غار علیصدر ، یكی از بزرگترین غارهای آبی جهان می باشد كه بر اساس نظر كارشناسان مطرح زمین شناسی دنیا یكی از بی‌نظیرترین غارهاست . شكل‌گیری غار علصدر به دوره ژوراسیك ( دوره دوم زمین‌شناسی ۱۹۰- ۱۳۶میلیون سال پیش ) برمی‌گردد. این غار تنها غار تالابی ایران و از معدود غارهای آبی قابل قایقرانی جهان است كه طولانی‌ترین مسیر قایقرانی را دارد. علیصدر همچنین یكی از بزرگترین غارهای آبی جهان نیز به شمار می‌رود . از مجموعه رشته آب‌ها در درون غار علیصدر، دریاچه‌هایی به وجود آمده‌اند كه طی كردن آن‌ها تنها با قایق میسر است. بازدید شما به دو صورت نیمه مسیر و تمام مسیر به مسافت‌های ۱۲۵۰ و ۴,۰۰۰ متر است.
تاریخچه غار
مردم روستای علیصدر از سالیان دور به وجود غار علیصدر پی برده بودند و آب آن را مورد استفاده قرار می‌دادند، اما این غار برای اولین بار در سال ۱۳۴۲ توسط ۱۴ نفر از اعضای گروه كوهنوردی مورد بازدید و كاوش قرار گرفت.به دلیل تنگ بودن دهانه غار كه تقریبا ۵۰ سانتیمتر بود، فقط كوهنوردان حرفه‌ای آن هم به سختی می‌توانستند وارد این غار شوند، تا اینكه در سال ۱۳۵۳ عبدالله حاجیلو، رئیس هیئت كوهنوردی همدان، به كمك افراد محلی دهانه این غار را به عرض ۵ متر و ارتفاع ۳ متر باز كرد، سپس اقدامات لازم برای بازدید از این غار تاریخی همانند بازیابی مسیر، روشنایی و سایر موارد را از سر گرفت و سرانجام در سال ۱۳۵۵ امكان بازدید از غار علیصدر برای عموم مردم امكان‌پذیر شد.
این غار از دالان‌ها، راه‌های باریك و پر پیچ‌و‌خمی برخوردار بوده و یك دریاچه بزرگ در قسمت مركزی آن قرار گرفته است. جالب است بدانید كه عمق این دریاچه در قسمت‌های مختلف بین نیم تا ۱۴ متر است و عمق برخی از حفره‌های زیرزمینی آن تا ۴۰ متر هم خواهد رسید. آب دریاچه غار علیصدر بسیار خنك و زلال بوده و هیچ رنگ یا بوی خاصی ندارد. این غار تاریخی در سال ۱۳۸۷ در لیست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.
علت نامگذاری
نام غار علیصدر برگرفته از نام روستای علیصدر است كه طی سالیان گذشته علی‌سد و علی‌سرد نیز گفته می‌شده است. بر اساس تحقیقات و مستندات موجود بخش‌های ورودی غار علیصدر در دوره صفویان مورد استفاده اهالی آن منطقه قرار می‌گرفته به طوری كه از مدخل ورودی به عنوان پناهگاه و از آب آن به صورت آب انبار برای مصارف كشاورزی استفاده می‌كردند.
آب و هوای داخل غار علیصدر
دمای داخل غار علیصدر حدود۱۶ درجه و دمای آب۱۲ درجه سانتیگراد ثابت می باشد. PH آب نزدیك به خنثی و معادل ۸ می باشد و عمق آب بین نیم تا ۱۵.۵ متر اندازه گیری شده است. سختی آب غار بالا بوده و از نوع آهكی است بنا براین استفاده از آن برای آشامیدن توصیه نمی شود. علیصدر غاری زنده است و هیچ گونه گاز سمی در آن یافت نمی شود و به علت وجود جریان هوا تنگی نفس در آن احساس نمی گردد، همچنین به علت عدم وجود نور خورشید هیچگونه حیات جانوری در این غار دیده نمی شود.
