گردشگری فضایی ، شاخه ای نو از گردشگری

گردشگری فضایی ، شاخه ای نو از گردشگری می باشد كه یكی از بحث های داغ این چند سال اخیر می باشد . بعد از سالها كه در فضا كاوش می كنند و برای دهه ها با گسترش دانش فضایی و پیشرفت تكنولوژی بشر به این فكر افتاد كه می تواند سفر به فضا را تدارك ببیند و از این راه كسب درآمد كند دانش فضایی ،تا حدی كه شركت های مطرح دنیا در رقابتی تنگاتنگ سعی دارند در این حوزه از یكدیگر پیشی بگیرند. اگرچه طرح های گردشگری فضایی در سال های آینده محقق خواهند شد، اما تاكنون استقبال قابل توجهی از سوی مردم دنیا از این طرح ها شده است. حقایق جالبی در مورد سفر به فضا وجود دارد كه در زیر به آنها می پردازیم .

اولین مسافران مریخ احتمالا خیلی زود عازم این سیاره خواهند شد

در ماه مارس سال میلادی جاری بود كه دونالد ترامپ، رئیس جمهور امریكا، به آژانس فضایی ناسا اعلام كرد تا سال ۲۰۳۳ باید امكان سفر به مریخ فراهم شود و حالا ناسا در حال ساخت راكت جدیدی است كه «سیستم پرتاب به فضا» (Space Launch System) نام دارد. انرژی حرارتی ای كه از راكت های بالا برنده ی قدرتمند این سیستم طی همان دو دقیقه ی مرحله ی پرتاب تولید می شود به حدی است كه می تواند انرژی ۹۲ هزار خانه را برای یك روز كامل تأمین كند.

شركت های زیادی در فكر كسب درآمد از فضا هستند

همین حالا دست كم چهار شركت خصوصی با یكدیگر در رقابت هستند تا اولین تاكسی سرویس فضایی را برای بردن متقاضیان به فضا ارائه دهند. این شركت ها عبارتند از: بوئینگ، اسپیس ایكس (متعلق به ایلان ماسك)، بلو ارجین (متعلق به جف بزوس) و ورجین گلكتیك (متعلق به ریچارد برنسون). احتمالا اولین سفرها تا نزدیكی مرز فضا انجام خواهد شد، یعنی بیشتر از ۱۰۰ مایل (حدود ۱۶۱ كیلومتر) بر بالای كره ی زمین كه در آنجا گردشگران می توانند حالت بی وزنی را تجربه كنند و از منظره های شگفت انگیزی كه می بینند لذت ببرند. در حال حاضر بلیت های سفر فضایی شركت ورجین گلكتیك به قیمت ۲۵۰ هزار دلار به فروش می رسد و تاكنون ۷۰۰ نفر ثبت نام كرده اند.

به زودی می توانیم از فضا زنگ بزنیم

اوایل سال آینده ی میلادی، تماس تلفنی از فضا امكان پذیر خواهد شد. شركتی آلمانی با همكاری شركت نوكیا اقدام به ساخت اولین شبكه ی ۴G در كره ی ماه در سال ۲۰۱۹ كرده است. این سیستم به فضانوردان این امكان را می دهد تا ویدئوهای خود را به زمین ارسال كنند. شركت های دیگری هم در حال طراحی منظومه های ماهواره ای هستند كه دسترسی به اینترنت را برای همه ی ساكنان زمین امكان پذیر می سازد.

حضور در فضا صدماتی به دنبال دارد

در جاذبه ی نزدیك به صفر فضا، توده ی استخوانی و عضلانی تان از دست می رود و جریان خون دوباره در بدن تان توزیع می شود، مسأله ای كه باعث خستگی قلب خواهد شد. به علاوه در فضا در معرض میزان قابل توجهی از تشعشعات قرار می گیرید. طبق ارزیابی های ناسا، میزان تشعشعاتی كه یك فضانورد در معرض آن قرار می گیرد دست كم به اندازه ی ۱۵۰ بار رادیوگرافی قفسه ی سینه است.

به بینایی تان هم صدمه وارد می شود

بیش از نیمی از فضانوردان امریكایی، به ویژه بعد از حضور طولانی مدت در ایستگاه فضایی بین المللی، از مشكلات چشمی رنج می برند. محققان معتقدند این مشكلات ناشی از جا به جایی مایعات در بدن است كه به اعصاب چشم ها فشار وارد می كند. این فشار همچنین می تواند باعث پهن شدن دائمی كره ی چشم شود.

