عمارت مشیر دیوان سنندج در محله قدیمی سرتپوله در خیابان شهدا شهر سنندج قرار دارد. از بناهای مشهور دوره قاجاریه است. این عمارت متعلق به میرزا یوسف مشیر دیوان بوده و چون جلسات مهم ایالتی یا استانی در این منزل تشكیل می‌شده است. بر روی سردرِ عمارت جان پناه و محل‌های نگهبانی ایجاد شده تا خانه از گزند مهاجمان در امان باشد. در واقع سردرِ ورودی این عمارت از زیبایی‌های معماری آن محسوب می‌شود كه آن را «سردرِ جلوخانی» می‌گویند و به شكل نیم هشتی است با سكوهای متعدد با طاق‌نماهای آجركاری شده كه در واقع نمادی از معماری كلاسیك ایرانی است و شیوه آجركاری آن نیز به شكل خفته و راسته است.
معماری بنا
بعد از درِ ورودی، فضایی هشت ضلعی وجود دارد كه محل قاپوچی و دربان بوده است و مراجعینی كه از گوشه و كنار كردستان به این محل مراجعه می‌كردند تا مشكلات و مسائل خویش را با مشیر دیوان مطرح نمایند، در اینجا منتظر می‌ماندند تا به آن‌ها اجازه ورود داده شود. در گوشه راست هشتی اتاق دربان و انباری قرار گرفته و در سمت چپ نیز دهلیزی كه به حیاط مستخدمین راه دارد. سقف هشتی و آجركاری آن در نوع خود جالب توجه و زیباست كه به شكل طاق سنبلی و به شیوه خفته و راسته كار شده است. آنچه عمارت مشیر دیوان را از سایر بناهای سنندج متمایز می‌كند و بر زیبایی آن می‌افزاید، وجود سقف شیروانی با طرح كلاه فرنگی است.
البته شبیه این كلاه فرنگی در عمارت وكیل الممالك وجود دارد و در گذشته نیز در عمارت ملا لطف‌الله نیز وجود داشته است (در اثر آتش‌سوزی و تخریب منزل از بین رفت). در زیر این شیروانی ایوان و تالار ستون‌دار قرار گرفته است. گچ‌بری‌ها و حجاری‌های روی ایوان با طرح‌های گیاهی و طرح پرندگان نیز از تزئینات این بخش از عمارت می‌باشد. حمام عمارت نیز به لحاظ ارزش معماری از بخش‌های قابل توجه بناست كه در حیاط اندرونی آن واقع شده است. این حمام همچون سایر حمام‌های قدیمی از بخش‌های سربینه، خلوتی و خزینه تشكیل شده است. تزئینات آهكبُری با نقوش گیاهی و حیوانی بر زیبایی این بخش افزوده است.
نحوه دسترسی
آدرس : سنندج، خیابان شهدا (فرح)، محله‌ی قدیمی سرتپوله
