شهر تاریخی گسكر با قدمتی ۱۲۰۰ ساله كه در میان جنگلهای هفت دغنان واقع شده است . این شهر وسیعترین شهر به جای مانده از دوران اسلامی در شمال ایران میباشد و مساحتی بالغ بر ۱۰ هكتار را در بر گرفته است. گسكر با رشت ۵۵ كیلومتر فاصله دارد. هم اكنون بخش مهمی از آن زیر پوشش گیاهان جنگل مدفون است. با توجه به اینكه این شهر در منطقهای بسیار زیبا قرار دارد، علاوهبر جنبه تاریخی به دلیل محل قرارگیریاش دارای اهمیت گردشگری دو چندان شده است. طبیعتگردان زیادی به خاطر مناظر بیمانند هفت دغنان به این منطقه میآیند.
معماری شهر گسكر
شهر تاریخی گسكر در نزدیكی صومعهسرا، دارای سبك شهرسازی پیشرفته و متشكل از سه بخش تجاری،صنعتی و مسكونی بوده است. قسمت تجاری شهر به كهنه بازار شهرت داشته است. پلهایی از جنس خشت در شهر مشاهده میشود كه مربوط به دوره صفویه هستند. این سه پل بر روی رودخانه بهمبر بنا شدهاند. برخی از آثار باستانی و باقیمانده كورهها نیز در حفاری باستانشناسان به دست آمدهاند كه به همراه سكههای ضرب شده در اوایل دوره اسلامی قدمت دیرینه شهر گسكر را نمایان میكنند.
در این شهر دو حمام مربوط به زمان صفویه وجود دارد كه مساحتی حدود چهارصد متر مربع را در بر گرفتهاند. این حمامها طبق اصول كامل مهندسی ساخته شدهاند و حاكی از پیشرفت علم و صنعت در این شهر هستند. بنای یكی از این حمامها كه به حمام هفت دغنان معروف است سالم مانده و میتوان جزئیات معماری گسكر را در آن مشاهده نمود. كاشیهای این حمام رنگهای متنوعی دارند و تصویر انسان به شكل مینیاتور روی آنها مشاهده میشود. این حمام یكی از قدیمیترین حمامهای استان گیلان میباشد كه دارای كاشیكاریهای خاص و پر معنایی است.
همچنین آثاری از زمان اشكانیان در قسمت جنوب منطقه شهرنشین گسكر به دست آمده است.
این شهر در فصلهای مختلفی توسط كارشناسان باستانشناسی مورد كاوش قرار گرفته است. كورههای آجرپزی، نشانههایی از وجود صنعت شیشهگری و سفالگری، گورستان شهر و سه بخش مسكونی، تجاری و صنعتی گسكر در كاوشهای قبلی كشف شدهاند.
فصل چهارم منجر به كشف آثاری شد كه خبر از زندگی در زمان ایلخانیان تا صفویان میدهد. این دوره به حدود هفتصد سال قبل باز میگردد.
مسیر این شهر تاریخی به سبب طبیعت بكر و دست نخوردهاش، در بین طبیعتگردان به عنوان مسیر گردشگری شهرت یافته است.
مناره گسكر
این مناره كه با آجر بنا شده است مربوط به عصر سلجوقی میباشد. منارهای بسیار باشكوه و زیبا كه با صومعهسرا حدود ۹ كیلومتر فاصله دارد. معلوم نیست این مناره خوش چهره توسط كدام فرد یا افرادی بنا شده، اما سازندگان آن اوج هنر و خلاقیت را در ساخت این بنا به خرج دادهاند. مناره آجری گسكر در جاده مسیر جاده شاهعباسی قرار دارد و جزء برجستهترین آثار تاریخی استان گیلان محسوب میشود.ارتفاع مناره آجری گسكر در ابتدا ۳۰ متر بوده است. طی سالهای متمادی و بر اثر عوامل طبیعی حدود پنج متر از مناره فرو ریخته و با زلزله سال ۶۹ در گیلان سیزده متر دیگر از این مناره خراب شده است. در حال حاضر ۱۲ متر از مناره سالم مانده و قابل مشاهده است.
ابعاد آجرهای استفاده شده در مناره ۲۰ در ۲۰ است و ملات به كار رفته در آن ساروج میباشد. مناره به شكل مخروط است و از قسمت ورودی آن با ۵۰ پله به شكل مارپیچ مواجه میشویم كه در آخر به بام مناره میرسند.
در سال ۱۳۸۲ به دلیل حفاظت از این اثر ارزشمند تاریخی بخشهایی از مناره ترمیم شده است. در بالای مناره نقوشی هندسی برای تزئین آن وجود داشته كه امروزه چیزی زیادی از آنها باقی نمانده است. این بنا دو نورگیر داشته كه یكی از آنها در ارتفاع شش متری مشاهده میشود و دیگری در زلزله سال ۱۳۶۹ فرو ریخته است.
