قلعه آوارسین كلیبر منسوب به دوره ساسانی تا قرن سوم هجری قمری است. كه در ۵/۲۲ كیلومتری سمت جنوب خداآفرین و ۱۱ كیلومتری جاده اهر – كلیبر واقع شده است. قلعه آوارسین از شمال به اراضی روستای صقین و از غرب به روستای آوارسین و از بقیه جهات به ارتفاعات محدود است و در ارتفاع هزار و ۵۵۶ متر از سطح دریا واقع شده است و وضعیت مالكیت آن دولتی است.
قدمت قلعه
قلعه آوارسین را متعلق به دوره ساسانیان می دانند و عده ای از باستان شناسان عقیده دارند كه آثار به دست آمده در این قلعه متعلق به دوره اشكانی، اوایل دوره ساسانی و دوره اسلامی است كه نشان می دهد این قلعه در تمام این دوره ها مورد استفاده بوده است. حمدالله مستوفی، نویسنده و تاریخ نگار معروف سده هشتم هجری قمری هم بنای این قلعه را به بكر بن عبدالله از اصحاب حضرت رسول (ص) نسبت می‌دهد كه به امر عمر خلیفه دوم در سال ۲۲ هجری به آذربایجان لشگر كشید. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید كه اطلاعات درباره این قلعه به حدی محدود است كه باستان شناسان هنوز نام اصلی این قلعه را به طور قطع نمی دانند. به همین دلیل آن را با نام روستایی كه در محدوده آن واقع شده است، مشخص می كنند.
معماری بنا
این قلعه دارای ۵ برج مدور برای نگهبانی است و بلندترین برج آن به ارتفاع بیش از ۸۰۰ متر از ته دره، در جبهه غربی هنوز پابرجاست. این قلعه احتمالاَ از استحكامات دفاعی بابك خرمدین در منطقه قره داغ آذربایجان بوده است. این قلعه در دوران آبادانی ۳۰۰ متر طول و ۱۰۰ متر عرض داشته و در قسمت‌های شمال و جنوب قلعه آثاری از بقایای معماری به چشم می‌خورد. نیز در قسمت شمال قلعه برج دیده‌بانی وجود دارد و ورودی قلعه نیز از این سمت می‌باشد. دلیل آن وجود پلكان‌هایی است كه قسمتی از آن باقی مانده است و این پلكان‌ها روی صخره‌های طبیعی كنده شده‌اند.
در قسمت جنوبی قلعه دو آب انبار مجزا در كنار هم كه یكی به صورت مسقف و دیگری روباز است وجود دارد. قلعه آوارسین به لحاظ تاسیسات معماری بر جای مانده شامل برج‌ها و دیوارها و آب انبار حائز اهمیت است.
سفالهای كشف شده
سفالهای هزاره اول قبل از میلاد درصد كمتری از سطح قلعه را به خود اختصاص داده . آثار مربوط به این دوره بیشتر تاسیسات معماری را شامل می‌شود . سفالهای اسلامی عمدتا به صورت چرخ‌ساز با خمیره نخودی و قرمز و تمپر مواد كانی ساخته شده‌اند.
ثبت ملی
این قلعه به شماره ۲۲۵۲۹ در فهرست آثار ملی كشور ثبت شده است و در گذشته كاربری دفاعی داشته و فعلا متروكه می‌باشد.
نحوه دسترسی
برای دیدن قلعه آوارسین باید به استان آذربایجان شرقی و ۵/۲۲ كیلومتری سمت جنوب خدا آفرین و ۱۱ كیلومتری جاده اهر – كلیبر سفر كنید تا بتوانید این قلعه را در نزدیكی روستای آوارسین ببینید.
دسترسی به قلعه آوارسین از طریق یك جاده خاكی در مسیر كلیبر- خدآفرین امكانپذیر است كه نرسیده به روستای آبش احمد از جاده كوهستانی كلیبر- خدآفرین منشعب می شود. البته یادتان باشد كه در زمان بارش برف و باران، این جاده خاكی برای هیچ نوع ماشینی، حتی مینی بوس هم قابل استفاده نیست. مجبورید با پای پیاده آن را طی كنید. از اینجا به بعد، مسیر صعود به قلعه از داخل جنگل می گذرد و نه تنها سخت نیست. بلكه زیباترین و روح بخش ترین قسمت سفرتان هم خواهد بود. به طور كلی قلعه آوارسین كه این روزها در چند دیوار كهنه خلاصه می شود. گزینه خوبی برای سفری یك روزه به شمار می رود. با این حال حواستان باشد كه برنامه این سفر یك روزه را طوری بچینید كه گرفتار بارندگی و گل و لای جاده نشوید.
