كاروانسرای شاه‌عباسی “فرسفج” یكی از ابنیه تاریخی و ارزشمند شهرستان تویسركان متعلق به دوران صفویه است كه در میان طبیعت روح افزای دشت قلقلرود و شهر فرسفج خود نمایی می‌كند.به‌گزارش ایسنا، در دوران حكومت شاه عباس صفوی به‌منظور ایجاد امنیت و ارائه تسهیلات و خدمات رفاهی مرتبط با سفر و توسعه تجارت در بیشتر نقاط كشور جاده‌هایی ساخته شده و در مسیر آنها كاروانسراهایی احداث شده بود.
این كاروانسراها به فاصله یك منزلی یعنی فاصله‌ای كه كاروانیان می‌توانستند از صبح تا شامگاه با چهارپایان طی كرده و در كاروانسرای بعدی استراحت كنند، از یكدیگر قرار داشتند. یكی از این كاروانسراها، كاروانسرای شاه‌عباسی “فرسفج” در شهرستان تویسركان است كه در ۲۰ كیلومتری مسیر تویسركان به كنگاور و در حاشیه این جاده و همچنین در مجاورت شهر فعلی فرسفج واقع شده است.
این كاروانسرا در واقع محل استراحت مسافران و كاروان‌هایی بوده كه به قصد تجارت و سیاحت به غرب كشور و زیارت عتبات عالیات به عراق سفر می‌كردند.
در كاروانسرای شاه‌عباسی “فرسفج” امكاناتی برای استقرار چهار پایان و بارهایشان و قسمت‌هایی نیز برای استراحت و خواب كاروانیان اختصاص داده شده بود كه پس از پشت سر گذاشتن شب، در صبح روز بعد دوباره به حركت خود ادامه می‌دادند.
ساختمان این كاروانسرا در فاصله سال‌های ۱۰۰۶ تا ۱۰۳۸ و به سبك معماری دوره صفویه ساخته شده است و مساحت آن حدود ۴۰۰۰ متر مربع است. مهمترین ویژگی كاروانسرای تاریخی فرسفج ، وجود برج و باروهایی در چهار گوشه آن است كه بنا به ملاحظات امنیتی احداث شده بودند. این اثر به شماره ۱۹۷۰ مورخه ۶/۲/۱۳۷۶ در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است.
اثر بخشی كاروانسرای “فرسفج” بر صنعت گردشگری و اقتصاد تویسركان
مدیر اداره میراث فرهنگی تویسركان در مورد چگونگی بهره‌گیری از این بنای تاریخی برای رونق دهی بیشتر به صنعت گردشگری تویسركان، گفت: روشن است كه استفاده بهینه از كاروانسرای تاریخی شاه‌عباسی در شهر فرسفج، ظرفیت و جذابیت گردشگری شهرستان تویسركان را ارتقا می‌دهد و می‌تواند آورده‌های خوب مالی و اقتصادی برای این شهرستان به دنبال داشته باشد.
اسحاق تركاشوند در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار كرد: از آغاز مرمت و بازسازی این كاروانسرا از ۱۲ سال قبل، اعتباری افزون بر ۸۵۰ میلیون تومان هزینه شده است.
وی بیان كرد: كاروانسرای شاه عباسی “فرسفج” با توجه به میل عمومی مردم به اماكن تاریخی و سنتی، قابلیت بهره‌برداری در حوزه‌هایی مانند مهمانپذیر سنتی، سفره‌خانه سنتی و زیر ساخت‌های جنبی رفاهی و ورزشی را دارد.
تركاشوند افزود: در سال‌های اخیر صحبت‌های اولیه برای حضور سرمایه‌گذار در طرح ساماندهی كاروانسرای فرسفج انجام شده و حتی طرح جامع محوطه‌سازی آن نیز پس از رفع نواقص جزئی از سوی میراث فرهنگی استان تایید و تحویل گرفته شده است.
وی گفت: اكنون زمینه برای بهره‌برداری حداكثری از این ظرفیت تاریخی، فرهنگی و گردشگری شهرستان آماده شده است به شرط آنكه بخش خصوصی ورودی پر رنگ و اثر گذار در این زمینه داشته باشد.
به‌گزارش ایسنا، كاروانسرای شاه‌عباسی “فرسفج” در ایام نوروز سال‌های اخیر شاهد برگزاری جشنواره غذاهای محلی و سنتی با حضور چشمگیر و خیره كننده میهمانان و گردشگران نوروزی بود اما در دو سال اخیر شیوع ویروس كرونا مانع برگزاری این مراسم شد.
همچنین در سال‌های اخیر ۱۵ كیلومتر از جاده تویسركان به كنگاور كه در مسیر شهر فرسفج قرار گرفته چهار بانده شده و زیر بار ترافیك رفته و موجب تسهیل در روند عبور و مرور عمومی برای دیدن از این كاروانسرای تاریخی شده و راه دسترسی به آن نیز در بافت داخلی شهر فرسفج سامان دهی شده است.
شهر فرسفج در حالی از این گنجینه تاریخی برخوردار است كه پل تاریخی دوران صفویه نیز در آن وجود دارد و از طرف دیگر باغ‌های وسیع و گسترده سیب با جلوه‌گری‌های دلنشین و زیبای طبیعی و طعم شیرین و به یاد ماندنی سیب‌های آن سبب شده تا فرسفج شهر” شكوفه‌های سیب” نام بگیرد.
در این میان نكته روشن آنكه شرایط ساختاری و اعتبارات دولتی عملاً برای تبدیل كاروانسرای تاریخی شاه عباس صفوی به یك مجموعه اقامتی، رفاهی و گردشگری مناسب و پاسخگو نیست و ورود سرمایه گذاران بخش خصوصی می‌تواند تحول بزرگی در این زمینه رقم بزند.