دریاچه گهر دورود ،ملقب به نگین زاگرس یك دریاچه كوهستانی در ایران است كه در میان رشته‌كوه اشترانكوه در استان لرستان با ارتفاع ۲۳۵۰ متر از سطح دریا واقع شده است. این دریاچه در منطقه حفاظت شده اشترانكوه دورود قرار دارد. دریاچه گهر كه به «نگین اشترانكوه» معروف است به سبب نداشتن راه ماشین رو تا حد زیادی از خرابی و آلودگی به دست انسان به دور مانده‌است. سالانه در حدود ۷۰٬۰۰۰ گردشگر اقدام به بازدید از این منطقه می‌نمایند.
پیدایش دریاچه
تالاب گهر به احتمال زیاد در اثر وقوع زمین لرزه‌ای بزرگ به وجود آمده‌است. این دریاچه بر روی گسل اصلی امروزی زاگرس قرار دارد. بنابراین احتمالاً در اثر جنبش گسل و رویداد یك زمین لغزش سنگ ریزش تشكیل شده‌است. دریاچه گهر بزرگ حدود ۱۷۰۰ متر درازا و ۴۰۰ تا ۸۰۰ متر پهنا و ۴ تا ۲۸ متر ژرفا دارد.
دریاچه گهر دوم
در قسمت بالای آن نیز جنگلی انبوه وجود دارد كه این جنگل هم در معرض خطر نابودی است. از قسمت بالا، جوی آبی به دریاچه می‌ریزد كه ادامه آن به دریاچه‌ای دیگر منتهی می‌شود. با حدود ۴۰ دقیقه پیاده روی می‌شود به این دریاچه (گهر دوم یا گهر پایین) رسید. عمق آن كم است و ماهیان كف دریاچه را با كمی دقت می‌شود به خوبی دید. جریان ورودی آب دریاچه ۱۰ فوت مكعب بر ثانیه و جریان خروجی آن حدود ۲۰ فوت مكعب بر ثانیه میباشد. علت افزایش حجم آب خروجی دریاچه وجود چشمه‌های در قسمت تحتانی آن است.
آب اصلی تامین كننده دریاچه از طریق رودخانه ورودی آن یعنی رودخانه تاپله‌است كه دارای آبی بسیار خنك ورنگی شفاف و بلورین با بستری مملو از سنگ ریزه یا قلوه سنگ است كه بدون افت و با كمی شتاب وارد دریاچه كوچك می‌شود و پس از طی مسافتی كوتاه وارد دریاچه گهر می‌شود.
بهترین زمان سفر
ماه‌های تیر و مرداد بهترین زمان سفر به این دریاچه‌است. یكی از دره‌های بسیار زیبا اطراف دریاچه گهر به دره نی‌گاه معروف است كه پوشیده از شقایق‌هایرنگی و لاله واژگون است. منطقه حفاظت شده اشترانكوه در محدودهٔ شهرستان‌های الیگودرز و دورود واقع شده‌است. میزان بارش سالانه در منطقه گهر حدود۹۳۳ میلی متر است كه بیشتر بصورت بارش برف میباشد در سال‌های پر برف سطح دریاچه یخ می‌بندد. در اطراف دریاچه گهر پوشیده از درختان بلوط، بید، بادام، پسته وحشی، گلابی وحشی، چنار، نارون، بلوط مازو، گردو، انجیر، زبان گنجشك، سیب، زالزالك، ارژن، كنار كهور، انار، گز، و موی وحشی میباشد. گل‌های لاله واژگون، شقایق، زنبقو لاله وحشی تاج خروسی و اختر می‌باشند.
پوشش گیاهی و گونه های جانوری
دریاچهٔ گهر زیستگاه مناسبی برای آبزیان و دیگر حیوانات وحشی است. منطقه حفاظت شده اشترانكوه با حیات وحش متنوع شامل حیواناتی است از قبیل بز، قوچ، آهو، كل، پلنگ، گرگ، گراز، خرس قهوه‌ای،كفتار، روباه، شغال، خرگوش و انواع پرندگان مانند عقاب، كبك، شاهین، تیهو و آبزیان مانند مارماهی، لاك پشت، قورباغه و ماهی قزل آلای رنگین كمان و خال قرمز در این دریاچه زیست می‌كنند.
دریاچه ایران
اغلب اروپائیان و سیاحان این دریاچه را به نام دریاچه ایران می‌شناسند كه این شناخت حاصل معرفی یك زن انگلیسی بنام ایزابلالوسی بیشوپ است كه در سال ۱۸۹۰ میلادی توانست مدت ۳ماه در این منطقه تحقیق كرده و هزار كیلومتر راهپیمایی كند ولی باتوجه به اسناد معتبر تاریخی اولین كسی كه موفق به كشف دریاچه گهر شد یك زمین شناس اتریشی به نام (آ-رودلر) بود كه در سال ۱۸۸۸ میلادی موفق شد نام خود را به عنوان كاشف دریاچه گهر در تاریخ ماندگار كند. وی در هنگام كشف این دریاچه از سمت الیگودرز حركت كرده بود.
اولین و قدیمی ترین تصویر مستند تهیه شده از این دریاچه نیز در سال ۱۸۹۱ میلادی گرفته شده‌است كه به یك سیاح فرانسوی بنام ژان ژاك دومرگان تعلق دارد.از ویژگیهای «بالا دره گهر» وجود بیدستانهایی است كه در ساحل شرقی دریاچه گهر بزرگ گسترده‌است.
نكات مهم در سفر به دریاچه گهر
بهترین فصل اواخر اردیبهشت ماه میباشد كه البته شبهایش كمی سرد است.
تااواسط خرداد ماهیگیری ممنوع است وپس ازآن اخذ مجوز ازمحیط بانی سمت غرب دریاچه الزامی است.
جهت اسكان سمت غرب دریاچه دارای نگهبان وبرق وسكوی چادرزدن میباشدوامنیت بهتری دارد.
دیدن ستاره هارادرآسمان گهرفراموش نكنیدچون بسیار زیبا هستند.
جهت حفظ زیبایی دریاچه حتی الامكان آشغالهای خودرابسوزانید.
اززیبایی طبیعت لذت ببرید ولی آن را تخریب نكنید.
نحوه دسترسی
دسترسی به این دریاچه بوسیله خودرو از طریق شهر دورود امكان‌پذیر است كه نزدیك ترین راه برای دسترسی به این دریاچه میباشد. راه شكافی‌هایی كه اخیرا انجام شده، باعث دسترسی آسان به این دریاچه شده است. ساحل این دریاچه به جز قسمت مدخل دریاچه (ضلع غربی) و قسمت مقابل‌اش (ضلع شرقی) كه ساحلی ماسه‌ای دارد و برای شنا مناسب است در سایر نقاط دارای ساحلی صخره‌ای است كه برای شنا مناسب نیست. در قسمت پایین دریاچه، جنگلی انبوه وجود دارد كه در شرف نابودی است.
آدرس: درود ، منطقه حفاظت شده اشترانكوه
