دره وارنگه رود (Varangehroud valley) دره ای زیبا و عریض است كه طولانی ترین و در عین حال زیباترین مسیر صعود به قله آزاد كوه است و در منطقه حفاظت شده البرز مركزی سازمان محیط زیست قرار گرفته است.دره وارنگه رود در موقعیت جغرافیایی N360801 E512427 در بین استانهای البرز و مازندران واقع است.جهت دره غربی شرقی و طول دره در حدود ۷ كیلومتر است.ارتفاع دره از سطح دریا در ابتدای دره و روستای وارنگه رود در حدود ۲۴۸۰ متر و در انتهای دره در حدود ۳۲۴۰ متر است.
در مورد سابقه جمعیت پذیری این روستا گفته می شود كه تقریباٌ در ۱۰۰ سال پیش حدود ده خانوار در این روستا زندگی می كرده اند ولی در یك برف سنگین تمامی این خانه ها تخریب و اهالی غیر از سه نفر قربانی برف می شوند و این سه نفر بعد از یك مهاجرت مجدد به روستا بر می گردند و پایه جدید اسكان در این دره زیبا را می ریزند.
منطقه از پوشش گیاهی متنوعی برخوردار است. گیاهانی همچون شبدر وحشی – بوك ( به زبان محلی ) – ترشك – بومادران – – گرز- كلیك ( گل رز زرد بسیار خوش بو كه با آن مربا درست می كنند ).
كرزنگ ( كه برای بیماری قند می گفتند خوب است )- جعفری وحشی و یا طبیعی – شوید وحشی – قارچ های بسیار بزرگ خوراكی – گلپر ( گلپر های این دره در خرداد ماه با ارتفاع نزدیك به یك متر و ۴۰ سانت رشد داشتند) و… منطقه كاملا حفاظت شده و در فصول مختلف شاهد حیوانات گوناگونی مانند كل و بز – قوچ و میش از جمله حیات وحش این كوهستان ها هستند كه در تعرض شكار نیز قرار دارند.همچنین خرس خاكستری و خرس قهوه ای نیز در این ارتفاعات دیده و حتی شكار هم شده است.
دره وارنگه رود دره ای سرسبز با گیاهان كوهستانی فراوان و تنوع جانوری و فاقد سایه است . در ضمن با ادامه دره به یكی از سرچشمه های اصلی رودخانه كرج نیز بر می خورید.با ادامه دادن رودخانه وارنگه رود وگذر از كنار دریاچه به انتهای دره كه نزدیگ شوید قلل كمانكوه، سرماهو و یخچال را در سمت چپ و قله اسبی چال و خلنو را كمی جلو تر ودر سمت راست و قله های پالون گردن و نرگس را در انتهای آن دره خواهند دید.آزاد كوه قله مخروطی شكل ومنحصر بفردی است كه توسط دیواره های مرتفعی كه سمت شمال غرب و شرق آن دربرگرفته اند احاطه شده است.این كوه مشرف به آبادی های نسن وكلاك است و یال جنوبی را می توان ازطریق آبادی های وارنگه رود مورد دسترسی و صعود قرارداد.
زمان مناسب بازدید
در فصل زمستان زیبا ترین و تمیز ترین برفهای دره ای را می توان در اینجا مشاهده كرد. اما باید به این نكته نیز اشاره كرد كه برف های انبوه این دره گاهی خالی از خطرنبوده و آنرا به منطقه ای بهمن گیر تبدیل كرده است. در فصل بهار حاصل این برف آبها ثمر می دهد و تابلوهای بی همتائی از طیف رنگ سبز تیره گَون ها تا رنگ سبز فسفوریك شوید های وحشی همراه با رز های زرد و گل های بنفش را می آفریند.
قلل كمانكوه ،سرماهو ویخچال از رشته كوه های البرز مركزی محسوب شده و در سمت چپ دره وارنگه رود درسمت یال جنوبی آزاد كوه واقع شده اند.
در جای جای دره زیبای وارنگه رود و دامنه كوه های آن چشمه های آب معدنی بسیاری این فضارا لطیف تر می سازد.
رودخانه وارنگه رود رودخانه دائمی این زیر حوزه مهم و بسیار حیاتی است .
این رودخانه از دامنه های غربی ارتفاعات پالون گردن ( آبخیز مشترك رود خانه لار و كرج ) وارتفاعات رستم چال ( آبخیز مشترك ریز آبهای رودخانه هراز و كرج ) در شرق و خارج از شهرستان كرج (جنوب غربی مازندران ) سرچشمه گرفته و در جهت شرق به غرب بعد از عبور از درة ” خرسرك ” و ” سیكنو ” با طی یك قوس چپگرد جهت آن شمال به جنوب می شود كه پس از عبور از روستای وارنگه رود تقریباٌ در ۳ كیلومتری جنوب این روستا پس از عبور از زیر پل جاده ارتباطی( ولایت رود – دیزین ) با رودخانه ولایت رود یكی شده و رودخانه كرج را تشكیل می دهند .
ماهی قزل آلای خال قرمز از ماهیان بسیار با ارزش این رودخانه سرد آبی است .
مسیر خودروی شخصی مسیر دسترسی به دره وارنگه رود از جاده چالوس-خروجی دیزین می باشد كه قبل از ولایت رود و درست بعد از ساختمان محیط بانی جاده ای به سمت روستای وارنگه رود میرود كه در انتهای روستا و در مسیر مخالف جریان آب مسیر دره كاملا مشخص است.
