زیارتگاه بی بی دوست زابل بر روی تپهای به همین نام در زابل قرار گرفته است كه با زیارتگاههای دیگر متفاوت بوده و فقط مخصوص ورود بانوان است.سیستان، سرزمینی افسانهای و كهن است. سرزمینی كه وسیع و حاصلخیز بوده و در جنوب خاوری ایران قرار گرفته است. از زمانی كه مردم ایران اسلام را پذیرفتند و جاهایی كه به تشیع روی آوردند، در آن نقاط، این سرزمین پر از زیارتگاههای مختلف شد. تاریخ سیستان پر از وقایع تلخی مثل بیماریها، سیل و خشكسالی بوده كه سبب كاهش جمعیت میشد. مردم در این شرایط، به اولیا و اوصیا متوسل میشدند، آنها را به درگاه خداوند واسطه میكردند، و همین سبب میشد كه زیارتگاهها در فرهنگ و اعتقادات این منطقه اهمیت پیدا كند.وجود همین اعتقادات سبب میشد كه در گوشه و كنار زابل هر كسی خواب اولیا را میدید مكانی را برای زیارتگاه آن حضرت بنا كند. در این مكانها، درختچههای گز كه یادگار اعتقادات باستانی ایرانیان بود كاشته میشد و به آن تبرك میجستند. برخی از اهالی زابل برای ساختن زیارتگاه مورد نظر خود، از سنگهای كوه خواجه استفاده میكردند. در این مكانها، گاو و گوسفند نیز قربانی میشد. یكی از این زیارتگاهها، زیارتگاه بیبی دوست در زابل است كه بر روی تپه بیبی دوست قرار گرفته و كه با زیارتگاههای دیگر، متفاوت است.
زیارتگاه بی بی دوست در ۱۰كیلومتری شرق زابل و در مسیر جاده زابل به هیرمند قرار گرفته است.آرامگاه بیبی دوست، زیارتگاهی در شهرستان زابل است. این زیارتگاه در ۱۰ كیلومتری شمال شرق زابل و در مسیر و نقطه اتصال جاده زابل به شهر هیرمند قرار گرفته است. در این مكان، كانال آبی كه از رودخانه هیرمند واقع در شهرستان زهك منشعب میشود و از روستای كود و قلعه زاهدان كهنه میگذرد، قرار گرفته است. آرامگاه بیبی دوست در دشتی گرم و خشك و روی تپههای باستانی قرار گرفته و بنا به عقیده عدهای اصل آن، متعلق به عصر اشكانیان است. این آرامگاه بر روی تپهای متعلق به عصر اشكانیان در روستای قاسمآباد قرار گرفته است. ارتفاع این تپه در حدود ۸متر و در ضلع جنوبی سه متر است. این مكان دارای جاده آسفالته بوده و مسیر دسترسی به آن بسیار آسان است.

زیارتگاه بی بی دوست را برخی متعلق به بانویی سیده از نسل علی بن ابیطالب، برخی دیگر تعلق به فرزند میرداماد و عده ای نیز بر این عقیدهاند كه باستانی و مربوط به اناهید است.در باورهای عامیانه، این زیارتگاه متعلق به سیدهای از خاندان علی بن ابیطالب است و او را از اولاد و اعقاب دختری امام حسین (ع) دانستهاند. برخی هم او را با زمان قاضی عبدالله كندركی در روستای آس قاضی در بخش شهركی و نارویی از عارفان قرن نهم هجری در ارتباط میدانند. یك باور دیگر براین است كه این آرامگاه متعلق به خواهر سید اقبال فرزندان میرداماد و خواهرزاده شاه عباس صفوی است كه مزارش در سیستان قدیم و افغانستان فعلی واقع شده است. امروزه مزار بیبی دوست یكی از زیارتگاههای مسلمانان محسوب میشود. اما برخی نیز او را با ایزدبانو اناهید در آیین مهر تطیبق میدهند. اهالی زابل براین اعتقادند كه در گذشتههای دور، سیدهای با برادر خود سرگرم شبانی بود كه فردی قصد آزار او را داشته است، دختر گریه كرده و پا به فرار گذاشته است و تا محل زیارتگاه امروزی رسیده و از شدت خستگی در آن مكان متوقف شده است و دعا میكند ای زمین مرا دریاب، به خاطر صداقتش، زمین وی را دل خود مخفی میكند و آن مكان، محل زیارتگاه و آرامگاه وی میشود.

