شهر رودان ( دهبارز )

شهر رودان ( دهبارز ) در فاصله ۱۰۰ كیلومتری بندرعباس قراردارد. شهر رودان مركز شهرستان رودان در ۲۷ درجه و ۲۷ دقیقه عرض شمالی و ۵۷ درجه و ۱۱ دقیقه طول شرقی واقع شده‌ و ارتفاع آن ازسطح دریا حدود ۱۹۰ متر است. شهرستان رودان از شمال به حاجی آباد، از شمال شرقی به فاریاب (گلاشكرد)، از شرق به كهنوج و منوجان، از جنوب شرقی و جنوب به میناب و از غرب به بندرعباس محدود می‌شود.رودان در قدیم به نام «رودكان» معروف بوده و وجه تسمیه آن، وجود رودخانه‌های متعدد و پرآب است. آب و هوای این منطقه گرم وخشك است و زمستانی معتدل و تابستانی گرم دارد. شهر رودان یا دهبارز با ۷۰۲۳۹ نفر جمعیت پس از بندرعباس و میناب سومین شهر پر جمعیت استان است.

شهرستان رودان از نظر توپو گرافی و عوارض جغرافیایی از دو قسمت جلگه ای و كوهستانی تشكیل شده است. قسمت جلگه ای و هموار كه بیشتر مناطق مركزی و جنوبی را در بر می گیرد. اراضی این منطقه غالباً مسطح و بین ۱۵۰ تا ۷۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارند. رودهای جغین و رودان شعبات اصلی رودخانه میناب از مركز رودان گذشته و اراضی جلگه و دشت را آبیاری و بسترهای رسوبی و آبرفتی زیادی را ایجاد نموده كه موجب گسترش كشاورزی منطقه گردیده است. ناحیه كوهستانی با ارتفاعات قابل توجه در شمال و غرب و شرق كه همانند دیواری شهرستان را احاطه كرده است. بلندی های این ناحیه دنباله كوه های فارس جنوبی و كوه های پراكنده مركزی است.

شهرستان رودان دارای اقلیم بسیار گرم و خشك می باشد. به همین دلیل میانگین درجه حرارت سالیانه در این شهرستان، بالاترین درجه را در سطح شهرستان های استان نشان می دهد. به دلیل خشكی هوا، میزان رطوبت نسبی این شهرستان در بین سایر شهرستان ها كمترین درصد را داراست میانگین بارش سالانه در این شهرستان ۲۵۰ میلی متر و متوسط دمای آن از ۲۷ تا ۲۸ درجه سانتی گراد در تغییر است.

شهرستان رودان با بار جمعیتی خود و جوانان جویای كار خارج از بخش كشاورزی به شدت آسیب دیده از كاهش نزولات جوی در سال های اخیر، نیاز به تامین زمینه شغلی دارد. احداث صنایع كار بر یكی از راه حل های دراز مدت كاهش این مشكلات است كه مسلماً جا نمایی بسیاری از این صنایع باید در محل های خاص و طبق ضوابط و مقررات صورت گیرد كه در محل های ویژه به عنوان شهرك یا ناحیه صنعتی تدارك دیده شده است.از مهم ترین انگیزه های ایجاد نواحی و شهرك های صنعتی در شهرستان رودان می توان به رشد صنعتی و حمایت از تولید با كاهش هزینه های اولیه، شناخت و انتقال صنایع مزاحم شهری و آلاینده محیط زیست و ایجاد صنایع تبدیلی كشاورزی برای حمایت از گستره بزرگ كشاورزی و باغ داری شهرستان اشاره كرد.هدایت واحدهای جدید التاسیس و همچنین واحدهای در حال فعالیت برای استقرار در این فضای جغرافیایی از پراكنش ناسازگار در منطقه جلوگیری كرده و خود عاملی برای جذب سرمایه، اشتغال، جمعیت، نیروی انسانی متخصص و كنترل آلودگی های محیط زیست خواهد بود.

