كنیسه كمال یزد مربوط به دوره صفوی است و در یزد، خیابان امام، كوچه مشروطه واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۳۳۳ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. كنیسه كمال یزد یكی از معابد قدیدمی كلیمیان (یهودیان) یزد است كه با سبك معماری دوره صفویه و ویژگی های معماری خاصی ساخته شده است. كتیبه هایی به خط و زبان عبری از جمله آثار بر جای مانده در این بناست. ساختمان كنیسه كمال دارای ۳ بخش تابستانخانه، زمستانخانه و اطاق هایی مخصوص حفظ و نگهداری تورات می باشد.
این كنیسه ، رواق هایی با ازاره های آجر چینی شده نیز دارد كه تزیینات لاجوردی آنها به زیبایی معماری فضا افزوده است. همچنین در وسط آن، سكویی هشت ضلعی از جنس آجر قرار گرفته كه جایگاه ایستادن و عبادت خاخام (روحانی یهودی) می باشد.
كنیسه به معابد یهودیان گفته می شود، شهر تاریخی یزد نیز از وجود این سازه های مذهبی كلیمی بی بهره نبوده و هم اكنون ۱۲ كنیسه كلیمیان از جمله كنیسه كمال در این شهر وجود دارد كه در فهرست كنیسه های ایران قرار گرفته اند. برخی از جمعیت یهودیان ایران ، ابتدا در اماكن تاریخی و محله های قدیمی یزد نظیر محله یعقوبی، مریم آباد و دیگر شهرهای استان یزد پخش بوده اند، بعدها تمامی كلیمیان استان یزد با توجه به شغل آزادشان( بزّازی، خرازی و فروشندگی) به محله های نزدیك بازار همچون مسجد جامع یزد تغییر مكان داده اند. دیگر جاهای دیدنی یزد را می توانید در بخش های مختلف سایت سیری در ایران مشاهده كنید.
این محله از یك طرف به خیابان امام خمینی، از طرفی به بازار خان و از طرف دیگر به مسجد جامع یزد مرتبط است و به محله كلیمیان یزد معروف می باشد.در كنیسه كمال، ۹ عدد كتاب تورات از جنس پوست گوسفند با خط عبری نگهداری می شود كه احتمالا قدمت آنها نیز به دوران صفویه بر می‌گردد و ارزش تاریخی بالایی دارند.
كنیسه های دیگر شهر یزد
همان گونه كه در بالا ذكر شد، شهر یزد دارای ۱۲ كنسیه می باشد كه ۴ عدد از آن تخریب و دو تا هم بسته شده ولی بقیه سالم هستند كه نوبتی در آن مراسم برگزار می شود.
اسامی و آدرس ۱۲ كنیسه یهودیان یزد به ترتیب زیر می باشد:
كنیسه یوخوت ( نام مادر حضرت موسی و واقع در خیابان مسجد جامع یزد )، كنیسه كمال و كنیسه ملا یوسف ( كوچه مشروطه )، كنیسه نظام ( كوچه نقیب اشراف )، كنیسه ملا آقا بابا یا ملاصدرا و كنیسه هاداشی و كنیسه ملااسحق و كنیسه حاجی اسحق ( محله كلیمیان نزدیك چهارسوق )، كنیسه الیاهر ( كوچه بقعه محله كلیمیان )، كنیسه حاجام یا كنیسه كوشه توكل ( كوچه كاغذگری )، كنیسه الیاس نبی ( محدوده خیابان انقلاب)، كنیسه ملا شموئیل ( محله كلیمیان كوچه راستی).