برای پوست تان خوب است

بعد از یك ماه حضور در فضا، مقدار قابل توجهی از پوست پاهایتان (پینه های پا) ریزش می كند و پوست تان به لطافت پوست یك بچه می شود. اما آیا حضور در فضا ما را جوان می كند؟ محققان با بررسی دی ان ای فضانوردی به نام اسكات كلی متوجه شدند انتهای كروموزوم های او طی ۳۴۰ روز حضورش در فضا بلندتر شده بود. نكته ی عجیب این است كه معمولا با بالا رفتن سن انتهای كروموزوم ها كوتاه می شود. اگرچه به تحقیقات بیشتری در اینباره نیاز است اما حالا این سوال مطرح است كه آیا حضور در فضا روند پیری را معكوس می كند.

قدتان بلندتر می شود

وقتی روی كره ی زمین هستیم، نیروی جاذبه به ستون فقرات فشار می آورد. اسكات كلی در زمان حضورش در ایستگاه فضایی بین المللی به دلیل جاذبه ی نزدیك به صفر فضا، قدش به اندازه ی ۲ اینچ (حدود ۵ سانتیمتر) بلندتر شده بود. متأسفانه بعد از بازگشت به زمین، قدتان به همان اندازه ی سابق بر می گردد.

فكرهایی هم برای محل اقامت مسافران شده

یك شركت امریكایی به نام اوراین اسپن اخیرا امكان رزرو یك هتل مجلل فضایی را فراهم كرده است كه در سال ۲۰۲۲ افتتاح خواهد شد. با پرداخت ۹/۵ میلیون دلار می توانید اقامتی ۱۲ روزه در این هتل داشته باشید و پیش از آن به مدت ۳ ماه تحت آموزش قرار می گیرید. آژانس فضایی روسیه هم اعلام كرد در سال ۲۰۲۱ هتلی را به شكل سفینه ی فضایی برای اتصال به ایستگاه فضایی بین المللی پرتاب خواهد كرد.

قوانین پوشش در فضا سفت و سنگین است

لباس های فضانوردی ناسا حدود ۱۲۷ كیلوگرم وزن دارند اما به دلیل آنكه در فضا جاذبه نزدیك به صفر است، وقتی این لباس ها بپوشید، سنگینی شان را احساس نخواهید كرد.

تنوع غذایی در فضا كم نیست

فضانوردها بیشتر از ۲۰۰ انتخاب برای غذا و نوشیدنی دارند اما افسانه ای وجود دارد كه آن ها بستنی مخصوصی به نام «بستنی فضانورد» دارند. این تصور اشتباه است و آن ها هم بستنی معمولی می خورند. اما خوردن یك ماده ی غذایی در فضا توصیه نمی شود و آن چیزی نیست جز نان. در سال ۱۹۶۵، بعد از آنكه دو فضانورد ناسا یك ساندویچ گوشت خوردند، خرده های نان در همه جای سفینه به پرواز در آمدند و تجهیزات آن را دچار اشكال كردند. البته خوردن نان های ورقه ای ایرادی ندارد.

آب در فضا گران تر در می آید

آبی كه در فضا می نوشید در حقیقت تصفیه شده ی عرق و ادرار خود شما است. از سال ۲۰۰۸، بیشتر از ۱۰،۲۰۵ كیلوگرم آب از ادرار خدمه ی ایستگاه فضایی بین المللی به دست آمده است.

ستاره های دنباله دار همیشه چیزی نیستند كه تصور می كنیم

بعید نیست آن ستاره ی دنباله داری كه با دیدنش آرزو كردید تكه ای از مدفوع فضانوردها بوده باشد! مدفوع فضانوردان ایستگاه فضایی بین المللی، بعد از منجمد و خشك شدن، هر از گاهی در فضا تخلیه می شود. این تكه های مدفوع وقتی به نزدیكی كره ی زمین می رسند، در برخورد با اتمسفر زمین آتش می گیرند و شبیه به ستاره ی دنباله دار به نظر می رسند.

می توانید ایستگاه فضایی بین المللی را دنبال كنید

اگر تصمیم ندارید سفرهای فضایی را تجربه كنید، كماكان می توانید مكان ایستگاه فضایی بین المللی را دنبال كنید. از آنجایی كه برق ایستگاه فضایی از طریق پنل های خورشیدی متعدد آن تأمین می شود، ممكن است گاهی حتی در شهرهای بزرگ بتوانید آن را هنگام سحر یا غروب افتاب در آسمان ببینید. جدول های رؤیت ایستگاه فضایی بین المللی را می توانید در سایت ناسا ببینید.