حیات وحش

وجود ارتفاعات و تپه ماهورهای شهرستان رودان شرایط زیستگاهی مناسبی ر ا برای زیست گونه های مختلف فراهم ساخته است. مهمترین حیات وحش منطقه خرس سیاه، پلنگ، جبیر، كل و بز و قوچ و میش، شغال، كفتار، گربه وحشی، گراز، انواع خفاش، خرگوش ، تشی و روباه معمولی از مهم ترین پستانداران منطقه می باشد.خرس سیاه آسیایی به عنوان یكی از كمیاب ترین و آسیب پذیر ترین گونه ها در ایران و حتی دنیا ، از گونه های مهم پستانداران استان هرمزگان به شمار می رود كه از نظر اهمیت بعد از یوز پلنگ در رتبه دوم قرار دارد . این حیوان از جمله پستانداران مورد حمایت و جزء گونه های در معرض خطر انقراض است كه تنها در بخش هایی از شرق استان دیده شده است . منطقه رودان یكی از زیستگاه های مهم و با اهمیت خرس سیاه در استان است . در چند سال گذشته این گونه با ارزش به كرات توسط دامداران محلی دیده شده است. خرس ها معمولاً در غارها و یا سوراخ هایی كه بر اثر تخریب و روی هم قرار گرفتن سنگ های بزرگ به وجود می آید زندگی می كنند.هوبره از پرندگان در معرض خطر انقراض، انواع اردك حواصیل و بسیاری دیگر از پرندگان به صورت مهاجر در فصل پاییز و زمستان در شهرستان دیده می شوند. تیهو و كبك پرندگان غالب منطقه كه در تمام فصول سال به وفور در تمام منطقه یافت می شوند. علاوه برآن پرندگانی نظیر هدهد، كبوتر چاهی ، بلبل خرما ، دیدومك، چكاوك كاكلی، شبگرد دشتی، لیكو، زنبور خور معمولی، شاه بوف، زنبور خورها ، سسك ها ، سنگ چشم ها در این منطقه دیده شده است.

مزیت‌های اقتصادی

وجود رودخانه‌های دائمی وآب شیرین متعدد، ذخایر به نسبت عظیم آب‌های زیرزمینی و دشت‌ها و جلگه‌های آبرفتی، خاك حاصلخیز و علاقه مردم به كشاورزی، همه و همه باعث شده كشاورزی دراین منطقه رشد وتوسعه زیادی داشته‌است. مهمترین محصولات كشاورزی رودان شامل خرما، مركبات، صیفی جات و غلات است. لیمو ترش، پرتقال و نارنگی از مركبات با ارزش این شهرستان و گوجه فرنگی، خیارسبز، هندوانه، پیاز، بادمجان و انواع سبزی‌ها از مهمترین صیفی جات منطقه هستند. وجود كارخانه‌های تولید لبنیات، سردخانه و بسته بندی محصولات كشاورزی از دیگر مزیت‌های اقتصادی منطقه‌است. وجود دانشگاه آزاد اسلامی رودان كه افزایش دانش آموختگان و ورود دانشجویان شهرستان های دیگر برای تحصیل به این شهرستان را سبب شده است، می تواند مزیت دیگری باشد.

صنایع دستی

سفالگری : این صنعت دستی حرفهای مردانه‌است و انواع ظروف سفالی شامل ظرف آبخوری «جهله»، ظرف نگهداری خرما «گراشی» كوزه، آفتابه گلی، لیوان آبخوری، «برنگ» و… را با چرخ‌های سفالگری می‌سازند.

حصیربافی : حصیر بشتر توسط زنان و دختران منطقه بافته می‌شود. مواد اولیه آن، برگ خرما و ضایعات درخت خرما است كه پس از تبدیل به نوارهای باریك، مدتی آن را در آفتاب قرار می‌دهند تا نرم شود. آن گاه محصولاتی مانند زیانداز «تك»، سینی بزرگ وگرد «سپ»، سبد دردار «كنتله»، درپوش كوزه «سرجهله»، قفس حصیری، بادبزن و… می‌سازند.

