مسجد امام سمنان یكی از مساجد چهار ایوانی و نمونه ای زیبا و منحصر به فرد از مساجد دوره قاجاریه است. در زمان فتحعلی شاه قاجار و به همت حاج سید حسن حسنی و استادی صفرعلی معمار ساخته شده و كار آن در سال ۱۲۴۳ به پایان رسید.مسجد امام معروف به مسجد سلطانی در مركز شهر سمنان و در خیابان امام خمینی شهر واقع شده است. این مسجد در سال ۱۳۱۵ توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره ۲۵۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
تاریخچه مسجد
فتحعلی شاه قاجار ذوالفقار خان راكه یكی از دوستان او بود به دلیل رشادت و دلاوری در جنگ هرات به حكمرانی سمنان، دامغان، شاهرود و بسطام منصوب كرد. این حاكم جبار در طول حكومت خود جهت جمع آوری ثروت به آزار و بیدادگری دست زد تا جایی كه تعدادی از افراد سرشناس شهر مجبور به ترك دیار شدند و علیرقم مطلع بودن شاه از ستمگری های ذوالفقار خان به دلیل دوستی بین او و ذوالفقار خان هیچ اقدامی صورت نگرفت تا اینكه پس از مرگ حاكم جبار، اموال و دارایی های او را كه از بیت المال و یا به زور از مردم اخذ شده بود در اختیار حاج سید حسن حسنی قرار داد تا این مسجد را بنا كند و متولی آن باشد.
معماری مسجد
مسجد دارای چهار در بزرگ ورودی از شمال، جنوب، شرق و شمال غربی است. در شمال غربی به دالان درازی باز می شود كه در انتهای آن تكیه پهنه‌است . درهای شمال، جنوب و شرق دارای هشتی دالان و دهلیز هستند . بالای درهای شمالی و شرقی تزئینات مقرنس كاری گچی زیبا با دو گوشواره دو طبقه در طرفین با پشت بغل‌های كاشی كاری شده وجود دارد .
در هشتی‌های شمالی، جنوبی و شرقی تاقهای آجری گنبددار با تاقنماهای متعدد با لچكی كاشی كاری شده مشاهده می‌شوند . بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این مسجد بیشتر مورد توجه بوده و بوسیله سازمان میراث فرهنگی نسبت به تعمیر و باز سازی آن اقدام شده است.
صحن مسجد به صورت چهار ایوانی ساخته شده است . دو ایوان شمالی و جنوبی ، كوچكتر و ارتفاع هر كدام ۱۱ متر است و از هر نظر با هم شباهت دارند.
ایوان غربی به ارتفاع ۱۹.۵ متر ، مفصل تر و زیبا تر از ایوانهای دیگر ساخته شده است و كاشیكاری و كتیبه های زیبایی دارد . در پشت ایوان غربی ، مقصوره زیبا به ارتفاع ۲۱ متر قرار دارد . در بالای این مقصوره گلدسته ای وجود دارد كه شامل گنبد كوچكی با پوشش كاشی فیروزه ای و ساقۀ هشت ضلعی بلند است . در طرفین این ایوان دو منار بنا شده كه تا نزدیك بالای ایوان رسیده ولی ناتمام مانده است .
شبستان
در طرفین ایوان غربی، دو شبستان شامل چهل طاق و سی ستون مدور و قطور در وسط و پنج نیم ستون در هر سمت كه جمعاً چهل ستون می شود ، قرار دارد . ایوان شرقی مسجد به ارتفاع ۱۸.۵ متر دارای شكوه كم نظیری است . بر بالای این ایوان ، گلدسته ای زیبا به صورت طرح شش ضلعی ، با پوشش هرمی شكل و نرده مشبك و چوبین جالبی خود نمایی می كند . صحن وسیع مسجد ، مربع و به طول ۶۲ قدم است .
شبستان در طرفین ایوانها و چهار گوشۀ صحن ، چهار مهتابی بزرگ با اتاق ها و حجره هایی چند ، و در زیر آنها شبستان هایی با پنجره های مشبك آجری لعابدار ساخته شده است .
كتیبه های مسجد
كتیبه دور ایوان غربی سوره مباركه لااقسم است و در آخر آن چنین نوشته شده است. (كتیبه العبد محمد حسین الاصفهانی) و به خط نستعلیق در این ایوان نگاشته‌اند: (كاشی تراشی این مسجد عمل استاد علی اكبر خلف استاد غلامعلی كاشی‌پز ) بالای مقصوره ایوان غربی گنبدی است. روبروی آن در بالای ایوان شرقی، گلدسته مسجد خود نمایی می‌كند. در دو طرف ایوان غربی پایه دو منار بنا شده كه تا از نزدیك ایوان رسیده ولی آن را ناتمام گذرانده‌اند. كتیبه‌های داخلی ایوانها به خط ثلث در متن لاجوردی است و آیاتی از قرآن كریم را دربر می‌گیرند. مسجد امام سمنان در سال ۱۳۱۵ توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره ۲۵۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
نحوه دسترسی
آدرس :استان سمنان، سمنان، خیابان امام
