شاید برای همه این جا افتاده كه در خلق آثار هنری و صنایع دستی به دلیل ظرافت خاصی كه دارند هنری زنانه است در صورتیكه اگر زنی برای مثال مینا كار خوبی باشد حتما مدی هم هست كه بتواند این مینا كاری را با ظرافت خلق كند . در این مطلب می خواهیم به موضوع خلق صنایع دستی كه بیشتر مردان به آن می پردازند اشاره ای داشته باشیم . برخی از رشته های هنری صنایع دستی بیشتر در بین مردان طرفدار دارد تا زنان و برعكس برخی از رشته ها فقط در میان زنان طرفدار دارد و مردان به سمت آن نمی روند مانند خوس بافی یا سوزن دوزی .
براساس اعلام وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، زنان ۷۵ درصد هنرمندان صنایع‌دستی را تشكیل می‌دهند. برخی از هنرها و صنایع‌دستی مردانه بودند، اما پس از ثبت جهانی ملی و بین‌المللی، زنان به رشته‌های صنایع‌دستی مردانه نیز وارد شده‌اند؛ به عنوان مثال در میبد یزد، حتی یك زن بافنده زیلو وجود نداشت، چون زیلوبافی هنر مردانه است. اما پس از ثبت ملی و ثبت جهانی زیلوبافی شهر میبد، زنان وارد این حرفه شدند. همچنین در روستای اشترمل در تویسركان استان همدان، زنان به عنوان صنعتگر شاغل، به صنعت تولید مبلمان منبت كه شغلی كاملاً مردانه است، روی آوردند. البته مردانه بودن این صنایع دستی از این جهت است كه آن فعالیت یا نیاز به قدرت بدنی دارد یا طاقت‌فرسا هستند، بنابراین معمولا به عهده مردان گذاشته شده.
در این مطلب می‌خواهیم به معرفی چند رشته از ۳۶۰ رشته موجود در حوزه صنایع دستی بپردازیم كه یا مردان از آن استقبال بیشتری می‌كنند یا كلاً هنری مردانه است و هنوز زنان وارد آن نشده‌اند.
لنج سازان جنوب
یكی از بزرگترین صنایع دستی در جهان كه البته جزو هنرهای صنایع دستی ایران نیست ولی به عنوان صنعت دست از آن یاد می‌شود، هنر لنج سازی است. دانش و مهارت لنج سازی نیز در فهرست میراث ناملموس یونسكو به ثبت جهانی رسیده است اما تنها بخش میراث ناملموس آن. در واقع این هنر كه با آن لنج‌های غول پیكر چوبی را می‌سازند، توسط گلافان یا لنج سازانی در جنوب كشور ساخته می‌شود كه مویی در این راه سفید كرده‌اند.پیرمردان راه و رسم ساخت لنج را به پسران خود یاد می‌دادند و سوار بر آنها ماه‌ها در دریاها دریانوردی می‌كردند. لنج‌های چوبی یك هنر كاملاً مردانه است كه با میخ و چوب و چكش سر و كار دارد و زنان جنوب، وارد لنج و هنر لنج سازی نمی‌شوند.
نمدمالی
نمدمالی نیز هنری كهن در میان مردان بوده است. در نمدمالی مردان، با ایجاد فشار و رطوبت و حرارت، با بدن‌های ورزیده خود موجب در هم رفتن الیاف پشمی می‌شوند. آنها پشم بهاره گوسفند را با الیاف بلند چیده و با صابون و زرده تخم مرغ برای بهره شدن كار استفاده می‌كنند. آنها كار خود را از فروردین شروع می‌كنند و تا آخر مهر ماه یك فرش نمدی تحویل می‌دهند.نمد مالی بیش از هر چیز به زور بازو نیاز دارد و مردان مناطقی مانند آق قلا گلستان، مازندران، خراسان رضوی، كرمان، لرستان بندر تركمن و سمنان آن را تهیه می‌كنند.
