غار مس خونگاه یاسوج یكی از جاذبه های گردشگری روستای خونگاه در اطراف یاسوج است . این غار كه با نام غار مس نیز شهرت دارد، نامش را از روستایی كه در آن قرار دارد گرفته است. روستای خونگاه، روستایی در دهستان پاتاوه است كه حدود ۳۸۷ نفر جمعیت دارد. روستای خونگاه كه به عقیده بسیاری نامش را از خانقاه گرفته، در ۵۸ كیلومتری شهر یاسوج در شهرستان دنا واقع شده است. این روستا بعد از ویران شدن شهر باستانی دنا شكل گرفته است. آب و هوایی دلچسب به‌ویژه در فصول گرم سال دارد. وجود چشمه‌سارها و جویبارها، پوشش جنگلی متنوع و نزدیكی به قلل كوه دنا از توانمندی‌های گردشگری طبیعی در این روستا است.
مشخصات غار
این غار در محل «خونگاه» آب سیاه بویراحمد واقع شده است. غار مس خونگاه دارای چندین دهانه است. به گفته كارشناسان سابقه این غار به دوره‌های باستانی ایران به‌ویژه دوره ساسانیان می‌رسد. شهرت این غار با نام غار مس به این دلیل است كه غار خونگاه، معدنی از مس را در خود نهان دارد. به گفته كارشناسان و زمین‌شناسان، سابقه برداشت و استخراج مس و كبالت از غار مس خونگاه به دوره‌های باستانی ایران می‌رسد.
در اطراف این غار آثار استخراج در دهه ۱۳۴۰ نیز مشاهده می‌شود كه در دست مطالعه و بررسی اداره معادن و فلزات ایران است. در روستای خونكاه معدن مسی راه‌اندازی شده است كه كارگاه استخراج معدنی آن با تونلی به طول ۶۰ متر با برخی وسایل مربوط به استخراج، باقی مانده است. طی سال‌های اخیر مطالعات اكتشافی مقدماتی توسط سازمان صنعت، معدن و تجارت استان و سازمان زمین‌شناسی كشور صورت گرفته است.
اكتشاف غار
به دلیل اهمیت اكتشاف و بهره‌برداری از مواد معدنی فلزی و استراتژیك و لزوم شناسایی این قبیل مواد معدنی مورد نیاز كشور و با توجه به سابقه بهره‌برداری معدن مس خونگاه واقع در شهرستان دنا از دهه ۱۳۴۰ و مطالعات مقدماتی صورت گرفته در سنوات اخیر كه منجر به شناسایی ذخایر مناسبی از مواد معدنی مس، سرب و روی و نقره شده است. به این صورت اداره معادن و فلزات با حفظ محیط زیست و رعایت حدود منطقه حفاظت‌شده دنا، مجوز احیای این معدن مس و عملیات كشف و بهره برداری از آن را دریافت كرده است.
راه‌اندازی و احیاء معدن مس خونگاه كه برگرفته از غار خونگاه است. موجب توسعه و رشد و شكوفایی استان كهگیلویه و بویراحمد خواهد شد. غار مس خونگاه علاوه بر داشتن عناصر مفید و جنبه اقتصادی آن، از غارهای هیجان‌انگیز نیز محسوب می‌شود. متعدد بودن دهانه‌های این غار توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌كند. این غار به غار شگفتی و اسرارآمیز بودن نیز شهرت دارد. اگر به یاسوج سفر كردید، به دنا بروید و از این غار هیجان‌انگیز و پربركت دیدن كنید. نظر به اینكه غار در دست اداره معان و فلزات است، به احتمال بسیار نتوان از داخل آن بازدید كرد.
