ریپورتاژ آگهی
زندگی نامه عطار نیشابوری وجزییات قتل وی

زندگی نامه عطار نیشابوری وجزییات قتل وی

زندگی نامه عطار نیشابوری وجزییات قتل وی را در این مطلب آورده ایم تا به مناسب روز بزرگداشت عطار نیشابوری كه مصادف با ۲۵ فروردین ماه است با این شاعر وعارف بزرگ بیشتر آشنا شویم
  • 1400/12/29
  • استان : خراسان رضوي
  • شهر : نيشابور
  • دسته : اخبار گردشگری
آدرس : استان خراسان رضوی,نیشابور
تلفن : 66059000-021

زندگی نامه عطار نیشابوری وجزییات قتل وی را در این مطلب آورده ایم تا به مناسب روز بزرگداشت عطار نیشابوری كه مصادف با ۲۵ فروردین ماه است با این شاعر وعارف بزرگ بیشتر آشنا شویم .فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری مشهور به عطار نیشابوری یكی از شعرا و عارفان نام آور ایران و نویسنده آثار ارزشمندی چون منطق الطیر، مختارنامه و… است. به پاس بزرگداشت شاعر و عارف بزرگ ایران زمین عطار نیشابوری، روز ۲۵ فروردین در تقویم ایران روز ملی عطار است كه هرساله در نیشابور برنامه های عطارشناسی برگزار می شود.

زندگی نامه عطار نیشابوری وجزییات قتل وی-ds7qQlpyX1

فریدالدین ابو حامد محمد بن ابوبكر ابراهیم بن اسحاق عطار نیشابوری، یكی از شعرا و عارفان نام آور ایران در اواخر قرن ششم و اویل قرن هفتم هجری قمری است. بنا به روایات برای پدر عطار نام هایی چون محمود، ابراهیم بن اسحاق ، یوسف ذكر شده است. در كدكن زیارتگاهی است به نام «پیرِ زِرًوَند» كه مورد احترام اهالی است و اهالی بر این باورند كه این مزارِ «شیخ ابراهیم» پدر عطار است.

ولادت

در تاریخ سال ولادت عطار اختلاف است. برخی سال ولادت او را ۵۱۳ و بعضی سال ولادتش را ۵۳۷ هجری.ق، می دانند. مكان ولادت عطار قریه كدكن یا شادیاخ كه در آن زمان از توابع شهر نیشابور بوده، می باشد. كودكی عطار با طغیان غزها همراه شد و او در كودكی شكنجه ها، تجاوزها، خرابی ها، مرگ و درد و وحشت را اطراف خود مشاهده نمود. چند سال بعد، پس از فروكش فتنهٔ غز، عطار در مكتب مشغول آموختن شد. او داروسازی و داروشناسی را از پدرش آموخت و با علوم مختلفی مانند قرآن، حدیث، فقه، تفسیر، طب، نجوم و كلام آشنایی داشت.

شغل

پدر عطار به شغل دارو فروشی یا همان عطاری مشغول بوده است، فریدالدین بعد از پدر همان پیشه او یعنی عطاری را در پیش می گیرد و گاهی نیز طبابت می كند اما اطلاعی در دست نمی باشد كه نزد چه كسی طبابت را فرا گرفته است. او به شغل عطاری و طبابت مشغول بوده تا ماجرایی برای او اتفاق می افتد.

 

 

زندگی نامه عطار نیشابوری وجزییات قتل وی-6HbMl3OJBk

ماجرای تغییر زندگی عطار به رسم سالكان

روزی درویشی به دكان عطاری فریدالدین می آید و از او كه مشغول به معامله بود، طلب كمك می كند اما او به درویش كمكی نمی كند. درویش به او می گوید:ای خواجه تو چگونه می خواهی از دنیا بروی؟ عطارمی گوید:همانگونه كه تو از دنیا می روی. درویش می گوید:تو مانند من می توانی بمیری؟ عطار می گوید:بله، درویش كاسه چوبی خود را زیر سر می گذارد و با گفتن كلمه الله از دنیا می رود. عطار با دیدن مرگ درویش شدیداً متغیر شده و دست از كسب و كار می كشد و راه زندگیش را تغییر می دهد.

سفرهای عطار و آشنایی با استادان برجسته

عطار بعد از ماجرای مرگ درویش متحول شد و چند سالی در خدمت شیخ الشیوخ عارف ركن الدین اكاف بود و در آن سال ها مشغول توبه و ریاضت و مجاهدت با نفس بود. به رسم سالكان عطار قسمتی از عمر خود را مشغول سفر بود و از مكه تا ماوراءالنهر به مسافرت پرداخت و در این سفرها با مشایخ و بزرگان زمان خود دیدار كرد و به خدمت مجدالدین بغدادی رسید. سپس به نیشابور بازگشت و تا پایان عمر در آنجا زیست.

