پارك ملی به منطقه ای می گویند كه از منابع طبیعی، از جمله جنگل، مرتع، بیشههای طبیعی، دشت، رودخانه، دریاچه و كوهستان كه نمایانگر نمونههای برجستهای از مظاهر طبیعی باشد تشكیل شده است . دولتها به منظور حفظ همیشگی وضعیت زیستبوم و همچنین ایجاد محیط مناسب برای تكثیر و پرورش جانوران وحشی و رشد گیاهان در خطر انقراض و برای جلوگیری از دخالتهای مخرب انسانی، این مناطق را تحت حفاظت قرار میدهند.در این پاركها كه ذخایری از زمین های طبیعی، نیمه طبیعی یا توسعه یافته را شامل می شود و به همین دلیل از آن محافظت می شود. پارك های ملی یك ایده داشته و آن هم حفاظت از طبیعت وحشی برای نسل های بعدی به عنوان غرور ملی است.

اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و كمیسیون جهانی حفاظت از حوزه های آن از پارك ملی به عنوان نوع دوم منطقه حفاظت شده یاد می كند.كشور ایالات متحده آمریكا اولین پارك عمومی یا زمین های سرگرم كننده برای استفاده توسط مردم را با نام پارك ملی یلوستون در سال ۱۸۷۲ افتتاح كرد.البته در قانون این مكان به عنوان پارك ملی نامگذاری نشده، اما همیشه از آن به عنوان یك پارك ملی یاد می شود و از این پارك به من عنوان قدیمی ترین و اولین پارك ملی در جهان یاد می شود.

تعریف پارك ملی
معرفی پارك ملی بر اساس تعریفی كه در سال ۱۹۶۹ توسط اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت برای معرفی و تعریف پارك ملی بیان شد، می توان گفت یك یا چند اكوسیستم كه توسط انسان در آن تغییری به وجود نیامده و جایی است كه گونه های گیاهی و حیوانی می توانند از آن استفاده كرده و در واقع مكان های ژئومورفولوژیكی و زیستگاه این موجودات بوده و دارای منظره طبیعی و زیبای نیز هست را پارك ملی می گویند.بر اساس این تعریف، بازدید كنندگان از پارك ملی مجاز خواهد بود تا در شرایط خاص برای اهداف چون الهام بخشی، آموزشی، تفریحی و فرهنگی از این پارك استفاده كرده و وارد آن شوند.
بر اساس این تعریف است كه در نقاط مختلف جهان شاهد افتتاح پارك های ملی مختلفی هستیم كشورهای گوناگون برای اهداف مختلف از پارك های ملی استفاده می كنند. در ادامه نگاهی به تاثیرات پارك های ملی خواهم انداخت و بیان می كنیم كه این دسته از پارك ها چه اثرات مثبتی برای جامعه و كشور دارند.

تاثیرات مثبت پارك ملی
اگر نگاهی به تاثیرات مثبت پارك های ملی بیاندازیم، باید گفت كه این پارك ها از چند منظر دارای مزایای فوق العاده ای هستند. در ادامه شما را با این مزایا آشنا كرده و در رابطه با هر یك صحبت خواهیم كرد.
اثرات اقتصادی پارك ملی
از نظر صنعت گردشگری، كشورها به چندین دسته تقسیم می شوند. برخی از این كشورها به دلیل ساخت بخش های مختلف تفریحی از نظر گردشگری حائز اهمیت هستند.به عنوان مثال، كشور امارات متحده عربی به دلیل ساخت مكان های تفریحی مختلف توانسته در سال های اخیر گردشگران بسیار زیادی را جذب خود كند.از سوی دیگر برخی از كشورها با داشتن جاذبه های تاریخی به این هدف دست پیدا می كنند. به عنوان مثال شما می توانید در كشور ایران یا هند جاذبه های تاریخی مختلفی را مشاهده كنید.
دسته دیگری از كشورهایی كه دارای صنعت گردشگری هستند شامل كشورهایی می شوند كه در حوزه طبیعت دارای شرایط فوق العاده ای بوده و به همین دلیل گردشگران بسیار زیادی برای تماشای طبیعت این كشورها به آنجا سفر می كنند.برای مثال می توانیم كشور كاستاریكا را نام ببریم. این كشورها كه دارای چنین شرایطی هستند، از پارك های ملی برای جذب بیشتر گردشگر استفاده می كنند و تاثیرات بزرگی بر روی اقتصاد خود با كمك جذب گردشگر از طریق پارك ملی می گذارند.
باید به این نكته توجه داشت كه تمامی كشورها می توانند با ایجاد پارك ملی برای كسب درآمد و جذب گردشگر از این طریق استفاده كنند. نكته بسیار مهم مدیریت حرفه ای است كه برای جذب گردشگر صورت می گیرد.

