شهر زیبای آران وبیدگل مركز شهرستان آران و بیدگل در شمالی ترین نقطه اصفهان واقع شده است .شهرستان آران و بیدگل با چهار شهر تابعه (آران و بیدگل، نوش آباد، ابوزیدآباد، سفیدشهر) از قدیمی ترین سكونتگاههای بشری است كه پیشینه و قدمت آن به تمدن سیلك ( تا حدود نه هزار سال قدمت ) مربوط میشود. این شهر در ۵ كیلومتری شمال شرق كاشان قرار دارد و از جنوب شرق به ابوزیدآباد، از غرب به نوش‌آباد و از شمال به كویر مركزی ایران و دریاچه نمك راه دارد.بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسكن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۶۵٬۴۰۴ نفر (۲۰٬۳۱۵ خانوار) بوده‌است.
وجود صدها رشته قنات قدیمی، آثار و قلعه های كهن سال در سر تا سر دشت كویر در محدوده این شهرستان، قلعه هایی چون سی زان (در نوش آباد)، مورچان (در حوالی سفیدشهر)، كرشاهی (در شرقی ترین ناحیه ابوزید آباد ) و قلاعی همچون: كهنه دژ ، فیل پا ،سرداری ، استخوانی در اطراف آران و بیدگل كه در اثر اجرای طرحهای عمرانی و صنعتی در دهه های اخیر اثری از آنها بر جای نمانده و رشته قناتهائی كه بعضی از آنها از طبقات زیرین بافت قدیمی شهر كاشان عبور می نماید بیانگر پیشینه كهن عمران و آبادی دراین ناحیه است. لكن بیشترین آثار موجود و مواریث فرهنگی فعلی شهرستان آران و بیدگل ، مربوط به دوران اسلامی است.
موقعیت جغرافیایی
این شهر با طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۲۹ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۴ درجه و ۴ دقیقه در ۶ كیلومتری شمال شرقی كاشان قرار دارد و فاصله آن از دریاچه نمك ۳۵ كیلومتر است.این شهر با وسعت ۶۰۵۱ كیلومتر مربع، از طریق دو جاده اصلی به كاشان و شبكه راه‌های اصلی كشور مرتبط میشود. به لحاظ كویری بودن منطقه، ۱۹۰۰ كیلومتر مربع (۳۱ درصد مساحت شهرستان) در تپه‌های شنی قرار گرفته كه در اصطلاح محلی به آن بند ریگ می‌گویند.
در اعماق و سطح زمین‌های نواحی شمال شهرستان معادن غنی و فراوانی وجود دارد كه مهم‌ترین آنها حوزه‌های وسیع نفت و دریاچه نمك آران و بیدگل با وسعت ۲۰۰۰ كیلومتر مربع می‌باشد. از كوه‌های شهرستان آران و بیدگل می‌توان به كوه یخاب با ارتفاع ۲۳۸۸ متر در ۶۰ كیلومتری شرقی شهر، كوه آبریزان و بند ریگ اشاره كرد.
آب و هوای آران و بیدگل
آب و هوای این منطقه گرم و خشك با تابستانهای گرم و سوزان و زمستانهای سرد و خشك بوده و حداكثر دمای هوا در تابستان به ۴۸ درجه سانتیگراد و حداقل برودت هوا در زمستان به ۷- درجه سانتیگراد می‌رسد. بارش سالیانه حدود ۱۳۸ میلیمتر و میانگین دمای سالانه ۱۹/۹ درجه سانتیگراد است اما دما دما در پاییز و بهار معتدل بوده و در این فصول توریست‌های زیادی از اقصی نقاط جهان به این شهر زیبا می‌آیند.
آران و بیدگل تا اواخر دوره قاجار، بصورت دو قصبه بزرگ كه گرداگرد هر یك از این دو شهر یا آبادی بزرگ برج و بارو و حصار دفاعی جداگانه ای كشیده شده بود در مجاورت هم قرار داشتند و پس از دوران قاجار نیز بر اساس قوانین تقسیمات كشوری، هر كدام، دارای شهرداری جداگانه ای بودند. با توجه به اینكه به مرور زمان و در اثر توسعه شهری به یكدیگر متصل و در فاصله یك خیابان و یك مسیر مشترك از هم قرار گرفتند لذا در اوایل دهه پنجاه شمسی در یكدیگر ادغام و از لحاظ قوانین كشوری بصورت یك شهر درآمدند.
شاردن سیاح معروف فرانسوی كه در دوران صفویه و در قرن یازدهم به ایران سفر كرده و از این ناحیه نیز دیدن كرده است در سفرنامه خود ذكر نموده كه در آران و بیدگل دو هزار باب خانه و ششصد باغ زیبا وجود دارد و یك هزار نفر كارگر ابریشم كار در آن بكار و فعالیت اشتغال دارند .
