مدرسه عمادیه گرگان در ضلع شرقی مركز محله درب نو در بافت قدیم گرگان واقع شده است.مدرسه عمادیه یكی از بناهای تاریخی این شهر است كه در دوره شاه سلیمان صفوی ساخته شده است.مدرسه عمادیه كه نام‌های دیگر آن مدرسه آقا حسین عمادیه یا دروازه نو است، از بناهای قدیمی شهر گرگان است كه در سال ۹۵۲ هجری قمری در دوره پادشاهی سلیمان صفوی به وسیله روح‌الله حسینی استرآبادی در خیابان امام خمینی در ضلع شرقی مركز محله درب نو در بافت قدیم تاسیس شد. محله درب نو از سمت شرق به بازار نعلبندان و از سمت غرب به محله، میدان و خیابان شهید رجایی و از جنوب به خیابان امام خمینی گرگان راه دارد.
این مدرسه تاریخی با ۱۵۵۰ متر زمین همراه با آب‌انبار، قبرستان، حمام، مغازه‌های گوناگون، مسجد گلشن، مجموعه چند تكیه، بافت و عناصر عمده محله درب نو و نیز قسمتی از بافت بازار كهنه استرآباد را شامل می‌شوند. اخبار دقیقی درباره زمان ساخت این مدرسه موجود نیست، ولی اصل بنا در اواخر دوره تیموری و به‌خصوص اوایل دوره صفویه درست شده است.
معماری بنا
این مدرسه با پلانی مستطیل شكل و به صورت چهار ایوانی و با فرم حیاط مركزی است كه در پیرامون آن حجره‌های طلّاب قرار گرفته است و در جناح‌های جنوب، شمال و شمال غربی دارای حیاط خلوت می‌باشد و همه عناصر آن به صورت قرینه و با فرم و ریتم منظم و یكسان كنار هم قرار گرفته‌‌اند. این بنا یك طبقه بوده و فقط ایوان‌های آن به صورت دو طبقه احداث شده است. دو ایوان شمالی و جنوبی با پوشش طاق گهواره‌ای ساخته شده‌اند. مهم‌ترین ایوان، ایوان غربی یعنی همان ورودی مدرسه، دارای در چوبی و بزرگ است كه بر بالای طبقه دوم گلدسته چوبی احداث شده و جایگاه مؤذن است.
ایوان شرقی فضای تالار مانند بزرگی است كه محل درس (مَدرس) بنا می‌باشد. فضای داخلی مَدرس دارای طاقچه‌های متعددی است كه برای قرار دادن كتاب‌ها استفاده شده است. ایوان‌های شمالی و نوبی دو طبقه همكف دالان مانند با پوشش طاق جناقی است كه به حیاط‌های خلوت ارتباط دارند.
ورودی بنا
دو عدد سكو به منظور استراحت و نشستن قبل از در ورودی درست شده است. پس از در اصلی مدرسه نخستین چیزی كه وجود دارد، ایوان زیبای شرقی مدرسه است كه رو به روی ایوان غربی قرار دارد. از درون مدرسه جرزهای ورودی دارای طاق‌نماهایی است كه نسبت به سطح زمین تقریبا نیم متر بالاتر ساخته شده است.
این ساختمان حیاط مستطیل شكل مركزی دارد و در جناح جنوب و شمال و شمال غربی نیز حیاط‌هایی خلوت ساخته شده است، بنای یاد شده كرسی چینی و بندكشی شده و جرزهای مدرسه آجری با ملات گل و آهك است و جرز خشت خام در برخی نقاط به چشم می‌خورد.
سقف بنا به صورت شیروانی و سفال‌پوش است. جرزهای مدرسه آجری با ملات گل و آهك است و در بعضی نقاط جرز خشت خام نیز دیده می‌شود. اندودهای به كار رفته از كاه گل و گچ است و ابعاد و اندازه آجرهای به كار رفته ۲۰×۲۰×۴ سانتی‌متر است. این بنا متعلق به دوره صفویه بوده و توسط خواجه عمادالدین احداث گردیده است. حیاط مدرسه دارای مساحت حدود ۱۰۰۰ مترمربع است و با سنگ‌های رودخانه‌ای مفروش گردیده است.
نحوه دسترسی
آدرس :گلستان، گرگان، محله درب نو، خیابان امام خمینی
