قلعه پنج برار مورموری در محدوده ای تاریخی پنج برار مورموری كه در كوهپایه های جنوبی كوه كاسه ماس، مشرف بر دشت مور موری واقع شده است قرار دارد . مورموری از شهرهای استان ایلام در غرب ایران است. این شهر در بخش كلات شهرستان آبدانان قرار دارد. ویرانه های این قلعه بر بلندی های شرقی مشرف بر رودخانه پنج برار همچنان باقی است. این قلعه شامل دژ پیرامونی و بناهای داخل محوطه دژ می باشد.
ویرانه های این قلعه بر بلندی های شرقی مشرف بر رودخانه پنج برار همچنان باقی است. پستی و بلندی های متعدد، دره رودخانه پنج برار و تپه ماهورهای جنوبی، توپو گرافی این منطقه باستانی را شكل می دهد. از بناهای داخلی قلعه به جز پی یك اتاق، هیچ بنای دیگری باقی نمانده است. حصار پیرامونی دژ مانند سایر آثار نواحی كوهستانی زاگرس با مصالح سنگ و گچ بنا شده است. تراكم آوار موجود در كنار پی بنا نشان دهنده ارتفاع دیوار و دژ قلعه است. سنگهای نسبتاً بزرگ كه از سنگهای رودخانه ای و بومی منطقه است. در این بنا به كار رفته و در مواردی سنگهای جور شده مورد استفاده قرار گرفته است.
معماری بنا
منطقه پنج برابر تقریباً در فاصله ۷ كیلومتری از مركز بخش كلات مور موری قرار دارد كه به نظر می رسد اهالی مور موری در قرون گذشته در این محل سكونت داشته اند. عرض دیوار دژ در پی به یك و نیم متر می رسد. حصار این قلعه تقریباً مربع شكل بوده و نظم هندسی خاصی بر معماری بنا حاكم است. در چهار گوشه بنا كه دایره ای شكل ساخته شده محل و جایگاه نگهبانی قلعه می باشد كه با همان مصالح گچ اندود شده است. در این بخش از بنا سوراخ هایی تعبیه گردیده كه برای دید نگهبان و حفاظت از ساكنان قلعه مورد استفاده قرار می گرفته است.
آثار ویرانه بناهای دیگری در شمال و شرق قلعه دیده می شود كه به نظر می رسد محل سكونت ساكنان شهر پنج برار باشد. در حاشیه غربی این مكان رودخانه پنج برار قرار دارد كه آثار آسیاب های فراوانی از دوره های گذشته تا عصر حاضر در كناره های آن به جای مانده است. قلعه فعلی متعلق به دوره اسلامی است اما پی بنا و شواهد موجود بر سطح زمین های پیرامون خصوصاً سفال های خشن با شاموت سنگریزه نشان می دهد كه در دوران مختلف تاریخی از سكونتگاه های منطقه بوده است.