سفر فضایی ممكن است باعث ناباروری فضانوردان شود

تصور می‌شود ماموریت‌های فضایی بلندمدت باعث ناباروری فضانوردان شود. در یك آزمایش، كه حالت بی وزنی فضا شبیه سازی شده بود، موش‌های نر به مدت شش هفته معلق ماندند. در نتیجه این آزمایش بیضه‌های آن‌ها كوچك شده و تعداد اسپرم‌ها بسیار كاهش یافت كه آن‌ها را نابارور می‌كند. موش‌های ماده هم به سرنوشت مشابه و حتی بدتری دچار شدند. تخمدان‌های آن‌ها پس از ۱۵ روز كار خود را متوقف كردند و زمانی كه به زمین برگشتند، ژن تولید كننده استروژن (هورمون زنانه) از كار افتاده بود در حالی كه سلول‌های تولید كننده تخمك نیز در حال مرگ بودند.

هم چنین سفر فضایی باعث كاهش میل جنسی هم می‌شود. در یك آزمایش، دو موش نر و پنج موش ماده كه به فضا فرستاده شدند از جفتگیری امتناع می‌كردند. بااین حال برخی محققان اصرار دارند كه سفرفضایی هیچ تاثیری روی میل جنسی یا ناباروری ندارد. مردان فضانوردی هم بوده اند كه چند روز پس از بازگشت به زمین همسر خود را باردار كرده اند و زنان فضانورد هم پس از بازگشت به زمین باردار شده اند، اگرچه نرخ سقط جنین در آن‌ها بالاتر است. تاثیر سفر فضایی روی تولیدمثل هنوز بحث برانگیز است و از روی ظاهر نمی‌توان قضاوت كرد. ناسا تلاش می‌كند تعداد اسپرم‌های مردان فضانورد را بعد از بازگشت به زمین بشمارد تا به نتایج مطمئن تری برسد.

آداب غذاخوردن در فضا

در ایستگاه فضایی بین‌المللی، میز غذاخوری در بخش روسی قرار دارد و فضانوردان برای صرف غذا دور آن جمع می‌شوند. طی قریب ۴۰ سالی كه از پروازهای ایستگاه‌های مداری می‌گذرد، آداب و تشریفات مخصوص “فضایی” ، برای خوردن غذا به وجود آمده است. بطور مثال بعد از صرف غذا، شستن قاشق معمول نیست. انجام چنین كاری به دلیل كمبود آب از یك سو و وضعیت وزنی از طرف دیگر بسیار مشكل است.

به همین دلیل هر فضانورد سرویس غذاخوری خود را دارد كه در یك دستمال مخصوص قرار دارد و نام فضانورد بر روی دستمال نوشته شده است. تنها او از آنها استفاده می‌كند. آنها موظفند بعد از خوردن غذا، به جای شستن، با دستمال‌های نم‌دار ضدعفونی شده، آنها را پاك كنند.

برای جلوگیری از شناور شدن قاشق، چنگال و كارد غذاخوری، آنها را یا با نخ به دستمال مخصوص نگهداری می‌بندند كه آن پارچه هم با چسبك به لباس فضانورد چسبیده است و یا با استفاده از آهنربا آن ها را بر روی میز یا كیف مخصوص، ثابت نگه می‌دارند.

اما فضانوردان مجاز نیستند هر اندازه كه دلشان می‌خواهد غذا بخورند. میزان مصرف غذای هر كیهان نورد با فرمول مخصوصی محاسبه شده است.

فرمول محاسبه كالری این انتخاب برای مردان عبارت است از :

(س ۸/۶ ) – (ق ۵ ) + ( و ۷/۱۳ ) +۶۵

و برای خانم ها:

(س ۷/۴ ) – (ق ۷/۱ ) + ( و ۶/۹ ) +۶۶۵

در این فرمول س= سن، ق= قد و و= وزن است.

از میان دهها غذای اعلام شده، فضانوردان می‌توانند با در نظر گرفتن مقدار كالری محاسبه شده برای آنها، اغذیه مورد علاقه خود را انتخاب كنند.

