روستای اسپیدان بجنورد كه در میان دره ای زیبا قرار گرفته و اطرافش را كوه های مرتفعی احاطه كرده اند .این روستا جزء مناطق نمونه گردشگری خراسان شمالی محسوب می شود و بخاطر جاذبه های گردشگری فراوانی نظیر آبشارهای زیبا، چشمه های خروشان، غارها و برج های شگفت انگیز، وجود چند امامزاده، و انواع درختان میوه، رودخانه خروشان، ارتفاعات جنگلی با پوشش گیاهی و … مقصد بسیاری از گردشگران است.
در جنوب غربی اسفیدان دره دیگری نیز به نام بهارگاه وجود دارد كه چشمه های فراوان و آبشار دیدنی و سرسبزی دارد.
قدمت روستا
روستا ی توریستی و تاریخی اسپیدان هشت قرن قدمت دارد، زیارتگاه امامزاده «محمدباقر» و بافت كهن روستا نشانگر این قدمت تاریخی است. روستایی كه نمادش درختان صندل با قطر تنه حدود ۶۵ /۲ متر است. اسفیدان روستایی با دره‌ها، آبشارها و قلعه‌های زیبا و نادری است كه در كمتر جایی می‌توان مشابهش را یافت. اسپیدان، در میان دره‌ای زیبا واقع شده و پیرامون آن را كوههای مرتفعی فراگرفته است. این روستا از جنوب غربی به كوه آق‌قیه و از شمال غربی به كوه اسب و از جنوب غربی به تنگه دهیر مزه محدود می‌شود.
جاهای دیدنی روستای اسفیدان
اسپیدان با بافت قدیمی و پلكانی زیبا، در میان دره‌ای سرسبز واقع شده و زیبایی مسحور‌كننده‌اش را به رخ حاضران می‌كشاند. چشمه آب معدنی و آبشار هنرور در فاصله ۳كیلومتری اسپیدان، طبیعت و سرزندگی فراوانی را برای این روستا و مكانی مناسب را برای گردشگران به وجود آورده است. تاش قلعه، در غرب اسفیدان دیواری صخره‌ای را نشان می‌دهد كه نشان از گذشته‌ای بسیار قدیمی دارد. برج قاری مالاق و قارقه برج‌های سنگی قدیمی در اطراف روستا بوده كه هنوز قسمتی از پایه‌های آن باقی مانده است. اسفیدان نام روستایی توریستی در استان خراسان شمالی است. این روستا از توابع شهرستان بجنورد و یكی از زیباترین و خوش آب و هواترین روستاهای خراسان بزرگ می‌باشد.
درخت سندل
درخت سندل سمبل روستای اسفیدان است. بنا به گفته معمرین روستا از نوع این درخت حدود ۱۷ اصله بوده كه به علت واقع شدن در مسیر كوچه و عدم آگاهی از اهمیت آن بیشتر آنها را قطع نموده‌اند و فقط ۲ اصله باقی مانده كه قطر تنه هركدام در حدود ۲.۶۵ متر می‌باشد.
دره و چشمه هینورد
در ضلع شمالغرب روستای اسفیدان، دره‌ای عمیق و طولانی بنام “هینوَرد (هین نبرد)” وجود دارد كه به فاصله تقریبی نیم ساعت از روستا در كمركش كوهی صخره‌ای چشمه‌ای زلال به همین نام خارج می‌شود و آب آن باغات اطراف را آبیاری می‌كند.
دره و آبشار بهارگاه
سراسرنمای گرفته شده از بالای روستادر جنوب غرب روستای اسفیدان دره‌ای دیگر با نام “بهارگاه” با چشمه‌های متعدد و آبشار دیدنی و سرسبزی خاص خود، هر تازه واردی را به خود جذب می‌كند. در ابتدای دره سمت چپ، زمینی تپه ماهوری به نام “موسو” حدود ۴۰ هكتار چند سال پیش بعلت رانش شدید، تمام باغات و خانه‌ها و درختان كهنسال آن در دل خاك فرو رفت.
قلعه‌های اسفیدان
در غرب روستای اسفیدان دیواری صخره‌ای نمایان است كه به آن “تاش قلعه (قلعه سنگی)” می‌گویند. بر روی این قلعه دیوارهای سنگی و سفال ساده نخودی و قرمز و سفال‌های منقش به رنگهای مختلف دیده می‌شود.
برج‌های اسفیدان
بر فراز كوههای اطراف روستای اسفیدان، آثار برج‌های سنگی قدیمی مشاهده می‌شود كه مصالح بكار رفته در آنها سنگ و ساروج است. معروفترین آنها یكی برج “قاری مالاق” و دیگری برج “قارقه (كلاغ)” در شمال غرب روستاست كه پایه‌های آن هنوز باقی مانده است.
غارهای اسفیدان
در ضلع شمال غربی روستا بر بالای صخره چشمه “هینوَرد” كوهی بنام “خزانه” وجود دارد كه در بالای آن غار “خزانه راهه” واقع شده‌است. بگفته مردم، غاریست دست ساز در انتهای آن چاهی وجود دارد كه در قدیم به عنوان پناهگاه استفاده می‌كرده‌اند. غار دیگری بنام “ییجت” یا “معصوم” وجود دارد كه دارای استلاگتیت و استلاگمیت می‌باشد. صخره عجیب در مسیر اول (ده ریز) كه شبیه سر آدمیزاد می‌باشد بسیار خیره كننده و جالب توجه است.
مشاغل اهالی اسفیدان
شغل اصلی مردم این روستا بیشتر باغ داری و زراعت است. همچنین پرورش دام نیز از جمله مشاغل مردم این مكان است كه از میان دام ها بیشتر اهالی به پرورش گوسفند، بز، ماكیان و گاو علاقه بیشتری نشان می دهند. همچنین زنبورداری و پرورش ماهی نیز در این روستا انجام می شود. بافت فرش های گل ابریشم طرح نائین و چادر شب دوزی نیز از صنایع دستی رایج در این منطقه است.
محصولات كشاورزی
مهمترین محصولات اسفیدان گردو و سیب و سیب زمینی می باشد كه گردوی آن صادراتی بوده و با كیفیت‌ترین گردوی موجود در بازار استان می باشد. ماهی قزل آلای اسفیدان از بهترین و خوشمزه‌ترین ماهی‌های سرد آبی پرورشی است.