شك بافی: شك به وسیله نوعی هاون چوبی، چند قرقره مخصوص كه به قالب معروف است و یك بالش كوچك پارچه‌ای تهیه می‌شود. بالش را روی هاون چوبی گذاشته وبا دست می‌بافند. برای تزئین لبه آستین، دوریقه، جلوسینه، لبه دامن، لباس‌های زنانه، اطراف مقنعه و سجاده نماز از آن استفاده می‌شود.

خوس دوزی: از انواع سوزن دوزی است كه نوارهای نقره‌ای باریك روی پارچه توری ریز بافت دوخته می‌شود و برای ترئین مقنعه، دستارو… به كارمی رود.

بادله دوزی:بادله دوزی یا تلی بافی ازبافتن چند نوع زری به یكدیگر شكل می‌گیرد. ازبادله‌ای كه به كمك نوارهایی به پهنای ۱۵ سانتی متر تولید می‌شود، برای تزئین لبه شلوارهای زنانه استفاده می‌شود.

سوزن دوزی:پس ازانتخاب پارچه مناسب در قطع و اندازه‌های مختلف، طرح كلی سوزن دوزی را روی آن دوخته و سپس به پركردن فواصلی كه در طرح مشخص شده‌است می‌پردازند.

غذاهای محلی

به دلیل شرایط خاص آب وهوایی و خصوصیات اقلیمی، غذاهای محلی رودان بسیار متنوع است.

غذاهایی كه با گوشت درست می‌كنند (گوشت مرغ، ماهی، گوسفند ومیگو):قلیه ماهی، ماهی برشته، مهیاوه، سوراغ، هواری، كاتخ (آبگوشت) قبولی، دوپیازه، هوگرمو، كباب آردی، نیمرو، هوجشن، دالك گندم، قلیه بادمجان، خورش سبزی، فسنجان، دم كش ماهی، تاس كباب، كوكوماهی، كتلت، كوفته و…

غذاهایی كه از حبوبات وخرما درست می‌كنند: رنگینه، چنگال، كلمبا، مقلك، جلابی، كنگ شانه زده، كنگ سه روزه، اشكوته، كنگ جوشانده، خرماشیره، خرمالكی، خرما مالیده، كپنگ، سیسوك، جازگ، آش گندم.

شیرینی:رنگینه، حلوا شیره، حلوا تخم مرغ، حلواسورای، فرنی، كدلمه، مالوكی، نان خرمایی، كلوچه بلوچی، ترك، حلوا برع، انگشت پیچ، شله زرد، نان پنجره‌ای، لكی ماست

نان:نان دستی، نان تاوه‌ای، نان بالا تاوه، نان تنوری، نان دارچوبه‌ای، نان سوراغ، نان كولوكو، نان فطیر، نان مشته، نان كرسك، نان ریته، نان تیمشی، نان جراده، نان كماچ، نان تیقنی و…

ترشی:ترشی انبه دررودان بسیار متداول است وبه دو صورت ترشی انبه چغاله یا انبه نارس سالم تهیه می‌شود. دیگر ترشی‌های رودان شامل ترشی لیمو، پیاز، سیر، كلم، پوزیلگ (سپستون)ومخلوط است.

مربا:مربای انبه، مربای نارنج، مربای هویج، مربای لیمو، مربای خرما و… متداول است. یكی از بهترین مرباهایی كه به تنهایی خورده می‌شود، مربای خرما یا كنگ شانه زده‌است.