جاهای دیدنی آران و بیدگل
مسجد جامع قاضی آران و بیدگل
یكی از جاهای دیدنی آران و بیدگل، مجموعه‌ای است تاریخی و متشكل از مسجد جامع قاضی ، حسینیه، مهدیه، بقعه‌ی متبركه‌ی چند امامزاده، آب‌انبار، بازارچه‌ی شرقی و غربی، مسجد ملاعلی، خانه‌ی علمای عاملی آرانی و بناهای دیگری است كه قدمت اكثر آنها به دوران صفویه و زندیه بازمی‌گردد.
«مسجد جامع قاضی» این شهرستان، یكی از قدیمی‌ترین عمارات این مجموعه است كه به نظر می‌رسد قدمت آن به دوران نخست اسلامی بازمی‌گردد كه احتمالا به دستور شاه طهماسب اول بر وسعت آن افزوده شده است. كتبیه‌‌ای گچی در این مسجد وجود دارد كه مزین به خط نسخ عالی و به هنرمندی ابوالقاسم كاشانی نوشته شده است. این كتیبه متعلق به زمان علیشاه قاجار و سال ۱۲۳۸ است. این مسجد دارای شبستان تابستانی، صحن اصلی، مهدیه، ساختمان پنج امامزاده از فرزندان امام محمد باقر (ع) و كتیبه‌ای سنگی منقوش به وقف‌نامه‌ی قپان مسجد، است.
كاروانسرای مرنجاب
عمارتی تاریخی، در سال ۱۰۱۲ هجری قمری، به دستور شاه عباس اول صفوی، در ۵۰ كیلومتری از شمال آران و بیدگل و در مجاورت دریاچه‌ی نمك، جهت اسكان مامورین محافظ راه ابریشم كه محل عبور یكی از انشعاب‌های این راه تاریخی و ارزشمند است، ساخته شد. این بنای وسیع كه به‌دلیل قرارگیری در منطقه‌ای به نام مرنجاب به «كاروانسرای مرنجاب» نام گرفت، یكی از مجهزترین و زیباترین كاروان‌سراهای ساخته شده در زمان خود محسوب می‌شد. هرچند در مدت زمانی به‌دلیل تغییر پایتخت به تهران و ایجاد راه‌های ارتباطی جدید در مسیر تهران، قم و كاشان، این كاروان‌سرا متروكه شد، ولی در سال‌های اخیر به همت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، مورد تعمیر و بازسازی قرار گرفت و امروزه به‌عنوان یكی از اقامتگاه‌های گردشگری كویری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بقعه امامزاده محمد هلال
یكی از جاذبه‌های گردشگری مذهبی در شهرستان آران و بیدگل، بقعه‌ی متبركه‌ی امام زاده محمد هلال ابن علی (ع)، است كه به‌دلیل معماری انجام شده و نیز تزیینات چشم‌گیر، یكی از دیدنی‌ترین و زیباترین بارگاه‌های متبركه در این شهرستان است. سردر، هشتی ورودی رفیع، صحن‌های بزرگ با تزئیناتی زیبا از كاشی‌های معرق و معقل و نیز كاربندی‌های بسیار زیبا، گنبد بزرگ، گلدسته‌های متعدد با تزیینات هنرمندانه‌ی كاشیكاری از دلایل زیبایی قابل‌توجه این مجموعه‌ی زیارتی است. به نظر می‌رسد كه قدمت بنای بقعه به دوران پیش از حكومت صفویان بازمی‌گردد. جالب است بدانید كه آینه‌كاری انجام شده در سقف حرم به دستور كریم‌خان زند انجام شده است.
حمام رئیسه آران و بیدگل
یكی از تاریخی‌ترین حمام‌های شهرستان آران و بیدگل، «حمام رئیسه» این شهرستان است كه قدمت آن متعلق به دوران حكومت صفویان است. این حمام در زمینی به مساحت نزدیك به ۱۰۰۰ متر مربع و با زیربنایی حدود ۵۰۰ متر مربع احداث شده است. خشت، گچ و آهك، كاشی و سنگ، از مصالح استفاده شده در ساخت این حمام قدیمی است كه با دو درب ورودی جدگانه برای بانوان و آقایان، سه فضای اصلی گرمخانه، سردخانه و میاندر، دستشویی و دوش‌ها، در سال ۱۳۸۴ به ثبت ملی رسیده است.
كویر مرنجاب
یكی دیگر از دیدنی‌های محبوب در شهرستان آران و بیدگل منطقه‌ای است طبیعی كه از آن به نام «كویر مرنجاب» یاد میشود. این جاذبه‌ی زیبای گردشگری در شمال شهرستان آران و بیدگل از توابع استان اصفهان قرار گرفته است و از شمال به دریاچه‌ی نمك آران و بیدگل، از شرق به كویر بند ریگ و پارك ملی كویر، از غرب به كویر مسیله و دریاچه‌های نمك حوض سلطان و حوض مره و سرانجام به شهرستان آران و بیدگل از سمت جنوب متصل میشود.
