كاروانسرای حوض سلطان قم یا رباط حوض سلطان در جاده تهران – قم واقع است.این بنای آجری در كنار یك كاروانسرای دوره صفویه در دشت‌های جنوبی كوهمره قرار دارد. این كاروانسرا یكی از بزرگترین كاروانسراهای استان قم و ایران است كه در مسیر پر رفت و آمد جاده تهران قم، بخش مركزی و روستای چشمه شور قرار گرفته و از جاذبه های تاریخی و گردشگری قم محسوب می شود. این كاروانسرا كه یادگاری از دوران قاجار می باشد، در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱، با شماره ثبت ۷۶۹۵ در لیست آثار ملی ایران قرار گرفت.
برای بسیاری شنیدن نام حوض سلطان یادآور جاده قم و كویر خشك آن می باشد. اما جالب است بدانید كه این منطقه در فصل پاییز هزار رنگ، به یكی از مقاصد جذاب گردشگری برای كویرنوردان و طبیعت دوستان تبدیل می شود. زیرا پاییز زمانی است كه هوا نه گرمی و حرارت تابستان را دارد و نه سردی زمستان. فقط كافیست خسته از شلوغی شهر به سمتش بروی، با چنان آرامشی تو را در آغوش می گیرد كه برگشت به هیاهوی شهر، به یكی از سخت ترین كارها بدل می شود.
معماری بنا
بنای كاروانسرای حوض سلطان در قم به سبك معمول، دارای سه تالار ستون دار در سه گوشه ساختمان است كه در هر كدام از این تالارها، سكویی بین چهار ستون وجود دارد. خصوصیت بارز این كاروانسرا كه باعث تمایز آن با دیگر ساختمان های این چنینی شده، سردر آن می باشد كه عقب رفته و با ازاره های دالبری و ستون های كم ارتفاع، بالای دیوارها تزیین شده است. همچنین به جای دیوان اصلی، در حیاط كاروانسرا نیز یك عقب رفتگی دیده می شود و یك تالار پذیرایی در پشت آن ساخته اند. چنین سبك ساختمان سازی در بناهای كاشان و یزد به وفور دیده می شود اما مانند آن در كاروانسراهای دیگر ایرانی دیده نشده است.
ورودی بنا
در طرفین دروازه این كاروانسرا اتاق‌هایی برای نگهبانان و دو قهوه‌خانه وجود دارد. حیاط اصلی با قرینه سازی كامل، شامل ایوان‌هایی است كه در دیگر كاروانسراها مشاهده می‌شود.در كنار ایوان‌ها، راهروهایی وجود دارد كه به اصطبل ها راه دارد. در كنار یكی از ایوان‌ها پلكانی به طرف بالاخانه می‌رود.پشت سر این ایوان‌ها تالاری وجود دارد كه هوایش به وسیله چهارتنوره، مطبوع و خنك می‌شود.این كاروانسرا آب انباری دارد كه محل ذخیره آب مورد استفاده روزانه بوده است.
جلوی كاروانسرا حیاط دیگری با طاق‌نما دیده می‌شود . پیش از حیاط اصلی مكانی است كه هنگام وزش غبار و بادهای سوزان، كاروانیان با اقامت درآن محفوظ می‌ماندند. اطراف كاروانسرا طاق نماهایی وجود دارد كه اسب سواران از آن استفاده می‌كردند. در سمت جنوب نیز چند اتاق ساخته شده كه دیوارشان به دیوار كاروانسرای قدیمی صفویه چسبیده است. در گوشه جنوب غربی پیشخوان، یك حمام مركب از یك اتاق بزرگ و دو اتاق كوچك قرار دارد. اتاق بزرگ‌تر به عنوان رخت‌كن و سربینه به كار می‌رفته است. یكی از دو اتاق كوچك برای شستشو بوده و اتاق دوم حوضچه‌ای برای آ ب تنی داشته است.
كوره حمام در زیر این مجموعه قرار دارد. این كاروانسرا مدت زیادی دایر نبود و به سبب ایجاد دریاچه حوض سلطان راه عبور از آن مسیر مسدود شد.
نحوه دسترسی
این كاروانسرا در میانه راه تهران- قم در دشت‌های جنوبی كوهمره بر روی پایه‌ای سنگی و كنار یك كاروانسرای دوره صفویه قرار دارد.