زندگی نامه عطار نیشابوری وجزییات قتل وی-9fejUnQQkz

هدیه نسخه ای از اسرار نامه به جلال الدین

بهاءالدین محمد پدر جلال الدین بلخی با پسر خود كه خردسال بود به عراق سفر می كرد كه در مسیر خود به نیشابور به زیارت شیخ عطار می رود، شیخ كه در آن زمان كهنسال بوده، نسخه ای از اسرار نامه خود را به جلال الدین كه در آن زمان كودكی خردسال بود داد.

آثار منظوم و منثور عطار

عطار مدتی از عمر خود را مشغول عطاری و طبابت بود و بعد از ادامه زندگی به رسم سالكان و گوشه گیری از خلق به سرودن و نوشتن آثار منظوم و منثور خود مشغول بوده است. آثار شیخ به دو دسته منظوم كه عبارت است از دیوان اشعار كه شامل غزلیات و قصاید و رباعیات است و آثار منثور كه عبارت است از:الهی نامه، اسرار نامه، مصیبت نامه، وصلت نامه، بلبل نامه، بی سر نامه، منطق الطیر، جواهر الذات، حیدر نامه، مختار نامه، خسرو نامه، اشتر نامه و مظهر العجایب.

ویژگی سخن عطار

سخن عطار ساده و گیرا و بی پیرایه و خالی از هرگونه آرایش است كه خواننده را مجذوب می نماید. یكی دیگر از جاذبه های آثار او كمك گرفتن از تمثیلات و بیان داستانها و حكایات مختلف می باشد.

زندگی نامه عطار نیشابوری وجزییات قتل وی-WujEHJKuEe

مذهب

درباره مذهب عطار نیشابوری اختلاف است. برخی از اشعار او درباره فضیلت خلفا، ابوحنیفه و شافعی نشان می دهد بر مذهب اهل سنت بوده است اما او اشعار بسیاری در فضیلت امام علی(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) و اهل بیت ( ع) سروده كه موجب شده است كسانی وی را شیعه بدانند.

در ادامه اشعار عطار درباره امام علی ( ع) را آورده ایم:

خواجهٔ حق پیشوای راستین                           كوه حلم و باب علم و قطب دین

ساقی كوثر، امام رهنمای                               ابن عم مصطفا، شیرخدای

مرتضای مجتبا، جفت بتول                              خواجهٔ معصوم، داماد رسول

امام حسن :

نور چشم مصطفی و مرتضی                         شمع جمع انبیاء و اولیا

جمع كرده حُسن خُلق و حُسن ظن                 جملهٔ افعال چون نامش حسن

امام حسین :

كیست حق را و پیمبر را ولی آن حسن سیرت حسین بن علی

آفتاب آسمان معرفت                                    آن محمد صورت و حیدر صفت

نُه فلك را تا ابد مخدوم بود                            زانكه او سلطان ده معصوم بود

قُرَّةُ العَین امام مجتبی                                 شاهد زهرا شهید كربلا

زندگی نامه عطار نیشابوری وجزییات قتل وی-aTiBkL9XeW

وفات

سال وفات عطار مشخص نیست و برخی از تاریخ نویسان سال وفات او را ۶۲۷ هجری .ق، دانسته اند و برخی دیگر سال وفات او را ۶۳۲ و ۶۱۶ دانسته اند. عطار نیشابوری هنگام یورش مغولان به شهر نیشابور اسیر شد و به دست یك سرباز مغول به شهادت رسید. زمانی كه ضربت شمشیری توسط یكی از مغولان بر دوش شیخ خورد، شیخ قبل از مرگ با خون خود بر دیوار رباعی زیر را نوشت:

در كوی تو رسم سرفرازی این است

مستان تو را كمینه بازی این است

با این همه رتبه هیچ نتوانم گفت

شاید كه تو را بنده نوازی این است

چند شعر از شاعران نامدار در مورد عطار
عطار همواره مورد احترام شاعران دیگر بوده از جمله محمود شبستری كه بیت زیر را سروده است:

محمود شبستری

مرا از شاعری خود عار ناید                      كه تا صد قرن چون عطار ناید

اگرچه زین نمط صد عالم اسرار                 بود یك شمه از دكان عطار

صائب
خواهد رسید رتبه صائب به مولوی             گر مولوی به رتبه عطار می رسد

سیف
سیفم كه بریدم زهمه نسبت خود              لیك در گفتن طامات چو عطار فریدم

فیض كاشانی
هركسی در پرده اشعار می گوید سخن             گاه مولانا و گه عطار و گاهی مغربی

مولانا
من آن مولای رومی ام كه از كِلكَم شَكِر ریزد                      و لیكن در سخن گفتن غلام شیخ عطارم

این شعر مولانا نیز در وصف عطار و سنایی است:

عطار روح بود و سنایی دو چشم او                                   ما از پی سنایی و عطار آمدیم

 

زندگی نامه عطار نیشابوری وجزییات قتل وی-F2GnKWkzuo

جزئیات قتل و قاتل عطار نیشابوری

حكایت مغولی كه عطار را به قتل رساند

داستان های زیادی درباره مرگ عطار نیشابوری وجود دارد، یكی از معروفترین داستان هایی كه درباره این اتفاق نقل شده است، را دكتر عبدالحسین زرین كوب در كتاب با كاروان حله آورده است. در این روایت آمده است:

زمانی كه مغول ها به ایران حمله نمودند، شیخ فریدالدین عطار در سنین پیری به سر می برد. شیخ در حمله مغول ها به نیشابور به دست مغولی اسیر شد. مغول شیخ را پیش انداخت و همراه برد اما در راه مریدی شیخ را شناخت و از مغول درخواست تا چندین سیم از وی بستاند و شیخ را به وی بخشد. اما شیخ روی به مغول كرد و گفت كه بهای من نه این است. مغول پیشنهاد مرید نیشابوری را نپذیرفت و شیخ را همچنان چون اسیر پیش راند.

باز هم در راه آشنایی پیشنهاد چندین زر به مغول را برای آزادی عطار نیشابوری داد اما شیخ باز رو به مغول كرد و گفت كه بهای من این نیست. مغول به این دلیل كه فكر می كرد قیمت شیخ بیش از اینهاست، پیشنهاد خرید را نپذیرفت و همچنان با شیخ به راه افتاد.

در نیمه راه یكی از مردمان روستا كه خر خویش را می راند، با شناختن شیخ از مغول درخواست تا وی را رها كند. مغول از او پرسید به ازای رها كردن شیخ چه خواهی داد و روستایی گفت یك توبره كاه. شیخ این بار روی به مغول كرد و گفت بفروش كه بهای من این است. مغول برآشفت شمشیر كشید و شیخ را به قتل رساند.

روایت مرگ عطار در كشكول شیخ بهایی
روایت مرگ عطار نیشابوری را شیخ بهاءالدین در كتاب معروف خود «كشكول» اینگونه روایت می كند:

با رسیدن لشكر تاتار به نیشابور و قتل عام اهالی نیشابور، ضربت شمشیری توسط یكی از مغولان بر دوش شیخ خورد و چون خون از زخمش جاری شد شیخ دانست كه مرگش نزدیك است و با خون خود بر دیوار نوشت:

در كوی تو رسم سرفرازی این است مستان تو را كمینه بازی این است

با این همه رتبه هیچ نتوانم گفت شاید كه تو را بنده نوازی این است

تاریخ وفات و مقبره عطار نیشابوری

در سال وفات عطار تناقض های زیادی وجود دارد. برخی از تاریخ نویسان سال وفات او را ۶۲۷ هجری .ق، دانسته اند و برخی دیگر سال وفات او را ۶۳۲ و ۶۱۶ عنوان می كنند.مقبره شیخ عطار در نزدیكی شهر نیشابور و در فاصله دو كیلومتری به سمت غرب از باغ و آرامگاه حكیم عمر خیام نیشابوری در شهر نیشابور قرار گرفته است. قاضی القضاه یحیی بن صاعد، مقبره شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری را ساخت. بنای اصلی مقبره هشت ضلعی و سنگ مقبره از نوع سنگ سیاه و عمودی است كه اشعاری برروی آن حك شده است.

مقبره شیخ عطار در عهد تیموریان خراب شد اما مقبره او به فرمان امیر علیشیر نوایی وزیر سلطان حسین بایقرا مرمت و تعمیر شد. به پاس جایگاه خدمات اندیشه های فلسفی و عرفانی عطار و ابراز ادب و احترام نسبت به شاعر بزرگ سرزمینمان، روز ۲۵ فروردین را روز بزرگداشت عطار نیشابوری نامگذاری كرده اند.

 

زندگی نامه عطار نیشابوری وجزییات قتل وی-XSrdR0dcaN