نكته جالب این كه غار ازنوع غارهای تحكیم یافته است كه در طول پنج میلیون سال گذشته هیچ گونه ریزشی در آن صورت نگرفته چرا كه استالاگتیت و استالاگمیت های موجود در غار با عمری به همین میزان دیده می شود. ضمناً تاكنون ۱۱۴۴۰متر از مجموع دهلیزهای این غار در مراحل مختلف شناسایی و حدود ۲/۲ كیلومتر آن مورد بازدید علاقمندان قرار می گیرد.
داخل غار چه می بینیم
فضای داخلی و سنگ‌های درون این غار به دوران دوم زمین‌شناسی یعنی دوره ژوراسیك مربوط می‌شود. زیبایی این غار واقعا چشم‌نواز بوده و نورپردازی آن در قسمت‌های مختلف جلوه خاصی به غار بخشیده است. وجود قندیل‌های بلند و جذاب در بخش‌های مختلف این غار واقعا حیرت‌انگیز بوده و چگونگی ایجاد آن ممكن است ساعت‌ها شما را به فكر فرو ببرد.
غار علیصدر دارای دو مسیر خشك و آبی است كه طی كردن هر كدام از آن‌ها به نوع خود لذت‌بخش است. در ابتدا كه وارد غار می‌شوید، باید از پله‌های متعددی پایین رفته و در فضای داخلی غار قدم بزنید. زیبایی سنگ‌ها و فضای داخلی غار قطعا حیرت هر بینننده‌ای را برمی‌انگیزد و شما را در عمق افكارتان غرق می‌كند.
پس از قدم زدن و عبور از مسیر خشكی، با پوشیدن جلیقه نجات و به همراه یك راهنما وارد قایق می‌شوید، تا به طور كامل از قسمت‌های آبی این غار دیدن كنید. فرد راهنما به طور كامل درباره بخش‌های مختلف غار و قدمت آن‌ها به شما توضیح داده و اسامی سنگ‌های مختلف موجود در قسمت سقف غار را به شما معرفی خواهد كرد. بد نیست بدانید كه سنگ هر بخش از غار شبیه به یك چیز است، به عنوان مثال، سنگ برخی قسمت‌ها مشابه مروارید، اژدها و پرنده است.
عظمت پروردگار
شما در هر گوشه از غار علیصدر معجزه‌ای از طبیعت را مشاهده كرده و بیش از پیش عظمت خداوند را درك خواهید كرد. مطمئن باشید قایق‌سواری در این غار شگفت‌انگیز، لحظات فوق‌العاده ناب و درجه یكی را برای شما رقم خواهد زد و تجربه یك حس فراموش‌نشدنی را در اختیارتان قرار خواهد داد.
سعی كنید زمانی كه درون قایق نشسته‌اید، همه بخش‌های غار را به دقت با چشمان خود رصد كرده تا هیچ صحنه‌ای از مقابل چشمانتان محو نشود و در عین حال به صحبت‌های راهنما هم گوش دهید تا اطلاعات بیشتری درباره غار به دست آورید. توصیه ما به شما این است كه به هنگام ورود به این غار حتما لباس گرم بپوشید، زیرا دمای این غار پایین بوده و محیط خنكی دارد.
شكل های جذاب داخل غار
استالاگمیت‌ها و استالاكتیت‌های غار كه همان چكیده‌ها و چكنده‌ها هستند، جلوه‌‌هایی زیبا و تاریخی از غار علیصدر را به نمایش می‌گذارند كه تماشای آن واقعا جذاب است. آن‌ها در انواع مختلفی وجود دارند و بر حسب ظاهرشان به نام‌های مختلفی همانند سوزنی، گل كلم، برفك، نی غار و سایر موارد خوانده می‌شوند.
از معروف‌ترین اشكالی كه افراد به هنگام بازدید از غار علیصدر مشاهده خواهند كرد، می‌توان به پنجه اژدها، پنجه عقاب، میدان ستون‌ها، شیر غار، دروازه غار، تخت جمشید، میدان ستون‌ها و كلمه مقدس الله اشاره كرد.
نكات جالب غار علیصدر
نكات جالب و جذابی درباره غار علیصدر وجود دارد كه دانستن آن‌ها در شناخت این غار زیبا و تاریخی به شما كمك بسزایی خواهد كرد. در ادامه فهرستی از این نكات را در اختیار شما قرار خواهیم داد:
از بزرگترین غارهای آبی جهان به شمار می‌رود.
