پوسته شدن كاشی‌های منحصر به فرد حمام صفوی علی قلی آقا بر اثر رطوبت، آثار شاخص كاشیكاری این بنای تاریخی را با آسیب رو به رو كرده است كه به تاكید كارشناسان رسیدگی به این اثر ثبت شده در فهرست آثار تاریخی ضروری است.به گزارش ایرنا، گرمابه علی قلی آقا یكی از حمام‌های تاریخی اصفهان و از آثار ثبت ملی این شهر است، كاشیكاری‌ها و نقاشی‌های زیبای صفوی و قاجاری این بنا حالا در اثر نم و رطوبت و همچنین نبود رسیدگی‌های عاجل در بی خبری نهادهای متولی در حال آسیب و تهدید روزافزون هستند.این بنا در تملك اداره كل اوقاف و در اجاره شهرداری اصفهان است و اكنون با كاربری موزه مردم شناسی فعالیت دارد كه به دلیل بی‌توجهی نهادهای ناظر و بهره‌برداران، كاشیكاری‌های یگانه این اثر تاریخی در حال ریزش و آسیب جدی هستند.
آثار تاریخی در تملك دستگاه‌ها باید با بودجه های این نهادها و با نظارت میراث فرهنگی مرمت و حفاظت شوند، شرایط نامطلوب كاشیكاری ها ، تَرَك‌های سقف‌ها و تاق‌های برخی قسمت‌های حمام علی قلی آقا در حالی است كه روند رسیدگی به این آسیب‌ها به دلیل اختصاص نگرفتن بودجه از سوی شهرداری مختل شده و در نبود نظارت كافی از سوی میراث فرهنگی آثار شاخص كاشیكاری های این حمام و به خصوص كاشیكاری منتسب به چهره علی قلی آقا با شرایط نامطلوب به حال خود رها شده‌اند.
حمام علی قلی آغا یك بنای صفوی ارزشمند در محله بیدآباد از محله های قدیمی اصفهان است كه تا اوایل دهه هفتاد كاربری گرمابه داشت اما با شرایط نا به سامان تعطیل شد و اوقاف آن را به شهرداری اجاره داد.
سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان از سال ۸۳ این بنا را مرمت و به موزه مردم شناسی تبدیل كرد و حالا با گذشت ۱۷ سال به دلیل نم و رطوبتی كه در طی این سال‌ها به دلیل نبود نظارت و پایش كافی افزوده شده است، كاشیكاری های شاخص این بنا در حال پوسته شدن و تهدید هستند.
همه اینها در حالی است كه مدیریت شهرداری اصفهان در این دوره رو به پایان است و در طول یك سال گذشته، نامه نگاری‌ها برای اختصاص بودجه برای رسیدگی به شرایط رطوبت زدگی و آسیب‌های ناشی از شوره بر كاشی‌ها و به خصوص در تابلوی كاشیكاری منتسب به علی قلی آقا بی‌نتیجه بوده است و در این میان اداره كل اوقاف و امور خیریه به عنوان نهادی كه این حمام را در تملك دارد و درآمد آن وارد خزانه این نهاد می شود از شرایط این اثر تاریخی بی‌خبر است و از طرف دیگر اداره كل میراث فرهنگی نیز به عنوان نهاد ناظر آثار تاریخی از این ماجرا ابراز بی اطلاعی می‌كند.
تزئینات منحصر بفرد
محمد آقاجانی، كارشناس مرمت و كوشنده میراث فرهنگی اصفهان در رابطه با شرایط حمام تاریخی علی قلی آقا به خبرنگار ایرنا گفت: تزئینات ارزشمند و نفیس حمام علی قلی آقا این بنا را منحصر به فرد كرده است.
وی ادامه داد: در كاشیكاری های این بنای صفوی تابلویی وجود دارد كه چهره بانی این بنا را نمایش می‌دهد اما اتفاقی كه در دوره مدیریت های پیشین حمام رخ داد این بود كه روی كاشی ها را شیشه كشیدند.
وی افزود: ذات این بنا رطوبت دارد و رطوبت هم از داخل به ساختار بنا آسیب می زند كه باید تهویه و سیركوله(چرخش) هوایی بشود. شیشه‌های سكوریتی كه برای حفاظت روی این اثر كاشیكاری گذاشته شد اگرچه نه به عنوان عامل صددرصد كه قسمی از این دلیل بود كه اجازه ندهد این رطوبت به راحتی چرخش كند و پشت این شیشه بماند و به شوره و آسیب منجر شود.
عضو انجمن دوستداران اصفهان افزود: با بازدیدهایی كه داشتم شاهد این بودم كه لعاب این تابلوی كاشیكاری به خاطر شوره ای كه از پشت می‌زد و رطوبتی كه لعاب‌ها را می تركاند، پوسته می‌شد و می‌ریخت، تذكر ما هم در این رابطه فایده ای نداشت.
آقاجانی با اشاره به حساسیت كار حفاظت از كاشی های حمام علی قلی آقا گفت: این اثر یك بنای تاریخی و قدیمی است، خاك اصفهان به همراه خود رطوبت دارد و باید همیشه فكری به خاطر این رطوبتی كه در ذات اصلی بناها وجود دارد بشود اما نمی‌توان گفت كه چون این حمام در دوره‌ای مرمت شده دیگر نیاز به مرمت ندارد.