حفاظت از محیط زیست و گونه های جانوری
یكی دیگر از ویژگی های بسیار مهم و مزایای فوق العاده ایجاد و تاسیس پارك ملی حفاظت از گونه های جانوری و گیاهی مختلف و به صورت كلی حفاظت از محیط زیست است. متاسفانه با توجه به رشد و گسترش شهرها شاهد از بین رفتن گونه های جانوری و گیاهی مختلفی در اقصی نقاط جهان هستیم.برای حل این مشكل می توان با تاسیس پارك های ملی، فضایی را به وجود آورد تا گونه های جانوری و گیاهی مختلف بتوانند در یك فضای مناسب اكوسیستم طبیعی خود را تشكیل داده و ادامه حیات دهند.
اشتغال زایی
مزیت دیگری كه پارك های ملی در اختیار افراد می دهند، در حوزه اشتغال زایی است. در واقع برای این كه یك پارك ملی به كار خود ادامه دهد، لازم است تا افراد مختلفی دست در دست هم دهند.از جنگلبان و حافظ محیط زیست گرفته تا مدیران و كارمندان مختلف همه در كنار هم باید برای نگهداری و حفظ پارك ملی تلاش كنند.همین موضوع سبب می شود تا شاهد گردش اقتصادی بیشتری باشیم و خانواده های مختلف بتوانند از این طریق كسب درآمد كنند.به هر میزانی كه تعداد پارك ملی در یك كشور افزایش پیدا كند، به همان اندازه می توان شاهد اشتغال زایی و استفاده از نیروی كار جوان در نقاط مختلف كشور باشیم.

معرفی پارك های ملی در ایران
شما می توانید در شهرهای مختلف ایران پارك های ملی گوناگونی را مشاهده كنید. بررسی و معرفی هر یك از این پارك های ملی نیاز به مطلب جداگانه دارد، اما اگر بخواهیم به صورت كلی از این پارك ها نام ببریم و در رابطه با مساحت آن صحبت كنیم، می توانیم از طریق جدول زیر اطلاعات كافی را به شما داده و به صورت كلی پارك های ملی كشور را نام ببریم.
نام |
استان |
مساحت به هكتار |
ارسباران |
آذربایجان شرقی |
۸٬۹۲۳ |
بختگان |
فارس |
۱۷۵٬۴۰۹ |
بمو |
فارس |
۴٬۸۲۱۱ |
بوجاق |
گیلان |
۳٬۴۷۷ |
پابند |
مازندران |
۲۷٬۷۱۷ |
تندوره |
خراسان رضوی |
۳۵٬۵۴۲ |
تنگ صیاد |
چهارمحال و بختیاری |
۴٬۳۷۲ |
توران |
سمنان |
۱۰۱٬۰۷۳ |
خبر |
كرمان |
۱۴۹٬۹۸۲ |
خجیر |
تهران |
۱۰٬۶۹۲ |
دریاچه ارومیه |
آذربایجان غربی و شرقی |
۵۴۱٬۳۱۵ |
دز |
خوزستان |
۴٬۱۱۸ |
دنا |
كهگیلویه و بویر احمد |
۲۵٬۸۳۹ |
دیر نخیلو |
بوشهر |
۲۰٬۴۳۴ |
ساریگل |
خراسان شمالی |
۷٬۰۳۸ |
سالوك |
خراسان شمالی |
۸٬۲۳۱ |
سرخهحصار |
تهران |
۸٬۶۹۴ |
سیاهكوه |
یزد |
۷۸٬۳۳۴ |
ضامن آهو |
خراسان شمالی |
۱۵٬۲۷۳ |
قطرویه |
فارس |
۳۱٬۷۵۵ |
قمیشلو |
اصفهان |
۲۹٬۸۸۶ |
كرخه |
خوزستان |
۷٬۴۷۶ |
كلاه قاضی |
اصفهان |
۴۷٬۲۶۲ |
كنتال |
آذربایجان شرقی |
۶٬۹۹۱ |
كویر |
سمنان |
۴۴۲٬۲۱۲ |
كیاسر |
مازندران |
۹٬۲۶۵ |
گلستان |
گلستان |
۹۰٬۹۶۰ |
لار |
تهران |
۳۵٬۷۶۵ |
موته |
اصفهان |
۳۲٬۵۷۲ |
نایبند |
بوشهر |
۴۷٬۷۵۹ |
پارك های موجود در ایران به چهار دسته مختلف تقسیم می شوند. این چهار دسته كلی عبارتند از:
پارك های ملی و پناهگاه های حیات وحش
پارك های ملی و منطقه حفاظت شده
پارك های ملی، منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش
پارك های ملی و ذخیره گاه زیست كره
هر یك از این چهار دسته بندی دارای شرایط خاصی بودند و پارك های ملی با توجه به ویژگی های شان به این چهار گروه كلی تفكیك می شوند.





