موزه ایلخانی مراغه ،یكی از جاذبه های گردشگری شهر مراغه می باشد . در سال ۱۳۵۵ در كنار مقبره اوحدی مراغه‌ای (شاعر پرآوازه قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری قمری)، كتابخانه‌ای احداث شد. كه همزمان بخشی از آن با اندك تغییراتی، به صورت موزه درآمد. ساختمان این موزه كه با سبك و شیوه معماری سنتی ساخته شده بود، تا سال ۱۳۵۷ به علت قرار گرفتن در كنار مقبره اوحدی مراغه‌ای، به نام این شاعر معروف شد. این موزه از موزه‌های تخصصی كشور بوده و به علت این كه شهر مراغه نقطه عطفی در تاریخ ایلخانی محسوب می‌شود، از سال ۱۳۷۵ با عنوان «موزه تخصصی ایلخانی» مشهور شده است.
آثار ارائه شده در این موزه مربوط به هزاره اول پیش از میلاد و دوره‌های اشكانی و ساسانی است كه در بخشهای جداگانه‌ای به نمایش درآمده است. موزه ایلخانی مراغه حاوی آثار ارزشمندی شامل مجموعه‌های سفال، سكه و بخشهای شیشه و آبگینه، فلز و كتابت است. در واقع موزه ایلخانی مراغه جلوه‌گاه بی‌نظیر تمدن عصر حكومت ایلخانی در ایران است. ایلخانان مغول از سال ۶۰۳ تا ۶۵۶ هجری قمری بر ایران و ماورای قفقاز حكومت كردند و شهر مراغه را به عنوان مركز حكومت خویش برگزیدند.
مراغه پایتخت ایلخانان
مراغه با وجود استواری واستمرار تمدن از دوران پیش از اسلام تا دوران مختلف اسلامی ، در دوره ایلخانی از موقعیت ممتاز برخوردار شدوبه علت انتخاب این شهر به عنوان اولین پایتخت ایلخانان ، مركز ثقل این سلسله محسوب گردید . به طوری كه عصر دوباره سازندگی ایران پس از یك دوره طولانی قتل ،غارت وویرانی مغولان از این شهر آغاز می شود.
این موزه با تمركز و انتقال صدها اثر برجسته و گردآوری مجموعه نسبتا كامل، آثار مختلف دوره ایلخانی را در خود جای داده است. مجموعه های سفال ،سكه ، شیشه و فلز بخشهای مختلف این موزه را تشكیل می دهند. موزه ایلخانی مراغه در جوار مقبره اوحدی مراغه ای شاعرقرن هشتم هجری در خیابان دانشسرای مراغه واقع شده است.
اینك به بررسی هر یك از بخشهای موزه می پردازیم:
مجموعه سكه
سكه های موزه مراغهاز كاملترین مجموعه مسكوكات ایلخانی كشورمان بوده وتقریبا از تمامی ایلخانان ایران، سكه های ارزشمندی را در خود جای داده است. پول رایج ایلخانان به لحاظ كاربرد اقتصادی ومعاملات تجاری ورسمی ،به صورت پشتوانه تك فلزی ونقره بود.سكه های طلا برای مقاصد ویژه،ایام عید وچشن ها ضرب می شدو سكه های مسی “فلوس” برای معاملات روز مره رواج داشت.تنوع نقوش سكه ها دردوره ایلخانی معرف فرهنگ وتمن آن عصر بوده ونقوش ومظاهر آیینی ادیان وفرقه های مختلف ضرب شده برروی آنها ،گویای تساهل مذهبی مغولان است.بنابراخبار مندرج در كتب مورخان،۸۷۰ مركز ضرب سكه در دوره ایلخانان وجود داشته ومراغه،تبریز وسلطانیه از مراكز مهم ضرابخانه های حكومتی بوده اند.
مجموعه سفال
هنر سفالگری دوره ایلخانی عصر طلایی سفالگری دوره اسلامی است. از خصوصیات بارز سفالینه این دوره،تنوع ساخت سفال با تكنیكهای مختلف سفالگری وتنوع تزیینات سفالینه ها است. موزه مراغه ازانواع تكنیك هایرایج و تزیینات متفاوت سفالگری این دوره نمونه های ارزشمند ومنحصر به فردی رادراختیار دارد.در سفالینه های ایلخانی عتاوه بر آرایش نقوش ، تزییناتی درفرم سفالینه هانیز وجود داشته است كه آثار مشبك دوجداره ومشبك پوشیده با لعاب شفاف ،سفالهایی بانقوش كنده،بر جسته ونقش های قالبی ازآن جمله است.
بخش شیشه
هنر شیشه گری در دوره ایلخانی به علت فرار شیشه گران به كشورهای مصروسوریه از رونق افتاد. شیشه های موزه مراغه ازنمونه های نادر آن عصر است كه دارای تزیینات مختلف شیشه گری شامل دمیده آزاد،دمیده در قالب،تراش وافزوده بر روی بطری ،قندیلوصراحی است كه ازنقاط مختلف كشورمان به دست آمده است.
بخش فلز
در بخش فلز موزه مراغه ،نمونه های ارزشمندی از هنر فلزكاری دوره ایلخانی شامل انواع ظرف فلزی،پیه سوزهای مفرغی وشمعدان برنزی وجود دارد كه به روشهای ریخته گری،قلمزنی وطلاكوبی ساخته شده است.درتزیینات این آثار استواری واستحكام با پای قوی حیوانات وصعود وروشنایی باشكل پرندگان نشان داده شده است. دراین موزه،شمشیری نیز قرار داردكه متعلق به ” كری خان ابن بهادر خان ” حاكم داغستان بوده وحاوی تزیینات طلاكوبی برروی عاج ومفرغ است
نحوه دسترسی
آدرس : استان آذربایجان شرقی، مراغه، خیابان دانشسرا، بن بست اوحدی