گوش میانی هنگام سفر به فضا دیگر كار نخواهد كرد

گوش داخلی انسان مانند یك شتاب سنج عمل می كند. به عبارت ساده وقتی كه تغییری ناگهانی در حركت و سرعت انسان رخ می دهد گوش میانی باعث می شود كه دچار سرگیجه نشده و احساس بدی نداشته باشیم. در هنگام سفر به فضا این داستان كاملاً متفاوت خواهد بود زیرا این ابزار بسیار كوچك اما موثر دیگر كارآیی خود را از دست خواهد داد. فضانوردان گزارش داده اند كه در سفر به ایستگاه فضایی تا یك یا دو روز احساس ناخوشایندی داشته و نوعی حس گیجی و ناخوشی را تجره كرده اند. چنین مشكلی با اختراع جاذبه مصنوعی حل خواهد شد.

همه فضانوردان پوشك می‌پوشند

ناسا در طراحی اولین لباس فضایی خود یك چیز را نادیده گرفته بود. ظاهرا دانشمندان ناسا فراموش كرده بودند كه فضانوردان ممكن است نیاز به دفع ادرار داشته باشند. همین غفلت باعث شد آلن شپارد، اولین آمریكایی در فضا، لباس فضانوردی خود را خیس كند. این موضوع باعث بحث‌های زیادی شد، زیرا دانشمندان ناسا می‌ترسیدند كه ادرار، اتصال كوتاه قطعات الكتریكی لباس فضانوردان را قطع كند. برای حل این مشكل ناسا یك سیستم مدیریت ادرار و مدفوع طراحی كرد كه به طور خاص برای زنان ساخته شده بود، اما برای مردان هم قابل استفاده بود.

در سال ۱۹۸۸ ناسا این سیستم را با یك پوشك با قدرت جذب حداكثر جایگزین كرد. به هر فضانورد برای هر ماموریت سه پوشك مخصوص داده می‌شود. آن‌ها یكی از این پوشك‌ها را هنگام رفت و یكی را هنگام برگشت به زمین می‌پوشند و سومی هم برای مواقع لزوم استفاده می‌شود.

ناسا نمی‌داند با فضانوردانی كه در فضا می‌میرند چه كار كند

ناسا برنامه مشخصی ندارد كه با اجساد فضانوردانی كه در فضا می‌میرند چه كند. در واقع ناسا حتی انتظار ندارد كه فضانوردان در فضا بمیرند بنابراین به فضانوردان آموزش نمی‌دهد كه هنگام مرگ همكارشان چه كار كنند. اما اگر فضانوردی در فضا بمیرد چه اتفاقی خواهد افتاد؟ درواقع احتمال این اتفاق حتی از برنامه‌های بلندمدت ناسا مثل سفر به مریخ هم بیشتر است.

یك گزینه این است كه جسد در فضا ر‌ها شود. اما در واقعیت این گزینه ممكن نیست، زیرا سازمان ملل متحد ریختن آشغال در فضا را ممنوع كرده كه شامل اجساد هم می‌شود. زیرا نگرانند آن‌ها با سایر فضاپیما‌ها برخورد كنند یا سیارات دیگر را آلوده كنند. گزینه دیگر نگه داشتن جسد داخل فضاپیما و دفن آن به محض بازگشت به زمین است. اما روی این گزینه هم نمی‌توان حساب كرد، چون نمی‌توان زندگی سایر فضانوردان را در معرض خطر قرار داد. آخرین گزینه، اگر انسان بتواند در مریخ ساكن شود استفاده از جسد به عنوان كود است. با این حال، هنوز در اینكه انسان می‌تواند كود خوبی باشد شك و تردید وجود دارد.

در حال حاضر ناسا با یك شركت دفن كار می‌كند تا بتواند جسد را در یك كیسه خواب محفوظ از هوا مهر و موم كند و به بیرون فضاپیما متصل كند، جایی كه در معرض هوای بسیار سرد فضا قرار می‌گیرد. جسد منجمد می‌شود، تكان می‌خورد و در نهایت حین حركت فضاپیما به صورت ذرات بسیار ریزی درمی آید. وقتی فضاپیما به زمین برگردد، تنها چیزی كه از فضانورد مرده باقی مانده ذرات بسیار ریز شبیه گردو خاك خواهد بود.

قرار گرفتن در معرض تشعشعات بر روی سلامتی فرد تاثیر خواهد گذاشت

به منظور آمادگی برای سفر به مریخ، محققان ناسا تحقیقات زیادی را در مورد تاثیر تشعشعات در صورت اقامت دراز مدت در فضا انجام داده اند. اتمسفر موجود در مریخ نسبت به اتمسفر زمین بسیار ضعیف تر است از این رو اتمسفر مریخ به خوبی اتمسفر زمین قادر به دفع كردن تشعشعات فضایی نیست. از این رو قبل از سفر به فضا و مریخ باید تمهیدات لازم در این مورد اتخاذ شوند.