جاذبه های گردشگری

روستای برنطین

موقعیت روستای برنطین ازتوابع شهرستان رودان است كه با حدود هشت هزار نفر جمعیت در قسمت جنوبی شهرستان رودان قرار دارد . این روستا از مركز شهرستان حدود سی و پنج كیلومتر فاصله دارد. این روستای سرسبز كه شغل اكثر مردم ان باغداری وكشاورزی است خاك حاصلخیزی دارد . در این روستا بخاطر شرایط آب و هوا مركباتی ماند: لیمو ترش پرتقال لیموشیرین نارنگی نارنج وگریپ فروت كاشت میشود. همچنین صیفی جاتی مانند: گوجه , خیار ,پیاز , فلفل , بادمجان, لوبیا ازدیگرمحصولات این روستا هستند. دراین روستا همچنین انواع خرما مانند: نگار, خنوزی (خنزی یاخنیزی) , كریته , مرداسنگ , هلیلی , انواع خواروك (خارك) , شكری , آلمهتری (آلنتری) , شاهونی یاشاهانی, نباتی, مضافتی و …. برداشت می شود. در این روستا درختان گرمسیری خودرو مانند كنار(konaar), كهور(kahoor) , گز یا شه گز (gaz) ,كرت (karat), و.. وجود دارد. این درختان نیاز به آبیاری دائم ندارند و فاصله بین آخرین بارندگی و اولین بارندگی سال را تحمل میكنند. دراین روستا مكان های زیارتی مانند امام زاده سید امیر و زیارت شی بختیار (شیخ بختیار) وجود دارد . ازمكان های تفریحی این روستا میتوان به “دورودخانه” وكوههای اطراف آن اشاره كرد كه محل تلاقی دو رودخانه ی دهبارز و جغین-برنطین است. كاریزا هم از مكانهای خوب جهت تفریح وچیدن میوه ی كنار است این مكان در ابتدای روستا وجاده ی آن كنار پست برق میباشد. همچنین كوه گاپارا(gaapaaraa) مكان مناسبی برای كوهنوردی وتفریح میباشد.

آبشار كرون

آبشار كرون در موقعیت جغرافیایی E5710 و N2735 در نزدیكی شهرستان رودان در استان هرمزگان واقع است. رودان در قدیم به نام «رودكان» معروف بوده و وجه تسمیه آن، وجود رودخانه‌های متعدد و پرآب است. آب و هوای این منطقه گرم وخشك است و زمستانی معتدل و تابستانی گرم دارد. این منطقه یكی از مهمترین اماكن گردشگری شهرستان رودان به شمار می‌آید. پوشش گیاهی در این منطقه تابع شرایط آب و هوایی است و مهمترین پوشش این منطقه خرما و مركباتی از قبیل لیمو و پرتقال می باشد كه جلگه ها و دشت های وسیعی را دربرگرفته است. رودخانه رودان از ارتفاعات شرقی و جنوبی زیارت علی از جمله بادفشان، سرچشمه گرفته و از مهمترین عوامل اقلیمی موثر بر طبیعت این منطقه به حساب می آید.

پل رودخانه آبنما

از دیگر مناطق گردشگری رودان پل رودخانه آبنما پلی ساخته دست بشر امروزی و رودخانه زلالی كه از زیر آن جاری می‌باشد، این مكان در ۱۲ كیلومتری شمال شهرستان رودان واقع است.

نازدشت

نازدشت در فاصله ۶۵ كیلومتری شمال شهرستان رودان ودر همسایگی استان كرمان باغهای زیبای ناز دشت چلو خاصی را به منطقه داده‌است. خاندان پهلوی در این مكان اقدام به ساختن كاخ عظیمی نموده‌اند، باغ ناز دشت جهت شادابی نیاز به توجه بیشتر مسئولین دارد، كلكسیونی از انواع مركبات و ارقام مرغوب پرتقال, نارنگی و گریپ فروت از جمله محصولات باغ زیبای نازدشت می‌باشد.

كهنوج بالا

كهنوج بالا كمی پایین تر از پل زیبای آبنما منطقه‌ای به نام فوق با داشتن قنات‌های جاری از آب زلال و باغهای انبه و لیموترش، گردشگاه زیبایی از بوجود آورده‌است. به یقین تفرج در رودان بدون ماندن در كهنوج بالا خالی از لطف وصفا می‌باشد. (این منطقه تقریبا خشك شده و امروزه قابل مقایسه با گذشته نیست)

منطقه گردشگری فربوری

فربوری به طور حتم یكی از بهترین گردشگاههای رودان محسوب می‌شود ایجاد باغات بسیاری دل انگیز با آب چشمه ودر دل كوه زیبای خیال انگیزی به این منطقه كه در فاصله ۲۱كیلومتری شرق شهر رودان (دِهبارز) واقع شده‌است. وجود آبشارهای زیبا از جمله دیدنیهای فربوری می‌باشد.

