چشمه كانی گراوان ، چشمه آب معدنی می باشد كه در یك كیلومتری ربط قرار دارد. ربط شهری بسیار كوچك در ۱۲ كیلومتری سردشت و در واقع نزدیك‌ترین شهر به آن می‌باشد. آب این چشمه دارای املاح معدنی فراوانی است كه با جاری شدن آب، املاح آن بر روی زمین رسوب می‌كند. و سبب به وجود آمدن منظره زیبایی به شكل كوه شده و هر سال بر توده آن افزوده می‌شود. زیبایی ها و آثار تاریخی این منطقه كم نیست.
شهر ربط كجاست ؟
ربط شهری است با پیشینه ی تاریخی بسیار كهن، این شهر كه در گذشته خاستگاه یكی از بزرگترین تمدن ها و شهرهای باستانی در جنوب دریاچه ی ارومیه بوده است. اكنون یكی از جاذبه های مهم سردشت است. و باستان شناسان بر اساس آثار و شواهد بدست آمده معتقدند كه ربط همان شهر موصاصیر یا شهر آفتاب است. و روزگاری بزرگترین معبد خدای هالدی در دولت آردین در آن قرار داشته است.
معبد موصاصیر یكی از معابد مورد احترام پادشاهان اوراتویی بوده است، و شاید به همین دلیل ربط، مركز اتصال دولت مانایی با تمدن های آشور و اورراتو بوده است. این شهر كه روزگار پرماجرایی را پشت سرگذاشته است. امروزه محل زندگی مردمانی كرد زبان و با فرهنگی است، كه در مهمان نوازی از هم پیشی می گیرند. و به داشتن پیشینه ی كهن و جاذبه های طبیعی شهر خود افتخار می كنند.
چشمه گراوان
از دل این منطقه ی باستانی و چشم نواز چشمه ی آبی می جوشد كه فقط یك منبع آب نیست، بلكه سرچشمه و خالق منظره ای است، كه زیبایی آن زبانزد گردشگران است. این چشمه كه به چشمه ی كانی گراوان معروف است، در نزدیكی روستایی به نام كانی گویز و درجنوب شرقی حوضه ی زاب قرار دارد. كانی گراوان از چشمه های غنی آب معدنی است. ومیزان املاح موجود در آب این چشمه حداقل یك گرم در لیتر می باشد. این آب گازدار و معدنی پس از بیرون آمدن از دل زمین، روی سطح زمین جاری می شود.
در مسیر خود مواد و املاحی را به جا می گذارد كه درطول زمان روی هم انباشته شده . و توده ی مخروطی شكل امروزی را بوجود می آورند، اكنون این توده ی مخروطی به صورت یك تپه ی رنگارنگ و زیبا در پس زمینه ی تپه های سبز و درختان بلوط به زیبایی جلوه گری می كند.
زیبایی این فضای دل انگیز و وجود این چشمه ی زلال، گردشگران بسیاری را به این منطقه می كشاند. گردشگرانی كه وصف زیبایی بی نظیر این منطقه و خواص درمانی آب چشمه را شنیده اند، و از راه های دور و نزدیك به این منطقه می آیند، تا این طبیعت منحصر به فرد را از نزدیك لمس كنند و از خواص درمانی آب چشمه كانی گراوان نیز بهره ببرند.
آب چشمه ی كانی گراوان در درمان درد های فیزیولوزیكی و بیماری های پوستی شهرت دارد. ولی به علت داشت املاح زیاد و شوری قابل شرب نیست، بنابراین كسانی كه از خواص آن در درمان برخی بیماری های مطلع هستند، برای معالجه ی بیماری های خود به این منطقه سفر می كنند.
نحوه دسترسی
دسترسی اول: ابتدا در مسیر مهاباد سردشت قراربگیرید، سپس با گذر از شهر ربط تابلوهایی را خواهید دید. كه چشمه ی كانی گراوان را نشان می دهند. در این مسیراز سردشت تا چشمه در حدود ۳۰ تا ۳۵ دقیقه راه هست.
دسترسی دوم :ازسمت شمال به جنوب است، در این مسیر باید از مهاباد به سردشت بروید. این مسیر كه یكی از زیباترین جاده های كوهستانی كشور است. شما را در به سد مهاباد، هدایت خواهد كرد. در طول این مسیرشما با زیباترین جلوه های طبیعت روبرو خواهید شد. جنگل های بلوط و آبشارهای فصلی، و سپس گردنه ی زمزیران جاذبه های این مسیر رویایی هستند. كه در مسیر چشمه ی گراوان از آن ها لذت خواهید برد.
جاهای دیدنی اطراف چشمه
سردشت به دلیل داشتن جاذبه های طبیعی و تاریخی یك منطقه ی استثنایی به شمار می رود. جاذبه های طبیعی آن تركیبی از كوه ها، دره ها، دشت ها، چشمه ها، چمنزارها ومراتعی است، كه به آن چشم انداز دل انگیزی بخشیده است. علاوه بر چشمه ی كانی گراوان جاذبه های دیگری در این منطقه وجود دارد، كه به آن ها اشاره می كنیم.
آبشارشلماش
یكی از مهم ترین و پرآب ترین آبشارهای آذربایجان غربی به شمار می آید، این آبشار در ۱۵ كیلومتری جنوب شهرستان سردشت قرار گرفته است. آبشار شلماش مجموعه ای از سه آبشار است كه به ترتیب و پشت سرهم قرار گرفته اند. ارتفاع این آبشارخروشان در حدود ۵۰ متر است، و در دل دره ای سرسبز و رویایی قرار دارد. این آبشار و مسیر كوهستانی آن از جاذبه های تماشایی سردشت محسوب می شود.
پل قلاتاسیان
این پل قدیمی در مسیر پیرانشهر به سردشت، بر روی رودخانه ی زاب و در مسیر فرعی روستای ببی آوا به سپیدارواقع شده است. پل قلاتاسیان درسال ۱۳۷۹ به عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. نام این پل از قلعه ای به نام تاسیان كه متعلق به دوره ی ساسانی می باشد، مشتق شده است. طول این پل در حدود ۵۵ متر و ارتفاع آن در حدود ۱۰ متر است. تاریخ احداث آن دقیقا مشخص نیست، ولی روشن است كه چندین بار مرمت و بازسازی شده است.
منطقه بیوران
در ۹ كیلومتری شرق سردشت روستای خوش آب و هوایی به نام بیوران قرار دارد. این منطقه با مناظر زیبا و بكرش، مقصد گردشگران بسیاری است. جنگل های انبوهی كه در دل كوه های سربه فلك كشیده قرار دارند. دشت های وسیع و باغ های سیب، انگور و گلابی وحشی از مناظر بی نظیری هستند كه در این منطقه مشاهده خواهید كرد.
