كلیسای مریم مقدس اردبیل در كوچه‌ای به نام ارمنستان گازران یا اونچی میدانی اردبیل قرار دارد. از تاریخ دقیق ساخت این كلیسا اطلاعی در دست نیست ولی بر روی درِ ورودی آن تاریخ ۱۸۷۶ میلادی درج شده است كه به سال اهدای در و نصب آن مربوط می‌شود. این درِ چوبی با تزئینات هندسی زیبا، به وسیله خانواده میرزائیان و به یادبود «گالوست میرزایان». پدر آن خانواده كه از ارامنه اردبیل بودند، به كلیسا اهدا شده است. روی آن عبارتی به خط ارمنی نوشته شده است شكل كلی بنا به صورت مستطیل و شكل داخلی آن فضایی مربع شكل با چهار درگاه بلند است.
معماری بنا
این بنا دارای یك تاق جناغی است كه روی آن گنبد آجری به شكل چتر قرار گرفته است. پنجره‌هایی در پایین گنبد و در بدنه دیوار ساخته شده كه نور داخل كلیسا را تأمین می‌كنند. در محوطه كلیسا گورهایی وجود دارد كه از سنگ‌های معمولی و رسوبی در ساخت آن استفاده شده و بر روی آن‌ها صلیب‌هایی كنده شده است. این كلیسا كه كمتر از دو قرن قدمت دارد تا سال ۱۹۴۴ میلادی فعال بوده و آخرین مراسم مذهبی و نماز جماعت در سال ۱۹۴۴ میلادی توسط كشیش وارطان ژاماگورسیان در آن انجام شده است.
از این تاریخ به بعد به دلیل مهاجرت خانواده‌های ارمنی به تبریز و تهران، انجام مراسم مذهبی در این كلیسا تعطیل شده است. در حال حاضر متعلقات این كلیسا از جمله حمام و مدرسه به طور كامل از بین رفته است . بنای كلیسا نیز متروكه و در حال ویرانی است. از سال ۱۳۷۰ كلیسای مریم مقدس از طرف شورای خلیفه‌گری ارامنه آذربایجان در اختیار مدیریت میراث فرهنگی اردبیل قرار گرفت تا با كمك‌های مالی ارامنه این بنای تاریخی مرمت شده و با تغییر كاربری از فضای آن در زمینه‌های فرهنگی و هنری استفاده شود.
نحوه دسترسی
آدرس : اردبیل، كوچه ارمنستان گازران (اونچو میدان)
