قلعه سب كه از جمله آثار دوره قاجاریه به حساب می‌آید، در استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، بخش سب و سوران و روستای سب قرار دارد.روستای سب كه نام قلعه برگرفته از آن است، در ۱۰ كیلومتری جنوب شرقی سوران و ۴۵ كیلومتری جنوب غربی شهرستان سراوان واقع است. سب در لغت نامه دهخدا به معنی محل چشمه ساران فراوان یاد شده است.در این قلعه تا سال ۱۳۴۴ طوایف باركزایی و میرمرادزهی در آن ساكن بودند و سپس متروكه شد. قلعه سب در دو طبقه ساخته شده بود و دیوار آن بیش از ۳۰ متر ارتفاع و حدود ۷ متر عرض دارد.قسمت شاه نشین با ارتفاع بیشتری، در بالای قلعه قرار گرفته و گفته می‌شود در حصار آن ۱۴ برج و در ارگ آن ۴ برج وجود داشته و در زمان جنگ از بین رفته است.
وجود درز انبساط در ساختمان اصلی قلعه و دسترسی به آب چاه در طبقه فوقانی و وجود لوله‌های سفالی هدایت‌كننده آب و مصالح به كار رفته در آن از قبیل خشت و كاه‌گل و چوب درخت خرما و درهای منبت‌كاری و شاه نشین از مشخصات ویژه این مجموعه است.این قلعه از زیباترین و سالم‌ترین قلاعی است كه از دوران اسلامی در استان سیستان و بلوچستان، باقی مانده است.قلعه سب روی صفحه‌ای سنگی یا صخره‌ای طبیعی و كم ارتفاع با مصالح عمدتا خشت خام و گل در بخش سب و سوران كه یكی از بخش‌های مهم شهـرستان مـرزی سـراوان می‌باشد، بنا شده.
معماری این بنا به گونه‌ای است كه با افزایش ارتفاع بنا از حجم آن كاسته می‌شود و این امر باعث ایستایی بیشتر بنا و جلوگیری از رانش دیوارهای قطور و مرتفع آن می‌شود. پهنای اصلی قلعه با ۲۳ متر ارتفاع به صورت مستطیل ۳۶ متر در ۲۵ متر مربع در دو طبقه ساخته شده است.معماران چیره دست محلی با بهره‌گیری از تجربه خود برای احداث قلعه، تخم گیاهی به نام «توتری» را با گِل مخلوط كرده و ملاطی چسبناك می‌ساختند كه وقتی خشك می‌شد، شدیدترین رگبارها و باران‌های فصلی بلوچستان نیز تـوانایی شستن آن را نداشت.
حصار قلعه سب با سه متر ارتفاع ۴۸ متر در ۷۴ متر مربع به شكل مستطیل دور تا دور قلعه را فراگرفته است. ورود به قلعه تنها از طریق پلكان جنوب شرقی آن امكان پذیر است.برای دسترسی ساكنان قلعه به آب شیرین، چاهی در دل صخره و حیاط مركزی آن حفر شده است. این قلعه در مجموع ۱۰ اتاق كوچك و بزرگ دارد كه در اطراف حیاط مركزی جای گرفته‌اند.قلعه سب در سال ۱۳۷۵ توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره ۱۷۵۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
قلعه ای به نام سیب
درباره وجه تسمیه این قلعه، عده ای معتقدند كه نام قلعه «سب» از نام روستای «سیب» گرفته شده‌است. سب به معنی چشمه زار است و چون در گذشته چشمه های زیادی در این منطقه جاری بوده، این منطقه را سب نامیده اند. هنوز هم اگر در میان اقوام ساكن در سیستان و بلوچستان پرس و جو كنید، اقوامی را می بینید كه با این نام شناخته می شوند.
قلعه سیب
خشت های پابرجا
اگر گذارتان به قلعه سیب بیفتد بناهای زیادی را در اطراف حیاط خواهید دید كه كاربری شان از سكونتگاه تا محل نگهداری حیوانات متفاوت است.
این قلعه از خشت خامی ساخته شده كه با ملاطی از تخم گیاه توتری محكم شده است. تیركش هایی هم كه در تمام قسمت‌های قلعه به چشم می خورد، علاوه بر استحكام بنا به دیده بان ها فضای كافی برای نظارت و مراقبت می داده اند. این تیركش‌ها در دیوارهای ضخیم، راه باریكی را به صورت كمانی طی می‌كنند تا برای قرار دادن لوله تفنگ و دید مناسب برای شلیك مناسب باشند و امنیت را هم برای تیراندازان تامین كنند.
راه دستیابی:
برای دیدن قلعه سیب باید به 50 كیلومتری شهرستان سراوان سفر كنید و سراغ بلندترین بنای خشتی ایران را در شهر سیب سوران بگیرید. این بنا از سال 1370 تحت نظر سازمان میراث فرهنگی است و به همین دلیل می توانید امیدوار باشید كه راهنمایان محلی شما را تا رسیدن به این بنا همراهی كنند.
قلعه سیب