باغ‌های زیبا و سر سبز شهر رودان واقع در بخش مركزی از توابع شهرستان رودان در استان هرمزگان و یكی از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است.

آثار تاریخی

سنگ نوشته‌های بادافشان

در منطقه‌ای به همین نام در فاصله ۲۵ كیلومتری شمال رودان، روی سنگ‌های ستبر كلماتی به خط میخی و نقاشی‌هایی بدیع وجود دارد كه قدمت آن‌ها به دوران ایلامی و آشوری می‌رسد.

قلعه كمیز

در فاصله ۱۲ كیلومتری شرق رودان، قلعه‌ای كه نشان هویت و پایمردی مردم این سامان است، نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌كند. درقدیم چون اغلب نقاط رودان را آب فرا گرفته بوده، مردم در این قلعه مستحكم سكونت داشته‌اند.

تم مارو (تپه خیرآباد)

درنزدیكی قلعه كمیز، به نام تم مارو وجود دارد كه درگذشته محل دفن مردگان واشیای گران‌قیمت بوده‌است. در این مكان آثار ارزشمندی از جمله جمجمه‌ای جراحی شده در سه هزار سال قبل از میلاد به دست آمده‌است. گفته می‌شود درنام این تپه از مار استفاده شده تا مردم جرات نزدیك شدن به آنجا را نداشته باشند.

قلعه دختران

این قلعه در فاصله ۵ كیلومتری شمال رودان و در منتهی‌الیه جنوبی كوه گرم قرار دارد كه در حال حاضر به ویرانه‌ای تبدیل شده‌است. وجود سنگرهای سنگی متعدد در اطراف قلعه و غاری درپایین آن، حكایت از دقت و توجه خاص ساكنان قلعه به امنیت پناهگاهشان دارد.

زیارتگاه امامزاده سید سلطان محمد

براساس اسناد تاریخی نسب شریف امامزاده سیدسلطان محمد، به امام موسی بن جعفر (ع) می‌رسد. بقعه این امامزاده در روستای زیارت پیرچوگان در فاصله ۴۵ كیلومتری رودان قرار دارد؛ كه یك مكان گردشگری مذهبی می‌باشد و سالانه صدها هزار گردشگر وارد این روستا می‌شوند. در ماه محرم به خصوص روز تاسوعا و عاشوراو اربعین حسینی و ایام عید نوروز بیشترین گردشگر وارد این روستا می‌شوندو در سال ۱۳۹۱ یكی از ۱۰ نقطه برتر گردشگری كشور اعلام شد.

كوه زندان

مكان بسیار صعب العبوری است كه گویا در قدیم مخصوص زندانیان سیاسی بوده‌است. برای رسیدن به آن باید از راه‌های باریك بدنه كوه رد شد. مسیر عبور از تونل باریك و تاریكی كه به صورت هلالی در بدنه كوه حفرشده به گونه‌ای است كه با اندك غفلتی امكان سقوط به اعماق دره وجود دارد. بعد از این تونل، شكاف غار قرار دارد كه پس از عبور از آنجا می‌توان وارد قلعه شد. ۱۲ اتاق در بدنه كوه زندان حفر شده‌است.

امامزاده شاه قطب‌الدین حیدر

نسب این امامزاده براساس شجره نامه مستند به امام حسن مجتبی (ع) می‌رسد كه در بخش جنوبی رودان در باغات محله سنگی قرار دارد.

سایر آثار تاریخی و بقاع متبركه رودان عبارتند از:

روستای نمونه گردشگری زیارت سید محمد (پیرچوگان)، پل آبنما، قلعه بیژن، قلعه مهران شمیلو، تم سیدی، قلعه برنطین، قلعه جغین و رودخانه، قبرستان گبرها، تپه خودروگان، تپه پالور، جلگه موری، قدمگاه حضرت ابوالفضل، حضرت امیر، باغ و كاخ شاه نازدشت، قنات كهنوج بالا، كلات كهنه، امامزاده جلال الدین، امامزاده سیدامیربن سلیمان، سایر زیارتگاه‌ها شامل: زیارتعلی، پیرسركوه در بخش رودخانه و…