روستاهای پلكانی از مناطقی هستند كه در تمام ایران به دلیل شرایط جغرافیایی و محیطی خاص به چشم میخورند و تعداد آنها بیش از آن چیزی است كه تا به حال شنیدهایم. ماسوله، ابیانه و كنگ دو مورد از شناخته شدهترین روستاهای پلكانی كشور هستند، اما هنوز تعداد دیگری روستای پلكانی در كشور وجود دارند كه معماری آنها وصفناپذیر بوده و گردشگران زیادی را به خود جذب میكند.روستای «سرآقا سید» یكی از چند روستای پلكانی ایران است كه میتوان برای بازدید از آن در آینده و پس از كاهش شیوع بیماری كرونا در كشور برنامهریزی كرد. این روستا از توابع بخش مركزی كوهرنگ در استان چهارمحالوبختیاری است كه در نزدیكی شهركرد قرار دارد.
سرآقا سید با معماری پلكانی و شباهت زیادی كه به روستای ماسوله در شمال ایران دارد به «ماسوله زاگرس» نیز معروف است. از ویژگیهای این روستا میتوان به آبوهوای معتدل و سرد آن در تمام طول سال اشاره كرد، به طوریكه در گذشته این روستا به عنوان مقصد ییلاقی كوچنشینان این منطقه شناخته میشده است. باید گفت كه امروزه نیز در ماههای اردیبهشت و خرداد، عشایر از مناطق گرمسیر خوزستان به این روستا كوچ میكنند و این فرایند كوچ عشایر با سفر به این منطقه در این دو ماه كاملا قابل مشاهده است.
البته معتدل و سرد بودن آبوهوای این روستا در فصول سرد و همزمان با بارش برف مردم را دچار مشكل كرده و راههای ارتباطی مردم به واسطه بارشها با خارج از روستا قطع شده و ارتباط میان روستا و مناطق اطراف به سختی شكل میگیرد.
سرآقا سید در منطقه كوهستانی قرار گرفته است و بافت متراكمی دارد؛ خانهها در این روستا به صورت پلكانی و با خشت ساخته شده و عمدتا فاقد پنجره هستند؛ اما نكته جالب در مورد خانهها این است كه در ورودی تمام آنها رو به طبیعت سبز این روستا و البته مزار امامزاده «آقا سید عیسی» باز میشود.
گفته میشود كه تعدادی از محققین با بررسی شجرنامه موجود در مزار این امامزاده، عمر این روستا را بیش از ۶۰۰ سال تخمین زدهاند؛ اما جالب اینجاست كه روستای سرآقا سید به دلیل حفظ اصالت و بكر بودن طبیعتش تاكنون در میان مردم ایران كمتر شناخته شده است.
علت نامگذاری روستا را اینگونه عنوان كردهاند كه در زمانهای قدیم، مردم زمانی كه میخواستند به زیارت مزار امامزاده بروند میگفتند، به «سر مزار آقا سید میرویم» و این عبارت در طول زمان بر روی این روستا به جا مانده است، اما از سوی دیگر برخی علت نامگذاری روستا را این مسئله عنوان كردهاند كه تمام خانههای این روستا بالای مزار امامزاده قرار دارد و به نوعی در اصطلاح محلی «بالا سر» امامزاده قرار گرفته است.
خانههای این روستا عموما از بخشهای مجزایی برای سكونت و نگهداری دام و طیور تشكیل شده است كه بخش مسكونی خانهها خود به دو بخش لامردان (اقامتگاه مردان و مهمانهای خانواده) و بخش مسكونی اعضای خانواده تقسیم میشود؛ دیوارهای این خانهها بسیار ضخیم و عموما از جنس سنگ، گِل و چوب است و درِ خانهها نیز با استفاده از چوب درختان جنگلی تهیه میشود.
روستای سرآقا سید حدود سه هزار نفر جمعیت دارد كه مردم در كنار مشاغل دامداری یا كشاورزی به استحصال نمك از دریاچههای اطراف نیز مشغولند و از این راه امرار معاش میكنند. البته پس از محبوبیت این روستا بین گردشگران مردم این روستا به تولید صنایعدستی متنوع از جمله قالی، جاجیم، سیاهچادر و گلیم نیز مشغول هستند كه عمدتا با طرحهای نارنج و از جنس پشمهایی با رنگ طبیعی بافته میشوند.

سفر به این روستا اما با مشكلاتی نیز همراه است كه از جمله آنها باید به تنها جاده ارتباطی این روستا با اطراف اشاره كرد كه در زمان بارش برف در فصل سرما به واسطه ریزش سنگ و یخبندان بسته و ارتباط مردم با اطراف قطع میشود؛ این جاده تنها جاده ارتباطی مردم این روستاست كه در سال ۱۳۶۳ احداث شده است.
همزمان با سفر به این روستا گردشگران میتوانند از مناطق طبیعی و بكر اطراف روستا مانند «چشمه مراد»،«چشمه نمك» و «آبشار آستونا» نیز دیدن كنند، گردشگران همچنین در كنار بازدید از این مناطق بكر با آداب و رسوم خاص مردم این منطقه نیز آشنا خواهند شد و از موسیقی محلی كه در كوچه پس كوچههای این روستا نواخته میشود، لذت خواهند برد.
گفتنی است كه طی یك ساله گذشته از زمان شیوع ویروس كرونا موضوع سفر با مسائلی روبهرو بوده و به دلیل رعایت پروتكلهای بهداشتی برای كاهش بیماری مسئولین كشوری توصیه به عدم سفر داشته و دارند، اما میتوان در قالب «گردشگری در خانه» به وسیله سایتها و فضای مجازی از مناطق مختلف جهان و ایران بازدید كرد.