كاشیكاری چهره علی قلی‌آقا نفیس ترین تابلوی كاشی ایران
وی حمام علی قلی آقا را از نفیس‌ترین و باارزش‌ترین بناهای تحت مدیریت شهرداری اصفهان خواند و افزود: هر بنایی می‌تواند به خاطر رطوبت و به خاطر نشست سفره های آب زیر زمینی آسیب ببیند اما اینكه رها شود و فكری برایش نشود می‌تواند مشكل ساز باشد. كاشیكاری چهره علی قلی آقا یكی از نفیس‌ترین تابلوهای كاشی ایران است كه می‌توانست در بهترین موزه های دنیا جا داشته باشد اما متاسفانه اكنون در اینجا مورد بی‌مهری است.
علی عطریان رئیس اداره هنری سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان درباره آنچه در خصوص حمام علی قلی آقا، دوستداران میراث فرهنگی را نگران كرده است گفت: نم گرفتگی در بعضی جداره‌ها، تعدادی تَرك در بعضی طاق ها و همچنین پوسته شدن كاشیكاری چهره منسوب به چهره علی قلی آقا به واسطه نم و رطوبت از جمله آسیب‌های آثار بنای تاریخی حمام علی قلی آقا است.
وی یادآور شد: در این رابطه از دانشگاه هنر استعلام كردیم كه به ما برای فهم مساله شناخت مرمت حمام علی قلی آقا كمك بدهند، چند پیشنهاد به ما ارائه شده است و اقدامات عاجلی را هم برای ما تعریف كردند كه بحث های رطوبت را به حداقل برسانیم.
هر اثر تاریخی نیاز به مراقبت دائم دارد
وی افزود: مساله پوسته شدن و اتفاقات دیگر طبیعی است، هر اثر تاریخی را باید به شكل یك كهنسال نگاه كنیم كه دائم نیاز به مراقبت دارد، سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری كاربری این مكان را در اختیار دارد و بحث های مرمت مكان های تاریخی تحت مدیریت شهرداری بر عهده شهرداری منطقه یك و سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری است.
وی تصریح كرد: در خصوص شرایط حمام علی قلی آقا بحث تامین بودجه و هم بحث های نهایی كارشناسی مرمت مطرح است، اگر نیاز به یك مرمت اساسی وجود داشته باشد به احتمال قوی یك یا ۲ سال موزه باید تعطیل شود به علاوه اینكه بودجه این طرح را هم شهرداری منطقه یك نتوانسته با توجه به درآمدهایی كه داشته تامین كند.
به گفته عطریان سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان پیگیر این ماجرا هست اما این موضوع منوط بر این است كه طرح مرمتی جامع توسط سازمان نوسازی و بهسازی تدوین شود و مهم تر از آن بودجه این كار در شهرداری تامین شود.
بنا در اجاره شهرداری است پیگیری می كنیم
روح الله بیدرام رئیس اداره اوقاف و امور خیریه ناحیه ۲ اصفهان در گفت‌و گو با ایرنا از شرایط رطوبت و آسیب های ناشی از آن در آثار كاشیكاری و نقاشی‌های حمام علی قلی آقا اظهار بی‌اطلاعی كرد و گفت: این مكان در اجاره شهرداری است اما این مورد را پیگیری خواهیم كرد تا همكاران بررسی و گزارش دهند.
در همین پیوند، ناصر طاهری معاونت میراث فرهنگی اداره كل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی اصفهان به ایرنا گفت: برنامه ششم توسعه دستگاه های دولتی را مكلف و موظف كرده است از محل اعتبارات همان دستگاه، بناهای تاریخی ای را كه در اختیار یا در تملك دارند مرمت و حفاظت كنند.
وی افزود: بارها در این رابطه با دستگاه هایی كه بنای تاریخی در اختیار دارند مكاتبه كرده ایم كه مكلفت به مرمت كنید. حمام علی قلی آغا به عنوان موزه بهره برداری می‌شود و خوشبختانه مكان‌های تاریخی كه استفاده می‌شوند نگهداری هم می شوند، در این خصوص یك نهاد قدرتمند مثل شهرداری متولی آن است و ما هم به عنوان نهاد ناظر باید روی روند مرمت ها نظارت كنیم و اگر مساله ای وجود دارد باید تذكر بدهیم.
شهرداری موظف است
طاهری یادآور شد: در رابطه با مشكل حمام علی قلی آقا مكاتبه و بازدید خواهیم كرد، ممكن است این ماجرا در فرآیند اداری شهرداری مانده باشد و به هر دلیلی تامین اعتبار نشده ولی شهرداری موظف است كه این كار را بكند و ما هم باید به این كار سرعت بدهیم.
حمام علی قلی آقا یكی از بناهای تاریخی شهر اصفهان است كه بیش از ۳۰۰ سال قدمت دارد. بانی این حمام فردی به نام علیقلی از خواجه گان دربار صفوی بوده كه علاوه بر حمام اقدام به ساخت یك مسجد، سرا و چهار سوق نیزكرده و همگی به همین نام شهرت دارند.
استان اصفهان با بیش از ۲۲ هزار اثر تاریخی شناسایی شده كه یكهزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و هفت اثر آن به نام‌های میدان نقش جهان، كاخ چهلستون، باغ فین كاشان و مسجد جامع و سه قنات ‘وزوان’،’مزدآباد’ و ‘مون’ به ثبت جهانی رسید، كانون توجه گردشگران داخلی و خارجی است
