شهر تاریخی حریره كیش ، مربوط به سده ۵ تا ۱۰ هجری قمری است و در شمال جزیره كیش واقع شده است. این اثر در تاریخ شهریور ۱۳۷۶ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. شهر باستانی حریره واقع در بخش كیش از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. شهر حریره كیش به احتمال بسیار قوی به دوره ساسانیان و اوایل دوره اسلامی بر می گردد. این بقایا در وسعتی سه كیلومتر مربعی، نمایانگر این مطلب است كه روزگاری شهری بزرگ و آباد در این منطقه وجود داشته و جمعیت كثیری را در خود جای می داده است.
در شمال جزیره كیش در كنار مجموعه ورزشی المپیك، ویرانه‌هایی دیده می‌شود كه یادگاری از این شهر باستانی است. بقایای شهر تاریخی حریره در امتداد ساختمانهای بندرگاه و دفاتر آن، قابل دیدن است. آن چه امروز از این شهر به جای مانده نمای از بین رفته معماری شهر است. كه به ندرت اتاق‌ها و سقف‌های سالمی بر جای مانده است.
موقعیت شهر باستانی حریره
انتخاب این بخش از جزیره برای ایجاد شهر حریره طبیعی‌ترین و معقول‌ترین انتخاب بوده چرا كه ساحل صخره‌ای مرتفع آن از سطح دریا تقریبا ۱۰ متر بلندتر است. و وجود سه خلیج و دماغه كه نقش بندرگاه طبیعی را دارد و همچنین دریای نسبتاً آرام‌تری از دیگر كرانه‌ها و سواحل جزیره خود عامل شكل‌گیری شهر در ساحل شمالی شده است. در منتهی الیه بخش شمالی شهر حریره، كنار ساحل بلند صخره ای با فاصله كمی از دریا، پستی و بلندی هایی ادامه دارد كه بقایای دیوارها، چاه ها و كانال های آب می‌باشد كه نظر بیننده را به سوی خود جلب می كند.
معماری شهر
تا امروز عملیات اكتشافی باستان‌شناسی بقایای شهر تاریخی حریره در سه مورد مجزا خانه های اعیانی، بخش های گارگاهی و مجموعه حمام صورت گرفته است.
خانه اعیانی: یكی از نمونه‌های قدیمی مسكن های جمعی در حاشیه خلیج فارس محسوب می‌شود. علاوه بر وسعت خانه، فضاهای مختلف و متنوع آن و كاشی‌های ستاره‌ای شكلی كه در این خانه به دست آمده است. همانند كاشی‌هایی است كه زینت بخش بناهای مهم ایلخانی ایران همچون تخت سلیمان و سلطانیه است. این كاشی ها كه مطمعا عنصر وارداتی به جزیره است نشان می‌دهد كه این عمارت به یكی از ثروتمندان كیش تعلق داشته است.
بخش های كارگاهی: این مجموعه درست در كنار دریا ساخته شده و دارای معماری و فضاهای ناشناخته‌ای است. مجموعه كانال‌های افقی و زیرزمینی و چاه‌های متعدد در گوشه و كنار، مجموعه‌ی بسیار جالب و نادری را تشكیل می‌دهد. كه هنوز عملكرد آن‌ها روشن نیست، اما به نظر می‌رسد كه ارتباط مستقیم، با فعالیت‌های صیاد ماهی، مروارید و مرجان داشته و برای دسترسی آسان‌تر به دریا احداث شده است. شاید هم این راهروها و كانال‌ها راه‌های مخفی بوده است كه در مواقع حمله اهالی شهری می‌توانسته‌اند به طور اضطراری از آن ها استفاده كنند.
مجموعه حمام: این مجموعه شامل حمامی است با صحن‌های متعدد و حصاری به مساحت حدود ۵۰۰ مترمربع می‌باشد. دو خزینه كوچك و بزرگ در جنوب گرمخانه آخرین بخش ساختمان را تشكیل داده‌اند.