از طولانی‌ترین مسیر قایقرانی در داخل غار برخوردار است.
قدمت آن به ۱۹۰ سال قبل برمی‌گردد.
از غارهای زنده دنیا به شمار می‌رود، یعنی ممكن است طی سال‌های آتی دستخوش تغییرات جدیدی شود.
با اینكه این غار در زیر سطح زمین قرار دارد، اما فاقد هرگونه گاز سمی بوده و هیچ مشكلی برای نفس كشیدن افراد به وجود نخواهد آورد.
آب دریاچه موجود در این غار سرشار از املاح معدنی است، بنابراین قابل آشامیدن نبوده و هیچ جانور زنده‌ای در آن زندگی نمی‌كند.
بیشترین ارتفاع مشاهده شده از عمق آب تا سقف غار، چیزی در حدود ۵۵ متر است.
جلوه‌های بی‌بدیل زمین‌شناسی به سادگی در آن قابل مشاهده است.
این غار یك پدیده طبیعی و خارق‌العاده بوده و هیچ انسانی در ساخت و معماری آن دخیل نبوده است.
بیست‌وسومین اثر طبیعی ملی در لیست آثار طبیعی ایران محسوب می‌شود.
سالانه بیش از یك میلیون بازدید‌كننده دارد.
قایق سواری در غار
در هر قایق حداكثر ۸ الی ۱۰ نفر می‌توانند بنشینند.
بازدید از آن به ۱.۵ الی ۲ ساعت زمان نیاز دارد.
كشیدن سیگار در این مكان ممنوع است.
به دلیل قراگیری این غار در زیر زمین، موبایل آنتن نمی‌دهد.
گرفتن عكس با فلش ممنوع است.
بهترین فصل برای سفر به غار علیصدر
همدان دارای آب‌وهوای خنك و مطلوبی بوده و زمستان‌های آن معمولا سرد و برف‌گیر است، بنابراین بهترین فصل برای سفر به همدان و بازدید از غار علیصدر را می‌توان فصل بهار و تابستان دانست، یعنی در حالت كلی، از اواسط اردیبهشت تا پایان تابستان می‌تواند سفری دلچسب و درجه یك را برای شما رقم بزند. توجه داشته باشید كه دمای غار در فصل‌های مختلف سال تقریبا یكسان بوده و سرد است، بنابراین رهایی از هوای گرم تابستان حتی به مدت یك ساعت هم می‌تواند لذت‌بخش باشد.
امكانات رفاهی
در حوالی این غار برای گردشگران انوع هتل، ویلا و سوئیت در نظر گرفته شده است كه شما می‌توانید به سلیقه خود در یك از آن‌ها اقامت داشته باشید، البته امكان چادر زدن در حوالی آن كه منطقه‌ای كاملا محافظت شده بوده و همانند یك شهرك است هم برای شما وجود دارد. جالب است بدانید كه هتلی به نام علیصدر در حوالی این غار وجود دارد.
از امكانات تفریحی و رفاهی خاصی كه برای مسافران و گردشگران در نظر گرفته شده است می‌توان به آلاچیق‌های چوبی، بازارچه صنایع دستی، شهر بازی، نمازخانه، پاركینگ و سرویس بهداشتی اشاره كرد.
نحوه دسترسی
غار علیصدر در ۶۵ كیلومتری شمال غربی همدان و در یكی از مرتفع ترین مناطق استان در دامنه رشته كوه زاگرس واقع شده است. ارتفاع دهانه غار از سطح دریا ۲۱۸۰ متر است.همانطور كه گفته شد، این غار در روستای علیصدر شهرستان كبودرآهنگ استان همدان واقع شده و تقریبا یك ساعت با شهر همدان فاصله دارد. شما می‌توانید برای دسترسی به این غار تاریخی از سه مسیر زیر استفاده كنید:
مسیر اول: همدان، شهر كبودرآهنگ، سه راهی نوژه، روستای علیصدر، غار علیصدر
مسیر دوم: همدان، لاریجن، بیجار، غار علیصدر
مسیر سوم: همدان صالح آباد، غار علیصدر
