شهر بناب ، شهر دوچرخه ایران و شهری كه كباب آن معروف است . بر اساس نشانه‌ها و آثار شناخته شده در شهر بناب، قدمت تاریخ و تمدن این شهر به شش هزار سال پیش می‌رسد كه به احتمال زیاد اولین قوم آریائی این محل را به جهت آب و هوای معتدل و بارندگیهای سالیانه و زمین‌های مسطح و هموار و قرار گرفتن اراضی در دامنه‌های سهند و سواحل دریاچه ارومیه برگزیده باشند. وضعیت جغرافیائی منطقه و آثار به دست آمده از كاوش‌های محلی نیز با توصیفات شهر تاریخی شیز انطباق دارد. آثار به دست آمده از حفاری‌های قره تپه گزاوشت و قیزلار قلعه سی (قلعه دختران) كه یكی از نود و سه تپه باستانی می‌باشند و همچنین وجود سی و شش غار مربوط به یكدیگر (معماری صخره‌ای صور) كه نشانگر زندگی‌های دسته جمعی در دوران ماقبل تاریخ است. همچنین كشف آثار قدیمی مانند ظروف سفالین، فلزی و نشانه‌های تمدن شهری تا عمق چند متری زمین، این سابقه طولانی را تائید می‌كند.
حصار شهر بناب مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در بناب، كوی سعدی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۳۱۸ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.شهرستان بناب در دامنه كوه سهند و در جلگه‌ای حاصل خیز واقع شده‌است. این شهرستان از سمت شمال به شهرستان عجب شیر، از سمت جنوب به شهرستان ملكان، از سمت شرق به شهرستان مراغه واقع در دامنه كوه سهند و از سمت غرب به دریاچه ارومیه محدود شده‌است.بناب با داشتن ۸۵٬۲۷۴ نفر جمعیت و ۷ كیلومتر مربع مساحت در سال ۱۳۹۵ خورشیدی، ششمین شهر بزرگ و پرجمعیت استان شمار می‌رود.
وی‍ژگیهای فرهنگی و بومی شهرستان بناب
زبان رایج محلی این شهرستان تركی بوده و مذهب اهالی این منطقه شیعه اثنی عشری می‌باشد. فرهنگ بناب در قبل از اسلام و بعد از اسلام به دو صورت در ایام عید بود: درقبل از اسلام در عید نوروز جشن گرفته و پایكوبی مشغول شده و بازدید بزرگان ایل و طایفه می رفتند. عید پاییزه نیز در این دوره رواج داشته و بعد از برداشت محصولات كشاورزی انجام می گرفته است.
در بعد از اسلام و به تبعیت از دین مقدس اسلام مانند عید غدیر، عیدقربان، عید مبعث امامان به دو عید نوروز و پاییزه اضافه شدند. مردم نیز در این اعیاد به دید و بازدید بزرگان می رفتند. در كنار این عیاد انواع رسومات محلی ومنطقه ای شامل ختنه كردن نوزادن، شب یلدا، چله بزرگ و كوچك نیز مرسوم بوده است.
حمل و نقل بناب
بناب با دارا بودن موقعیت استراتژیك در راه مواصلاتی استانهای آذربایجان شرقی و غربی و كردستان، نقش مهمی را در حمل و نقل منطقه به عهده دارد.
مراكز دانشگاهی
این شهرستان دارای دانشگاه آزاد اسلامی، پیام نور، دانشگاه بناب و دانشكده سماء واحد بناب می‌باشد. در شهرستان بناب دو حوزه علمیه نیز وجود دارد كه از حوزه‌های معروف و فعال استان می‌باشند.
