شمس العماره عمارتی باشكوه در كاخ گلستان تهران می باشد كه یكی از بناهای مرتفع و مشخص و جالب تهران قدیم است. تهران به عنوان پایتخت ایران جاهای دیدنی ،جاذبه های تاریخی و گردشگری فراوانی دارد كه در بین آنها دیدار از شمس العماره را نباید از دست داد . گویا ناصرالدین شاه قبل از سفر اروپا بر اثر دیدن تصاویر بناها و آسمان خراشهای كشورهای غربی تمایل پیدا می كند بنای مرتفعی نظیر بناهای فرنگستان در پایتخت ممالك محروسه خود ایجاد نماید تا از بالای آن خود و زنانش بتوانند منظره شهر تهران و دورنمای اطراف را تماشا كنند . شاه در حدود سال ۱۲۸۲ ه.ق این قصد خود را با دوستعلی خان نظام الدوله معیرالممالك در میان می نهد و او را برای ساختن چنین بنائی در سمت شرقی ارگ سلطنتی مامور می كند. جاهای دیدنی تهران با گذشته و تاریخ دیرینه خود گویای فرهنگ غنی و كهنی است كه در ایران باستان بوده است.
معیرالممالك بزودی بوسیله استادان و معماران ماهر آن زمان مانند علی محمد كاشی طرح عمارت را ریخته و پی كنی آنرا شروع می كند. ساختمان آن پس از دو سال یعنی در سال ۱۲۸۴ ه.ق بپایان می رسد و آنرا شمس العماره نامیده تاریخ بنایش را بحساب جمل “كاخ شاهنشاه” می یابند.شمس العماره هم از نظر نقشه و شكل ظاهری و هم از نظر آرایش داخلی یكی از بناهای تاریخی و زیبا و جالب تهران است و آینه كاریها و نقاشیها و گچ بریهای ازاره ها و دیوارها و سقف های آن از حیث نمایش شیوه های مختلف و متنوع تزئینات داخلی بناها در ایران بی نظیر است.
لازم به ذكر است این بنای در پنج طبقه و با سرمایه معیرالممالك ساخته شد و مخارج آن از هر جهت با اثاثه و فرش و غیره به چهل هزار تومان بالغ گردید .
معماری بنای شمس العماره
در عمارت شمس العماره هنرهای تزیینی زیادی به كار رفته است. آینه كاری های زیبایی در داخل آن دیده می شوند كه گردشگران از دیدنشان سیر نخواهند شد. همچنین گچبری های ازاره، دیوارها و سقف های این كاخ كه زیر نظر استادان كار شده بود، از جمله هنرهای تزیینی بسیار زیبایی است كه در ایران و در شهر تهران می توانید بیابید. این عمارت دارای نقاشی های متفاوت و شگفت انگیزی نیز می باشد.در نمای بیرون و در بین دو برج، ساعتی وجود دارد كه گفته می شود اولین ساعت وارد شده به ایران بوده است.
ورودی اصلی عمارت شمس العماره در سمت غرب كاخ گلستان می باشد كه در كنار دیوار ارگ شهر ساخته شده است.ایوان و تالار شاه نشین را می توانید در طبقه اول مشاهده نمایید. اتاق هایی در دو طرف تعبیه شده و دیوارها با آینه كاری تزیین گشته اند. معمولا از این طبقه برای مراسم تشریفاتی و رسمی استفاده می شده است.شاه نشین كه رو به حیاط است، ایوان بزرگی می باشد كه دید خوبی از روبرو كه به جای باغچه كنونی، حوضچه بزرگی بوده، دارد.
بالاتر كه بروید، اتاق های مختلف و راهروهایی وجود دارند كه بیشتر در موارد موقت كاربرد داشته اند. برای مثال برای تفریحات روزانه، صرف عصرانه و … به این عمارت می آمدند و به طور كل كاربرد سكونت دائم نداشته است.به جز طبقه آخر، در طبقات بالاتر دو اتاق در كنار هم وجود دارند. یكی از آن ها محل تردد بوده و پله های دسترسی در آن اتاق ساخته شده است. اتاق دیگر نیز توسط پنجره و در به ایوان و پشت بام دسترسی داشته است.كلاه فرنگی، بخشی از عمارت شمس العماره است كه با رسیدن به طبقه آخر به آن می رسیم. این طبقه دارای حفاظ های چوبی محكمی است و تزیینات نقاشی، مشبك، آینه كاری و … در آن دیده می شود.بعضی اعتقاد دارند كه این كاخ، اولین بنایی بوده كه در آن فلز كار شده است. ستون های طبقات بالایی از چدن استفاده شده است و تزیینات هنری را در تمام نقاط ساختمان می توانید مشاهده نمایید.
نحوه دسترسی به عمارت شمس العماره
همانطور كه گفته شد این عمارت در مجموعه كاخ گلستان و در بخش شرقی آن قرار گرفته است. برای اینكه به این جا بروید راه های متفاوتی پیش رویتان است.می توانید توسط متروی تهران و سوار شدن به خط ۱، در ایستگاه ۱۵ خرداد پیاده شوید و به سمت شرق پیاده روی كنید تا به خیابان داور برسید. به سمت چپ و داخل این خیابان بشوید و كاخ گلستان را پیش رویتان خواهید دید.
اتوبوس های پایانه میدان امام خمینی و قورخانه نیز خط هایی به این مسیر دارند.
در حال حاضر شما می توانید همه روزه از كاخ گلستان و عمارت شمس العماره بازدید نمایید.
ساعات بازدید از این مجموعه در نیمه اول سال (بهار و تابستان): ۹ صبح تا ۱۷:۳۰
ساعات بازدید از این مجموعه در نیمه دوم سال (پاییز و زمستان): ۹ صبح تا ۱۶:۳۰
شما می توانید در موزه های شمس العماره، عمارت بادگیر، عكسخانه و مردم شناسی عكاسی كنید. البته عكاسی در این محوطه ها بدون استفاده از فلش و سه پایه دوربین مجاز است.
برای اطلاعات بیشتر می توانید با روابط عمومی مجموعه كاخ گلستان ارتباط برقرار نمایید:۳۸- ۳۳۱۱۳۳۳۵
آدرس پستی: میدان پانزده خرداد، كاخ گلستان، جنب موزه مردم شناسی، طبقه همكف، روابط عمومی