به نظر می‌رسد كه نام این كویر را شاه عباس صفوی انتخاب كرده است. بعضی دیگر معتقدند كه كندن چاه و قنات و رسیدن به آب شیرین در این كویر كاری بسیار طاقت‌فرسا و سخت بوده است و به همین دلیل در گذشته به آن «مرد رنج آب» گفته می‌شد كه رفته رفته تغییر كرد و به مرنجاب تبدیل شد. تپه‌های شنی مرتفع، جنگل‌های تاق، دریاچه‌های نمك و آسمان فوق‌العاده زیبای شب نیز از جذابیت‌های این كویر محسوب میشود. امروزه این منطقه از استان اصفهان یكی از محبوب‌ترین و درعین حال از جذاب‌ترین نقاط گردشگری در كشور است كه علاقه‌مندان بسیاری برای تماشای آن به آران و بیدگل سفر می‌كنند.
منطقه شكار ممنوع یخاب
در فاصله‌ی ۴ كیلومتری از غرب شهرستان آران و بیدگل، یكی از مناطق طبیعی و تحت حفاظت محیط زیست قرار گرفته است كه به «منطقه‌ی شكار ممنوع یخاب» شهرت یافته است. بخش‌هایی از مرز شمالی منطقه با مرز پارك ملی كویر، یكی بوده و دریاچه‌ی نمك نیز در بخش شمالی آن قرار دارد كه برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی و كویرگردی مناسب خواهد بود. این منطقه دارای آب و هوایی كوهستانی، دشت‌های آبرفتی، تپه ماهوری، شن‌های روان در بخش غربی، پوشش بسیار مناسب، منابع آبی فراوان و چشم‌اندازهای بكر و منحصربهفرد است كه برخی از حیوانات ساكن در آن همچون انواع گربه‌سانان، جبیر و هوبره، در خطر انقراض قرار گرفته است. كل، بز، قوچ، میش، گربه شنی، كاراكال، خرگوش، عقاب طلایی، سارگپه، كبك، مار شاخدار ایرانی، افعی شاخدار، تیرمار، شترمار شیرازی و مار قیطانی از جمله موجوداتی است كه در این منطقه زندگی می‌كنند.
دریاچه نمك آران و بیدگل
قطعا یكی دیگر از جاهای دیدنی استان اصفهان در شهرستان آران و بیدگل «دریاچه‌ی نمك» این شهرستان است كه در ۳۵ كیلومتری این شهرستان واقع شده است و با وسعتی حدود ۶۴۷ كیلومتر مربع یكی از بهترین جذابیت‌های كویر مرنجاب محسوب میشود. البته این دریاچه در بیشتر طول سال خشك و پوشیده از نمك است، اما از ویژگی‌های منحصربهفرد آن می‌توان به صحنه‌های زیبا و فوق‌العاده‌ای كه پس از بارش باران و تبخیر آب ایجاد میشود اشاره كرد. اشكال هندسی حاصل از رسوبات نمك كه تجربه‌ی تماشای آن خالی از لطف نیست. هر دوی این نقاط خطراتی همچون باتلاق‌های نمكی را به‌همراه دارد كه باید بسیار مراقب بود. از جمله جاذبه‌های این كویر می‌توان علاوه بر موارد ذكر شده در بالا به نمك‌زار چاه كنجه، چاه دستكن (اعتقاد بر حفر آن توسط امام هشتم شیعیان)، ریگ بلند، كوه كلنگ، قلعه كرشاهی، كوه یخاب و كمپ متین‌آباد اشاره كرد.
جزیره سرگردان در دریاچه نمك
در نزدیكی ساحل جنوبی دریاچه خشك نمك، یكی دیگر از مناطق جالب و دیدنی كشور قرار دارد. این جاذبه‌ی گردشگری طبیعی كه «جزیره‌ی سرگردان» نام گرفته است، تپه‌ای است كه در دریاچه‌ی نمك قرار گرفته است كه برای رفتن به آن باید ابتدا مسیر كاشان به آران و بیدگل را طی كرد و سپس با عبور ۳۵ كیلومتر از جاده‌ی مرنجاب به دریاچه‌ی نمك رسید. جزیره درموقعیت ۱۵ كیلومتری از داخل دریاچه قرار دارد. كارشناسان معتقدند، مرتفع‌ترین بخش جزیره‌ی سرگردان با ۸۰۸ متر فاصله از سطح دریا ، متشكل از سنگ‌های آتشفشانی است. وجه تسمیه این منطقه‌ی زیبا و منحصربهفرد، محو شدن دو بخش انتهایی جزیره در افق، درست هنگامی است كه از فاصله‌ای دور به آن نگاه شود. در این لحظه، منظره‌ای همانند یك كشتی سرگردان در دریای بی‌انتهای كویر مشاهده میشود كه به‌علت گرمای شدید منطقه، خطای دید و شكست نور رخ می‌دهد.
آران و بیدگل شهر كویری با جاذبه های گردشگری فراوانی می باشد در این مطلب تعدادی از آنها را معرفی كردیم. با مراجعه به سایت با تعداد بیشتری از این جاذبه ها آشنا شوید. امیدواریم از سفری كه به این شهر زیبا و تاریخی دارید لذت فراوانی ببرید .