حجاری
یكی دیگر از آن صنایع دستی كه به زور بازو نیاز دارد، حجاری روی سنگ است. حجاران باید بتوانند سنگ‌های سخت را به تصویر یا نوشته مزین كنند. این حكاكی یا حجاری روی سنگ اكنون بیشتر در اختیار مردانی است كه زور و بازو دارند و می‌توانند سنگ‌های سخت را به سنگ‌های زیبا و تزئینی تبدیل كنند.
از گذشته‌های دور هم حجاری را بیشتر مردان انجام می‌دانند. مثل فرهاد كوه كن معروف كه معروف‌ترین حجار تاریخ بوده است. نمونه‌های زیادی از حجاری مردان در دست است مانند نقش و نگارهای تخت جمشید و نقش برجسته‌هایی كه در طول تاریخ به جا مانده‌اند، اینها همه كار دست مردان تاریخ بوده است.
مسگری
مسگری هم از آن دسته هنرهای دستی است كه مردان مهارت خاصی در خلقش دارند. مسگری جزو صنایع دستی قدیمی ایران است كه بیشتر در كاشان، اصفهان و كرمان رواج دارد و استادكاران آن، قطعات مس را به ورق تبدیل می‌كنند. مسگران باید تنی ورزیده و دستانی پر توان و تحمل كوبیدن فلز و كوره آتش را داشته باشند. این مس‌ها پس از گذراندن فرایندی، به ظروفی زیبا تبدیل می‌شوند. برخی دیگر به ظروف مسی هنرهای دیگر را هم اضافه كرده‌اند تا زیبایی این هنر صدچندان شود.
قلمزنی
قلمزنی روی مس را هم بیشتر مردان انجام می‌دهند با اینكه بانوان هم دستی بر آتش دارند اما در بازارهای سنتی اصفهان بیشتر قلمزنان مردانی هستند كه به خوبی می‌دانند، چطور سختی مس را با هنر قلمزنی خود، نرم كنند.این قلمزنی‌ها تنها روی مس انجام نمی‌شود، بلكه فلزهای مختلفی اكنون زیر دست قلمزنان حرفه‌ای نقش‌دار می‌شوند. در حال حاضر زنان نیز كم كم وارد حرفه قلمزنی شده‌اند و قلم به دست روی مس و روی نقش می‌زنند.
قفل سازان چالشتری
یكی دیگر از هنرهایی كه هنوز زنان به آن ورود نكرده‌اند؛ قفل سازی است. در ذهن عموم مردم بیشتر هنرمندان صنایع دستی قفلساز در استان چهارمحال و بختیاری هستند شاید به این علت كه هنرمندان این استان و شهر چالشتر بودند كه برای اولین بار، قفلسازی را به عنوان یك هنر به دنیا معرفی كردند. قفل چالشتری اكنون در بزرگترین اندازه تا كوچك‌ترین اندازه توسط مردان این استان تهیه و تولید می‌شود.بزرگترین قفل چالشتری وسط میدانی در شهركرد قرار دارد و كوچك‌ترین آنها نیز به عنوان آویز ساخته و استفاده می‌شود.
چاقوسازی
چاقو سازی هم از آن دسته هنرهای مردانه است. چاقوهای دسته زنجانی هنوز در حیطه هنر مردان است. چاقوهای دست سازی كه برخی از مردان آنها را به زنانی خلاق می‌دهند تا هنرهای دیگری به آن اضافه كنند، مثلاً ممكن است روی دسته این چاقوهای مردساز، زنی نقاشی كرده باشد یا نقره كاری كند.
این هنرها صرفاً مردانه نیستند زنان در برخی از پروسه‌های تولید این صنایع دستی ورود كرده‌اند، اما شاید بتوان گفت بن مایه تولید این هنرها توسط مردان انجام شده و زنان در فرایند تهیه و تولید آن، با تلفیق هنرهای دیگر به زیبایی این آثار می‌افزایند. شما هم به این فهرست، صنایع دستی مردانه را اضافه كنید.