اگر لباس مخصوص در فضای باز پاره شود چه اتفاقی رخ می دهد؟

اگر تابحال از خود پرسیده اید كه در صورت ایجاد مشكلی در فضاپیماها، فضانوردان چگونه می توانند در فضای باز زنده بمانند پاسخ شما چنین خواهد بود: فضانورد در كمتر از ۱۵ ثانیه بیهوش خواهد شد. پس از آن نیز خفگی رخ خواهد داد. قرار گرفتن به مدت ۱۰ ثانیه در فضای باز باعث خواهد شد كه خون شما به شكل حباب دربیاید و ریه های در كمتر از ۳۰ ثانیه از كار خواهند افتاد. روی هم رفته در كمتر از یك دقیقه فرد خواهد مرد.

چه كسانی در گردشگری فضایی فعالیت می‌كنند؟

گردشگری فضایی به‌عنوان سفر به نزدیكی فضا (۸۰ تا ۱۰۰ كیلومتری بالای سطح زمین) با بازگشتی سریع به زمین، به‌واسطه‌ی جایزه ایكس انصاری، خیز بلندتری برداشت، چرا كه این جایزه به مبلغ ۱۰ میلیون دلار آمریكا به هر گروه غیردولتی‌ای تعلق می‌گرفت كه بتواند اولین فضاپیمایی را بسازد و راه‌اندازی كند كه قادر به حمل ۳ نفر به فاصله‌ی ۱۰۰ كیلومتری بالای سطح زمین برای دوبار در هفته باشد.

تیمی با حمایت مالی پل آلن میلیاردر، یكی از بنیانگذاران شركت مایكروسافت، در سال ۲۰۰۴ این جایزه را از آن خود كرد؛ در واقع این تیم از طراحی مهندس معروف هوا-فضا برت روتان استفاده كرده بود. ریچارد برانسون میلیاردر از گروه ویرجین نیز به آن‌ها ملحق شد. مدت كوتاهی پس از برنده‌شدن این جایزه، برانسون اعلام كرد كه شركت جدیدی به‌نام ویرجین گلكتیك، زیرمجموعه‌ی گروه ویرجین، با استفاده از طرح روتان به‌زودی پروازهای زیرمداری برای ۶ نفر و دو خلبان را آغاز كرده و تجربه‌ی چهار دقیقه بی‌وزنی را به آن‌ها هدیه خواهد كرد.

شركت دیگری به‌نام XCOR Aerospace در همین زمان تأسیس شد و وسیله‌ی نقلیه‌ی كوچك‌تری با قابلیت حمل یك مسافر و خلبان را طراحی كرد. در نهایت،‌ جف بزوس، ثروتمندترین فرد جهان و مؤسس آمازون، شركت بلو اوریجین را با اهداف مشابه در سال ۲۰۰۰ تأسیس كرد. در گزارش‌های جسته‌وگریخته از این شركت آمده است كه گردشگری زیرمداری، اولین بازار آن‌ها است و سپس به‌دنبال پرواز مداری و سفر به ماه هستند. جف بزوس گفته است كه او حدود یك میلیارد دلار در سال صرف شركت بلو اوریجین می‌كند.

هزینه‌ی گردشگری فضایی

شركت ویرجین گلكتیك قیمت ۲۰۰ هزار دلار را برای هر نفر اعلام كرده است. شركت XCOR Aerospace قصد داشت همین پرواز را با هزینه‌ی ۵۰ هزار دلار انجام دهد، اما در ساعت ۲۰۱۷ ضمن اعلام ورشكستگی، فعالیت خود را متوقف كرد. نظرسنجی‌های مستقل نشان می‌دهند كه ماجراجویی‌های افراطی با قیمت ۵۰ هزار دلار جذابیت زیادی پیدا كرده است.

بلو ویرجین ظاهراً برای این سفر فضایی، قیمت ۲۵۰ هزار دلار را تعیین كرده است. جالب است بدانید كه كارآفرین مطرح فضا،‌ ایلان ماسك و شركتش، اسپیس ایكس تاكنون وارد كسب‌وكار زیرمداری نشده‌اند. بااین‌حال، او در سخنرانی خود در سال ۲۰۱۶ پیش‌بینی كرد كه می‌تواند هر انسان را با هزینه‌ی ۱۴۰ هزار دلار به ماه بفرستد.