آب انبار قوام بوشهر ، یكی از آب انبارهای مشهور سواحل جنوبی كشور است. این آب‌انبار در بوشهر، شهری بندری در جنوب غربی ایران، واقع شده است. بوشهر جاذبه‌های گردشگری تاریخی بسیاری را در خود جای داده و آب‌انبار قوام نیز یكی از جاذبه‌های دیدنی این شهر بندری است.این آب‌انبار ۱۵۰ ساله، از دوره قاجار مهمان سواحل بوشهر است و هم‌اكنون با غذاهای خوشمزه ایرانی و محلی، از مردم پذیرایی می‌كند.
تاریخچه آب‌انبار قوام
علی اكبر قوام الملك شیرازی از دولتمردان قاجاری بود كه در سال ۱۲۲۶ هجری قمری، به‌عنوان كلانتر شیراز انتخاب شد. او در سفرش به بوشهر، پی به مشكل كمبود آب آشامیدنی برد و بر آن شد تا مشكل را به‌نوعی برطرف كند. در ضلع غربی بندر بوشهر و نزدیك برج بحری، آب‌انبار بزرگی به‌صورت متروكه قرار داشت. قوام الملك دستور لایروبی و بهسازی آب‌انبار را با هزینه شخصی خود داد. نهری نیز در كنار آب‌انبار كنده شد تا آب باران در آن جمع و به‌سمت آب‌انبار هدایت شود.
معماری آب انبارها
معماری آب‌انبارها در مناطق مختلف تحت تاثیر معماری‌های محلی قرار گرفته است. آب‌انبارهایی كه در سواحل جنوبی كشور ساخته می‌شدند، به نام بركه و آبگیر نیز خوانده می‌شوند، مخزن این آب‌انبارها اگرچه درون زمین واقع است، ولی محفظه بالای مخزن آن محصور نیست و اهالی از طریق بازشوهای اطراف مستقیما به داخل آن می‌روند و آب را برداشت می‌كنند. آب این بركه‌ها عمدتا از طریق جمع‌آوری آب باران از روی سطح زمین تامین می‌شود. در این سواحل اگرچه هوا مرطوب است، ولی به دلیل میزان بسیار اندك بارندگی و شوری آب‌های زیرزمینی، وجود این بركه‌ها امری ضروری بود و در اغلب موارد تنها امكان دسترسی به آب شیرین فقط از طریق آب بركه‌ها بود.
در بندر لنگه و بندر بوشهر، با كندن چند متر از زمین به آب شور یا تلخ می‌رسیدند و از این آب فقط جهت شستشو و آبیاری استفاده می‌كردند. بعضی از افراد مواقع شستن بدن با این آب، در آخر یك سطح آب شیرین بر روی بدن می‌ریختند تا نمك بر روی پوست بدن شسته شود.
معماری آب انبار قوام
ساختمان آب‌انبار قوام در محوطه باری در كنار خیابان خلیج فارس بوشهر واقع شده است. به عبارتی ساختمان آب‌انبار قوام در جانب غربی شهر بوشهر و در كنار دریا قرار دارد. این آب انبار بیش از ۱۵۰ سال عمر دارد و ساخت آن به متعلق به دوره قاجاریه بوده و با مصالح محلی ساخته شده است. اسكلت اصلی و تاق آن از سنگ‌های رسوبی خیلی مقاوم با سه دهانه ستون بندی به وسیله ۴ تاق پوشیده شده است. ۲ متر از آب‌انبار خارج از زمین و حدودا ۳ متر در زیرزمین قرار دارد. داخل آب‌انبار با پوششی ساروج خیلی مقاوم ساخته شده است. در نمای خارجی به فاصله معینی پنجره‌هایی به ابعاد ۱۲۰ در ۹۰ سانتی‌متر تعبیه شده كه از داخل با شبكه‌ای از سنگ پوشیده شده است.
اسكلت اصلی و طاق آن از سنگ‌های رسوبی خیلی مقاوم با سه دهانه ستون بندی به وسیله چهارطاق پوشیده شده، دو متر از آب انبار خارج از زمین و ۶۰/۲ متر در داخل زمین قرار دارد، داخل آب انبار با پوشش ساروج بسیار مقاوم ساخته شده‌است، در نمای خارجی به فاصله معینی پنجره‌هایی به ابعاد ۹۰/۱۲۰ تعبیه شده‌است. در حال حاضر از این آب انبار به عنوان (رستوران سنتی) چایخانه سنتی استفاده می‌شود.
آب‌انبار قوام با معماری شگفت‌انگیزی واقع در بخش مركزی شهرستان بوشهر، یكی از آثار تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است. در گذشته آب شرب مردم بوشهر از این آب انبار تامین می‌شد و هم‌اكنون كاربری این بنا به رستوران سنتی و چایخانه سنتی تغییر پیدا كرده و یكی از بهترین رستوران‌های شهر بوشهر است.
نحوه دسترسی
آب انبار قوام در بوشهر، محوطه باری، در خیابان ساحلی واقع شده است و در جانب غربی شهر بوشهر، در كنار دریا قرار دارد.