كشاورزی
بخش كشاورزی در شهرستان بناب به عنوان یكی از محورهای پنجگانه توسعه همه جانبه این شهرستان مطرح بوده و به همین لحاظ در طول برنامه های پنج ساله تلاش و سرمایه گذاری كلانی برای دستیابی به اهداف توسعه در بخش كشاورزی انجام شده است. در شرایط كنونی، شهرستان بناب با برخورداری از ۱/۸ درصد از مساحت اراضی كشاورزی استان ۸/۷ درصد تولید محصولات زراعی، ۹/۳ درصد تولید محصولات باغی و ۷/۲ درصد تولید محصولات دامی استان را به خود اختصاص داده است.
بخش كشاورزی در بناب همچنین با جذب ۸۵ درصد از شاغلان شهرستان به صورت مستقیم و غیرمستقیم بیشترین اشتغال زایی را نسبت به سایر بخش ها در اختیار دارد. در حال حاضر سطح زیركشت محصولات زراعی در بناب حدود ۸۰۹۱۲ هكتار است كه ۲۴/۶ درصد محصولات زراعی در شهرستان به صورت دیم و ۷۵/۴ درصد محصولات به صورت آبی برداشت می شود.
اقتصاد
اقتصاد شهرستان بناب مثل اغلب نقاط كشور ایران بستگی به تولیدات كشاورزی و دامی دارد. در امر كشاورزی در بعضی موارد علاوه بر تامین نیازهای منطقه مقداری نیز از محصولات مختلف به سایر شهرهای استان آذربایجان و همچنین به نقاط مختلف كشور صادر می گردد، كیفیت شاغل و تركیب آنها نشانگر این است كه این منطقه در قالب اقتصادی به عنوان یك مركز كشاورزی محسوب می شود و درصد بیشتری از شاغلین را كارها و فعالیت های مربوط به كشاورزی تشكیل می دهد. در بعضی موارد حتی بخش صنعتی نیز متاثر از فعالیت های كشاورزی وابسته به آن است علاوه بر كشاورزی و صنعت در حالت كلی اموری مانند كارهای ساختمانی، تشكیل بازارهای دواب، خدمات، حمل و نقل و غیره نیز بخشی از فعالیت های اقتصادی را شامل می شود.
جاهای دیدنی بناب
تالاب قره قشلاق
تالاب قره قشلاق یكی از بهترین مكان‌ها برای پرنده نگری است.تالاب قره قشلاق بناب در ساحل جنوب شرقی دریاچه ارومیه قرار دارد. تنوع گونه‌های جانوری و گیاهی به زیبایی تالاب قره قشلاق افزوده است. فصل بهار و تابستان بهترین زمان برای رفتن به تالاب است كه در فاصله ۱۳ كیلومتری بناب در روستای قره قشلاق واقع شده است.
پل پنج چشمه (بش گوزلی كورپی)
پل تاریخی پنج چشمه در ۵ كیلومتری جنوب بناب قرار دارد كه از طریق كمربندی بناب می‌توان به آن رسید. پل پنج چشمه از دوران صفویان به یادگار مانده است و همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. رودخانه كم عمق صوفی چای زیر آن جریان دارد كه گاه كاملا خشك می‌شود. پل تاریخی دارای ۵ چشمه است و پایه‌های آن از جنس سنگ و طاق‌های آن جناقی و كف آن سنگ فرش است
كبوترخانه امیر فرهنگی
به دلیل حاصلخیز بودن زمین‌های كشاورزی بناب از كودهای طبیعی(فضولات حیوانی) استفاده می‌شود. یكی از روش‌های تهیه كود گیاهی احداث كبوترخانه است كه به صورت برج ساخته می‌شد. كبوترخانه امیر فرهنگی از معروف‌ترین كبوترخانه‌ها در خیابان شهید باهنر بناب است كه قدمت آن به زمان قاجار برمی‌گردد. طبقه اول كبوترخانه، خانه باغ است، طبقه دوم محلی برای نگهداری كبوتران و طبقه سوم برای نگهبانی استفاده می‌شده است. در روستای زوارق در ۵ كیلومتری جنوب بناب نیز تعدادی كبوترخانه وجود دارد.