در زیارتگاه بی بی دوست یك درخت گز كهنسال قرار دارد كه مردم به آن دخیل میبندند.بیبی دوست با نامهای بیبی نوروز، بیبی سهشنبه، بیبی نور، بیبی حور و بیبی تندروی هم معروف است. نكته جالب این است كه در زیارتگاره بیبی دوست، مردان، ممنوعیت ورود دارند. حتی نوزادان و كودكان پسر هم حق ورود به این مكان را ندارند. در سیستان لقب بیبی به بانوان با كرامت تعلق میگیرد. در این زیارتگاه یك درخت گز كهنسال نیز دیده میشود كه چنان ریشه دارد كه گویی مقبره را دربر گرفته و مردم برای این درخت هم احترام بسیار زیادی قایل هستند و كسی اجازه ندارد به این درخت آسیب بزند و یا شاخهای از آن را جدا كند. مردم زابل اعتقادات خاصی نسبت به این زیارتگاه دارند. برای مثال عروس و دامادهای این منطقه در روز سوم پس از ازدواج، برای دعا و درخواست خوشبختی به زیارت این مكان میروند و اگر نذری داشتند ادا میكنند و برای تداوم خوشبختی در زندگی، در مكانی نزدیكی مقبره، شمع روشن میكنند كه تقریبا همیشه شمعهای بسیاری در زیارتگاه بیبی دوست در حال سوختن است. آرامگاه بیبی دوست در بین مردم سیستان و استان خراسان و عدهای از مردم افغانستان، اهمیت بسیاری دارد. مردم این منطقه معتقدند كه بسیاری از بیماران از این خاتون، شفا گرفتهاند.


كارشناسان بر روی محوطه اطراف زیارتگاه بی بی دوست تحقیقاتی انجام داده و آن را متعلق به عصر اشكانیان دانسته اند.كارشناسان و باستانشناسان بر روی محوطه اطراف زیارتگاه بیبی دوست، تحقیقاتی انجام داده و آن را در معرض تهدید و نابودی دیدند. نتایج این تحقیقات نشان داد كه این مكان از استقرار دوران اشكانیان تا دوره اسلامی شواهدی را در خود جای داده است. سفالهای به دست آمده در این محل به سفالهای دوران تاریخی و سفالهای لعابدار سدههای اسلامی میانه قابل تفكیك و متمایز است. محققان براین عقیدهاند كه مكان مزبور، جلوهگر بخشی از دارالحكومه سیستان در دوره اسلامی است. این منطقه كه زیارتگاه بیبی دوست در آن قرار گرفته شاید مقدسترین زیارتگاه سیستان محسوب شود. بازسازی جاده فرعی زیارتگاه در سال ۱۳۸۵ انجام شد. برخی دیگر از قسمتهای بنا كه بعدا به آن اضافه شدهاند در سال ۱۳۸۳ توسط هیت امنا ساخته شده و به بنا اضافه شدهاند. مقبره تا سال ۱۳۸۵ فاقد ضریح بود و ضریح آن در سال ۱۳۸۴ توسط سازندهای اصفهانی با نام مرتضی احمدی ساخته و به این مكان منتقل شد. هزینه ساخت ضریح و تزیینات داخلی زیارتگاه، توسط مردم تامین شده است. اهدای نذورات نیز از زمانهای گذشته در محل زیارتگاه وجود داشته و هماكنون نیز مورد توجه اهالی منطقه است. نذورات مردم بیشتر شامل گوسفند، گوساله و مرغ است. ضمن اینكه در حال حاضر غالباً نذورات به صورت نقدی است و وجوه نقدی برای تعمیرات مربوط به ساخت و ساز مقبره استفاده میشود.
عصر روزهای سهشنبه و صبح روزهای چهارشنبه، پخت نان محلی به نام تفتو (نانی پرضخامت و پرمغز به صورت دایره یا بیضی كه بانوان سیستان در تنور محلی میپزند) در این مكان توسط زنان انجام شده و میان مردم توزیع میشود. برای پخت این نان، سه تنور در این مكان ساخته شده است. این مكان كه جایی زیارتی و سیاحتی محسوب میشود یكی از جاهای دیدنی سیستان است كه بانوان میتوانند از آن دیدن كنند.

