود.
پس از كمی پیاده‌روی به یك مسیر پاكوب می‌رسید و كمی جلوتر وارد یك ایوان سنگی می‌شوید. بالافاصله پس از ایوان سنگی به‌سمت مقابل دره در سمت راست خود بروید و در مسیر پاكوب به راه خود ادامه دهید. در طول مسیر دره به شن اسكی‌های ریز و درشت برمی‌خورید و بالافاصله پس از دیدن آن‌ها به یك درخت در سمت چپ و تعدادی بوته در وسط دره می‌رسید. از این نقطه باید به‌سمت راست بروید تا پس از چند دقیقه، سنگ كعبه را در پایین دست ببینید. سنگ كعبه، یك سنگ مكعبی بزرگ است كه دارای یك شكاف است.

سپس با حركت در مسیر پاكوب به‌سمت راست و پایین، راه را ادامه دهید تا به سوی دامنه‌های شنی كوه روبه‌رویی بروید. از این قسمت مسیر، صخره‌نوردی و سنگ‌نوردی آغاز می‌شود تا به سرچشمه آبشار یا تنوره بزرگ برسید. پس از رسیدن به آبشار اول، متوجه می‌شوید كه از این قسمت بیشتر نمی‌‌توان پیش رفت و از اینجا باید به یك دره كوچك در سمت راست و پایین رفت تا بتوان از فاصله آبشار را تماشا كرد.

در واقع، مسیر اصلی دسترسی به این آبشار از دامنه‌های جنوبی سبزه كوه است. گذر خط گسله از لبه دامنه جنوبی تا جنوب غربی رشته كوه هزار دره و بریدگی رودخانه كره بس در كوهپایه آن، باعث شده است كه شیب این دامنه بسیار تند باشد و در بسیاری از بخش‌ها به‌صورت دیواره‌ها، پرتگاه‌ها و صخره‌ها دربیاید، به همین خاطر صعود از دامنه‌های جنوبی بسیار مشكل است.

دو مسیر دسترسی به آبشار از دامنه‌های جنوبی وجود دارند كه یكی از بالادست آبشار و از سمت رستم‌آباد و دیگری از پایین‌دست و از سمت روستای گزستان است. درجه سختی هر دو مسیر، یكی است، اما دیدن آبشار از مسیر گزستان، نیاز به ابزار برای عبور از رودخانه بازفت دارد. از دامنه‌های شمالی این كوهستان با شیب ملایم‌تر نیز می‌توان صعود كرد و اغلب صعودهای عمومی از این قسمت انجام می‌شود.