مسجد جامع مهرآباد
مسجد جامع مهرآباد در خیابان مطهری میدان مهرآباد بناب قرار دارد كه با موزه مردم‌شناسی جنوب سهند در خیابان استاد شهریار ۱۱۰ متر فاصله دارد. مسجد مهرآباد در زمان صفویان بنا شده است كه دارای صحن، شبستان و مناره‌های كاشی‌كاری شده است. حمام تاریخی مهرآباد دارای تالار بزرگ رخت‌كن، محل نظافت، تالار شستشو، گرم‌خانه و خزینه آب است. اكنون گرمابه مهرآباد موزه مردم شناسی تبدیل شده است یكی از بهترین مكان‌ها برای پیوند و آشنایی با گذشتگان است.
حمام حاج فتح الله و مسجد قرمز
گرمابه حاج فتح الله از مهم‌ترین حمام‌های بناب در خیابان كاملو است كه از زمان قاجار باقی مانده است. از حمام تاریخی حاج فتح الله برای برگزاری كارگاه و آموزش صنایع دستی جهت ترویج و توسعه صنایع دستی استفاده می‌شود. مسجد قرمز بناب در فاصله ۳۵۰ متری از حمام حاج فتح الله قرار دارد. مسجد قرمز بنایی كاملا ساده دارد و دارای كتیبه‌های قرمز رنگ است. مناره‌های آجری آن از قرن پنجم به یادگار مانده است.
بازار چهارسو
بازار چهارسو (چارسو) كه به اوزون بازار یا راسته بازار بناب معروف است از اماكن تاریخی شهرستان بناب به شمار می‌آید. برای خرید سوغاتی بناب مانند قلم زنی روی مس، طراحی روی قالی، منبت كاری، دوشاب بناب و حلواهای بناب بازار چهارسو یكی از بهترین مكان‌هاست.
كباب بناب
به جرات می‌توان گفت تعداد كبابی‌ها در بناب بیشتر از فست فود‌ها و سایر رستوران‌ها است. كباب بناب نوعی كباب ساطوری است كه توسط حاج صمد كشاورز معروف به حاج صمد آشپزباشی در اولین دهه‌های سال ۱۳۰۰ ابداع شد. كباب بناب كه بوی همه جا را پر كرده است از گوشت گوسفندی همراه با پیاز و نمك به روش ویژه و متفاوت از كباب كوبیده تهیه می‌شود كه گوشت به جای چرخ كردن، ساطوری می‌شود. كباب بناب طرفداران بسیاری دارد.
بناب با برگزاری سالانه همایش بزرگ دوچرخه سواری، شهر دوچرخه ایران نام گرفته است. از مهم‌ترین محصولات منطقه بناب غلات، انگور، كشمش، پر زردآلو و انگور است. بناب ۲۴ درصد پیاز استان را تولید می‌كند به همین دلیل به عنوان قطب تولید پیاز در استان آذربایجان شرقی معرفی شده است. طراحی روی قاب، قلم زنی روی مس، قالی بافی، منبت كاری از صنایع دستی منطقه محسوب می‌شود. از مهم‌ترین تولیدات بناب كه می‌تواند سوغات شهر به شمار آید خیار، انگور و كباب بناب است.
نحوه دسترسی به شهر بناب
حالا كه می‌دانیم بناب كجاست و جاذبه های گردشگری بناب كدامند بیایید با هم به بناب سفر كنیم. برای رفتن به بناب از طریق مسیر زمینی از تهران، قزوین و زنجان را پشت سر بگذارید سپس از طریق آزاد راه زنجان – تبریز به بناب بروید. فرودگاه سهند مراغه و ایستگاه راه آهن بناب از گزینه‌های هوایی و ریلی برای رسیدن به بناب هستند. هتل لاله بناب در میدان معلم، بزرگراه سردار قاسم سلیمانی (بزرگراه رسالت جنوبی) میزبان مسافران عزیز است.
