غار گسك صفی آباد كه به نام غار یِرقیستان نیز خوانده می‌شود، در شمال روستای گِسك از توابع بخش صفی‌آباد شهرستان اسفراین و در ۱۰۰ كیلومتری بجنورد در ارتفاعات كوه یارم جان واقع شده است. یِرقی كلمه‌ای تركی است و به معنای نوعی درخت می‌باشد كه از آن برای ساخت دسته بیل توسط بومیان منطقه استفاده می‌شود. شاید به خاطر وجود استالاكمیت‌های فراوان صاف و بلندی كه به شكل دسته بیل یا مشابه آن در این غار موجود است، نام آن را یِرقیستان گذاشته‌اند.
این غار از جمله غارهای فنی استان خراسان شمالی محسوب می‌شود كه دارای ۳ حلقه چاه به عمق‌های ۱۰، ۱۵ و ۴۵ متر می‌باشد. همچنین این غار از غارهای زنده بوده و هم اكنون در آن ساخت استالاگمیت و استالاكتیت ادامه دارد. در این غار تعدادی خفاش نیز زندگی می‌كنند. از آنجا كه این غار توسط محمدرضا شیخ كشف شد، به آن، غار شیخ نیز می‌گویند.
تاریخچه غار
برقیستان یكی از معدود غارهای دست كنده بشر در ایران است كه البته مورد بی مهری از طرف سازمان های متولی هم چون میراث فرهنگی واقع شده،تعداد معدودی توریست و غارنورد و كوهنورد از طریق فضای مجازی، پرسش های محلی، مطلعین و كسانی كه گذشته از این به آنجا سفر كرده اند از وجود این غار آگاهی یافتند كه البته اطلاع رسانی برای بازشناساندن آن كافی و وافی نبوده است .غار برقیستان را در كند و كاوی تاریخی می توان در كتاب سفرنامه خراسان و سیستان یافت .
كلنل ییت توسط سیدی مطلع به كوه های نزدیك «گسك» و قنبرباغی در حدود ۱۰۰ سال پیش می رود.ادعای سید بر آن بود كه این غار از یك سو در این محل و از سوی دیگر به غار فیروزه نیشابور می خورد كلنل ییت و سید پس از رفتن به این منطقه نمی توانند غار را بیابند و دست خالی برمی گردند .پس از آن نیز در دهه های بعد توسط چند نفر سودجو این غار مورد شبیخون واقع شده و اشیا و آثار كهنسال این غار به یغما برده می شود.كه البته بعدها با همت ارگان های ذیربط، البته نه همه این آثار كه متعلق به دوره ساسانی است بلكه، تعدادی از آنها ضبط شد.
«گسگ» از جمله روستاهایی است كه با توجه به بافت قدیمی آن، می تواند به یكی از روستاهای هدف گردشگری تبدیل شود و وجود غار برقیستان و كوه یارمجا باعث جذب توریست در منطقه و روستا خواهد شد.كه البته همت مردمی و مسئولین عزیز در این رابطه بسیار مفید خواهد بود.