مسجد شهر حریره
یكی از بناهای باستانی مهم شهر حریره مسجدی است كه متعلق به دوران سلجوقی است. كاوش های باستان شناسی نشان می دهد كه دوران طلایی جزیره همزمان با حضور مسلمانان در این جزیره بوده است. بنابر یافته های كاوشگران، این مسجد در دوران مختلف بارها مورد بازسازی و گاه گسترش قرار گرفته است. یكی از نكته های جذاب این مسجد بدون سقف بودن آن است. این مسجد چهار محراب، در پا ره ای از اوقات محل اسكان برخی از تجار نیز بوده است. شما هنوز هم می توانید ستون های شكسته این مسجد را در همان حوالی ببینید.
قنات ها و آب انبارهای شهر حریره
آب شیرین جزیره در خلیج فارس در گرانبهایی بوده است. شاید یكی از دلایل رونق شهر و بندر حریره همین آب شیرین جزیره است. اما این آب شیرین چطور از اعماق زمین به روی زمین آورده می شده و یا چطور آب بارندگی های اندكی فصلی، مدیریت می شده است؟ پاسخ این سوال قنات است. سیستم آبرسانی هوشمندانه و تماما ایراین با قدمتی شش هزار ساله كه عمرش در كیش به دو هزار و پانصد سال پیش می رسد. آب از سطح كوچه ها در تمامی سطح شهر جریان یافته، با ورود به داخل قنات ها تا مخازن آب هدایت می شده است. بازهم پای مرجان های جزیره به میان می آید كه فیلتری طبیعی برای تصفیه آب بوده است.
آب انبارها در كنار كانال ها و قنات های آب، جزیره كیش را از لحاظ تامین این عنصر حیاتی پشتیبانی می-كردند. حالا این قنات ها و آب انبارها تبدیل به یك جاذبه بی نظیر شده است كه حتما ارزش دیدن را دارد. كیش علاوه بر تامین آب خود، آب مورد نیاز كشتی های پهلو گرفته در بندر حریره را نیز تامین می كردند.
نحوه دسترسی
آدرس :شمال جزیره كیش، كنار مجموعه ورزشی المپیك
اگر قصد سفر به شهر حریره را دارید، باید راه شمال جزیره را در پیش بگیرید. در نزدیكی های مجموعه المپیك در كنار جاده كرانه، شهر باستانی حریره كیش قرار دارد. اگر قصد رفتن به بندرگاه حریره را در همان نزدیكی ها را داشته باشید، نیازی نیست مسافت بیشتری طی كنید. بندرگاه در همان نزدیكی هاست.
ساعات بازدید
بازدید از این شهر تاریخی در جزیره كیش رایگان است. این مجموعه همه روزه، حتی در ایام تعطیل، از ساعت ۱۰ صبح الی ۱۰ شب آماده پذیرش بازدیدكنندگان است. بازدید از مجموعه شهر باستانی حریره كیش چیزی در حدود دو الی سه ساعت زمان می برد. با یك برنامه ریزی خوب می توانید سری به جاذبه ها، بازارها و مراكز خرید اطراف این شهر باستانی نیز بزنید. ساحل نیز در همان نزدیكی هاست. بازدید از این شهر تاریخی یك تیر و چند نشان است.
جاذبه های نزدیك شهر باستانی حریره كیش
شهر زیرزمینی كاریز، یكی از جذاب ترین جاذبه هایی است كه در فاصله ۳.۵ كیلومتری شهر حریره قرار دارد و با یك رانندگی شش دقیقه ای می توانید به آن برسید. در نزدیكی شهر كاریز یك ایستگاه بانچی چامپینگ قرار دارد. آب انبارهای تاریخی، دیگر جاذبه ای است كه حتما باید بعد از بازدید از حریره به دیدنش بروید. این آب انبارها در خیابان درخت سبز و در فاصله ۱.۵ كیلومتری شهر حریره قرار دارد. كلوپ دریایی آكواریوس در فاصله یك و نیم كیلومتری مجموعه قرار دارد. ساحل جزیره كیش هم، با چند دقیقه پیاده روی از شهر حریره قابل دسترسی است. پلاژ بانوان نیز در هفت كیلومتری این جاذبه قرار گرفته است.
